خروج آمریکا از برجام؛ چه بر سر صادرات نفت ایران می‌آید؟

الهام میرمحمدی: با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای که شب گذشته اعلام شد، نگرانی‌ها در مورد اختلال در عرضه و به دنبال آن افزایش قیمت نفت بیشتر شد.

به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از فایننشال‌تایمز، نگرانی از بازگشت مجدد تحریم‌ها علیه ایران موجب شد، امروز قیمت نفت خام به بالاترین سطح از سال 2014 تاکنون برسد. نفت خام برنت 76.75 دلار به ازای هر بشکه معامله شد، در حالی که نفت وست‌‌تگزاس‌اینترمدیت هم با 2.2 درصد افزایش به 70.84 دلار رسید.

تحلیل‌گران اما معتقدند، هنوز مشخص نیست تصمیم ترامپ تا چه حد بر قیمت نفت تاثیرگذار خواهد بود.

جک آلاردایس (Jack Allardyce) تحلیلگر بازار نفت و گاز می‌گوید: تنها با آگاهی کامل از جزئیات تحریم‌های جدید می‌توانیم به پیش‌بینی قیمت نفت در آینده و کاهش فروش نفت ایران در بازارهای بین‌المللی بپردازیم. پیش‌بینی من در حال حاضر این است که حدود 200 تا 300 هزار بشکه از صادرات روزانه نفت ایران کاهش می‌یابد.

وی در بخش دیگری از سخنانش اضافه کرد که احتمالا در کوتاه‌مدت قیمت نفت به 80 دلار به ازای هر بشکه خواهد رسید. اما اگر مواضع آمریکا کمتر تهاجمی باشد و تحریم‌های جدیدی وضع نکند، قیمت نفت بار دیگر به زیر 70 دلار می‌رسد.

با برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی و انعقاد توافق هسته‌ای میان ایران و 1+5 در سال 2015، تهران با موفقیت توانست به بزرگ‌ترین خریداران خود یعنی چین، هند، کره جنوبی و ژاپن نفت بیشتری صادر کند. از سوی دیگر، صادرات به اروپا هم از سر گرفته شد و در حال حاضر یک‌پنجم از مجموع 2.5 میلیون تولید نفت ایران به اروپا فروخته می‌شود.

با تحمیل مجدد تحریم‌ها، اروپایی‌ها بیشترین نگرانی را برای واردات نفت خواهند داشت. چرا که شرکت‌های اروپایی که از ایران نفت خریداری می‌کنند هم تحریم می‌شوند و بانک‌ها و موسسات در معرض خطر نقض تحریم‌ها قرار خواهند گرفت.

با وجود این، تمامی این مسائل به تحریم‌های ثانویه که ترامپ قرار است علیه ایران وضع کند، بستگی دارد. اگر تحریم‌های جدید آمریکا شرکت‌هایی غربی را که با ایران تبادلات نفتی دارند، هدف قرار دهد، ایران به شکل چشمگیری در بازارهای بین‌المللی منزوی خواهد شد؛ دقیقا مشابه آنچه بر سر غول آلومنیوم روسیه، شرکت راسل افتاد.

تحلیل‌گران گلدمن‌سَکس هم روز گذشته اعلام کردند، با خروج آمریکا از برجام، حتی اگر تحریم‌ها به سرعت اجرایی نشود، فروش نفت ایران چند صدهزار بشکه در روز کاهش می‌یابد. از سوی دیگر آنها هشدار داده‌اند که تحریم‌های ثانویه می‌تواند منجر به سقوط و فروپاشی صادرات نفت ایران شود.

تاثیر تحمیل تحریم‌های ثانویه در ایران بر شرکت‌های اروپایی به مراتب بیشتر از واردکنندگان آسیایی است. بانک‌ها در مورد تامین مالی تجارت با ایران فوق‌العاده محتاطانه عمل خواهند کرد.

در آسیا نیز ژاپن و کره جنوبی که نگران مذاکرات آمریکا با کره شمالی هستند، برای جلب نظر رئیس‎جمهور آمریکا ممکن است واردات نفت از ایران را کاهش دهند. هند نیز واردات خود را محدود می‌کند.

به نظر می‌رسد تنها چین، که بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است و روزانه 600 تا 700 هزار بشکه نفت در روز وارد می‌کند، تهدیدهای ترامپ را چندان جدی نمی‌گیرد و میزان واردات نفتش از ایران کاهش نخواهد یافت.

قراردادهای ایران در حوزه انرژی

بازگشت تحریم‌ها ایران را که در نظر داشت با گسترش فناوری و تجهیزات به افزایش ظرفیت پالایشگاه‌ها بپردازد، با مشکل مواجه می‌کند. در حال حاضر ایران 100 میلیارد دلار برای جذب سرمایه‌گذار خارجی در بخش تکنولوژی و زیرساخت‌ها و گسترش صنعت نفت و گاز خود در بلندمدت نیاز دارد.

تصمیم شب گذشته ترامپ، نگرانی شرکت‌های خارجی از نقض تحریم‌ها را افزایش می‌دهد. حتی اگر شرکت‌های آسیایی و روسیه در این زمینه گام بردارند، ایران برای دستیابی به هدف تولید خود که روزانه 4.8 میلیون بشکه در سال 2021 بود، چالش‌هایی بسیاری پیش رو خواهد داشت.

به گفته تحلیل‌گران، تحریم‌های جدید سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در ایران از جمله شرکت‌ فرانسوی توتال را در معرض خطر قرار می‌دهد.

اگرچه نباید فراموش کرد که خروج ترامپ از برجام معایبی برای ایالات متحده نیز دارد. اختلال در عرضه و افزایش قیمت نفت به بالاتر رفتن قیمت سوخت در آمریکا منجر می‌شود.