صنعت بانکرینگ چیست؟ ایران پلی برای درآمدزایی امارات

میلاد مرادی: «صنعت بانکرینگ» یکی از مهم‌ترین صنعت‌های مربوط به دریانوردی در جهان است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، شاید نام بانکرینگ برای کمتر کسی در ایران شناخته‌شده باشد. اما استخوان‌خرد کرده‌های حمل‌و‌نقل دریایی، بهتر می‌دانند که این صنعت می‌تواند چه نقشی در اشتغال، امنیت حمل‌و‌نقل دریایی، فروش سوخت و خدمات داشته باشد.

کشتی‌ها و شناورها معمولا پس از طی هزاران کیلومتر به مقصد می‌رسند. آنها در طول سفر به سوخت‌گیری، تامین ابزار و قطعات، تعمیر، تامین آب و غذا، تعویض خدمه و… نیاز دارند. به صنعتی که این خدمات را در کنار اسکله‌ها یا حتی بر روی دریا برای کشتی‌ها و شناورها آماده می‌کند، صنعت بانکرینگ گفته می‌شود.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش جدید خود به ظرفیت‌های این صنعت برای توسعه اشتغال، کاهش قاچاق سوخت و توسعه بنادر در ایران پرداخته است. به عنوان مثال، معمولا برای انتقال 50 هزار تن سوخت، به 40 نفر نیروی کار نیاز وجود دارد.

آنگونه که مرکز پژوهش‌های مجلس روایت کرده ایران در سال 1394، معادل 4 هزار تن سوخت به کشتی‌های بین‌المللی فروخته است. اگر چه این آمار نسبت به سال‌های قبل رشد داشته، اما نسبت به کشور امارات بسیار کمتر است. برآوردها حاکی از آن است که ارزش صنعت بانکرینگ در خلیج فارس بالغ بر 30 میلیارد دلار است که 27 میلیارد دلار از آن سهم کشور امارات و بنادر این کشور است.

بندر فجیره در کشور امارات با ظرفیت سوخت‌رسانی بیش از 16 میلیون تن به کشتی‌ها بزرگترین بندر خلیج فارس در زمینه صنعت بانکرینگ است. براساس آخرین آمارهای اوپک، بندر فجیره کشور امارات جایگاه دوم بانکرینگ را در میان بنادر دنیا دارد. معادل 80 درصد از سوخت‌رسانی منطقه از طریق بندر فجیره این کشور انجام می‌گیرد.

جالب آن است که براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس بخش زیادی از سوختی که بندر فجیره به کشتی‌های بین‎المللی به فروش می‌رساند، از طریق ایران وارد می‌شود. اگر چه امارات یکی از بزرگترین صنعت‌های بانکرینگ را دارا است. اما سنگاپور اولین کشور دنیا در زمینه صنعت بانکرینگ محسوب می‌شود. کشوری که از منابع نفت و گاز نیز بی‌بهره است!

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تاکید می‌کند که کشور سنگاپور با واردات نفت از سایر کشورها و پالایش آنها به یکی از یکی از صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی و بزرگترین بندر در زمینه صنعت بانکرینگ تبدیل شده است. آمارهای سازمان بنادر و امور دریایی سنگاپور نشان می‌دهد که این کشور در سال 2006، معادل 28.4 میلیون متریک تن سوخت به کشتی‌ها فروخته که این آمار برای سال 2015 به میزان 45.1 میلیون متریک تن رسیده است. حال باید این آمار را با فروش 4 هزار تنی سوخت ایران به کشتی‌های بین‌المللی مقایسه کرد!

همچنین می‌توان به بندر روتردام هلند به عنوان سومین بندر در صنعت بانکرینگ بعد از سنگاپور و امارات اشاره کرد. به عنوان مثال، این بندر در سال 2014، معادل 10.6 میلیون تن سوخت به کشتی‌های بین‌المللی به فروش رسانده است. بندر هنگ‌کنگ نیز یکی از بنادر بزرگ دنیا در این زمینه است.

بنادر مهمی در جنوب کشور وجود دارند که ایران می‌تواند از آنها در راستای توسعه صنعت بانکرینگ خود استفاده کند. از جمله آنها می‌توان به بندر شهید رجایی، قشم، لاوان، جاسک و بندر عسلویه اشاره کرد. آنگونه که مرکز پژوهش‌های مجلس روایت کرده ایران مزیت‌های مهمی در راستای توسعه این صنعت دارد که از جمله آنها می‌توان به برخورداری از 1800 کیلومتر مرز آبی در جنوب، موقعیت ممتاز با ورود بیش از 50 هزار کشتی در سال به خلیج فارس، کیفیت بالای نفت ایران، اسناد بالدستی پشتیبانی‌کننده از این صنعت اشاره کرد.

با این حال، برخی چالش‌ها نظیر وجود رقبای مهم در منطقه مانند امارات، کافی نبودن زیرساخت‌ها، ساختار دولتی صنعت بانکرینگ کشور، وجود تحریم‌های بین‌المللی و … مانع توسعه صنعت بانکرینگ کشور شده است.