پذیرش تورم کم‌خطرترین راهکار گرفتاری‎های فعلی است

این روزها پیکان تورم علاوه بر کالاهای لوکس، سایر کالاها و خدمات را نیز نشانه گرفته است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، آمارهای منتشر شده از جانب بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نشان از دو رقمی شدن نرخ تورم در سه ماهه اول سال جاری دارد. این موضوع باعث شده تا افکار عمومی این سوال را از خود بپرسد که با توجه به پیش رو بودن بازگشت تحریم‌ها، تورم در ماه‌های آینده به کجا خواهد رفت و آیا اقتصاد کوپنی می‌تواند آنها را از فشار تورم مصون بدارد؟ در این مورد یک استاد دانشگاه می‌گوید: «در شرایط فعلی پذیرش افزایش تورم شاید کم‌خطرترین راهکار ممکن است. چرا که راه‌های دیگر نتایج سخت‌تری را در پی خواهد داشت. به عنوان مثال، اگر اکنون دولت سود بانکی را افزایش دهد، دوباره مساله نقدینگی دامن زده خواهد شد و به فاصله چند ماه بعد دوباره نقدینگی با شدت بیشتری رشد خواهد کرد. به همین علت است که با چشم‌اندازی که پیش‌رو داریم، تورم کم‌خطرترین اتفاق خواهد بود.»

لطفعلی بخشی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و نایب رئیس انجمن اقتصاددانان کشور در گفتگو با تجارت‌نیوز ، به این سوالات پاسخ می‌دهد:

بررسی آمارهای منتشر شده در مورد تورم حاکی از دو رقمی شدن این شاخص اقتصادی است. مشاهدات میدانی نیز نشان می‌دهد که قیمت اجناس و کالاها در حال افزایش است. پیش‌بینی شما از نرخ تورم در ماه‌های اخیر چیست؟

با در نظر گرفتن همه ابعاد می‌بینیم که از یک طرف جمع قابل توجهی پول در کشور وجود دارد و از طرف دیگر کاستی‌هایی در بخش تولید کشور وجود دارد. چرا که تولید نیز با گرفتاری‌های زیادی مواجه شده و حتی عرضه کالاها نیز دچار مشکلاتی شده است. در نهایت جدی‌تر شدن بحث تحریم‌ها نیز اثر مستقیم بر تورم خواهد گذاشت. بنابراین وقتی تمامی این عوامل را کنار هم قرار می‌دهیم، طبیعی است که نرخ تورم در ماه‌های آینده رشد صعودی بالاتری را تجربه خواهد کرد.

به نظر شما ما می‌توانیم مقصر اصلی گرانی‌های اخیر را نوسان دلار بنامیم؟

خیر. بخشی از کالاهای مورد نیاز کشور وارداتی بوده یا به نرخ دلار وابسته هستند و طبیعی است که قیمت آنها بالا برود. اما این همه داستان نیست. اصل داستان همان آماری بود که حاکی از وجود بیش از 1500 هزار میلیارد تومان پول و نقدینگی در کشور بود. این میزان از نقدینگی اکنون در جریان است. این میزان پول تا مدت‌ها در بانک‌ها بود و صاحبان آنها سود بالایی می‌گرفتند.

زمانی که این سود کم شد، این مقدار نقدینگی از بانک‎‌ها خارج شد و اکنون ما اثر آن را بر قیمت دلار، سکه، اتومبیل و قیمت مسکن می‌بیینیم. این موج ابتدایی تورم ناشی از این نقدینگی بود که مربوط به کالاهای خاصی می‌شد. به مرور مشاهده می‌کنیم که این موج کالا‌های رده پایین‌تر را نیز دربرگرفته است.

همانطور که اشاره کردید، براساس آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی میزان نقدینگی کشور بیش از 1500 هزار میلیارد تومان است. به نظر شما دولت می‌تواند با راهکارهایی مانند افزایش نرخ سود بانکی جلوی این نقدینگی را بگیرد و آیا دولت می‌تواند جلوی شتاب تورم را بگیرد؟

مساله خیلی پیچیده است. به نظرم در شرایط فعلی پذیرش افزایش تورم شاید کم‌خطرترین راهکار ممکن است. چرا که راه‌های دیگر نتایج سخت‌تری را در پی خواهد داشت. به عنوان مثال، اگر اکنون دولت سود بانکی را افزایش دهد، دوباره مساله نقدینگی دامن زده خواهد شد و به فاصله چند ماه بعد دوباره نقدینگی با شدت بیشتری رشد خواهد کرد. به همین علت است که با چشم‌اندازی که پیش‌رو داریم، تورم کم‌خطرترین اتفاق خواهد بود.

یعنی شما می‌فرمایید که اگر سود بانکی افزایش پیدا کند، باز هم قادر به جذب سود بانکی نخواهد بود؟

چرا می‌تواند جذب کند. اما به هر حال باید بعد از مدتی سود این سپرده‌ها باید پرداخت شود. چون عملا منابع مالی زیادی در بانک‌ها وجود ندارد، به همین دلیل بدهی بانک‌ها نزد بانک مرکزی افزایش پیدا خواهد کرد. دولت نیز این بدهی را به حساب بدهی خود می‌گذارد و این مساله باعث می‌شود که روند نقدینگی کشور بیشتر شود.

برخی از افراد در چنین شرایطی برای جلوگیری از فشار اقتصادی بیشتر به مردم، پیشنهاد اقتصاد کوپنی را داده‌اند. به نظر شما این اجرایی کردن این موضوع تا چه حد راهگشا خواهد بود؟

این بحث اقتصاد کوپنی در کشور دارای سابقه بوده که نظرات مثبت و منفی زیادی در مورد آن وجود دارد. اما حقیقت این است که اکنون کشور دامن‌گیر یک فساد بسیار حیرت‌انگیز شده است که نمونه بارز آن را در همین جریان اخیر تخصیص ارز مشاهده کردیم. با وجود چنین فسادی، به نظرم اگر به سمت اقتصاد کوپنی پیش برویم، قطعا ابعاد این فساد بیشتر خواهد شد.

از طرفی اجرایی کردن اقتصاد کوپنی به خاطر مسائل داخلی نیست. بلکه از بابت فشارهای بین‌المللی است که در چنین شرایطی باید مقداری صبر کرد تا ببینیم فشارهای بین‌المللی در آینده به چه صورت خواهد بود. به نظرم ایده اقتصاد کوپنی در حال حاضر در حد یک بحث بوده و چندان جدی نیست. از طرف دیگر، نباید فراموش کرد اجرا کردن اقتصاد کوپنی به دلیل مسائل اجرایی و نیاز به انجام برخی اقدامات، گرفتاری‌های دولت را صدچندان خواهد کرد.

همچنین نباید فراموش کرد کوپنی کردن انعکاس بین‌المللی بدی را برای کشور خواهد داشت. از نظر مردم نیز توجیه این مساله سخت خواهد بود. چون مردم این سوال را مطرح می‌کنند که اکنون چه اتفاقی افتاده که باید به سمت اقتصاد کوپنی پیش برویم و بابت چه بهایی باید ابن گرفتاری را بپردازیم. در چنین حالتی قانع کردن مردم بسیار سخت خواهد بود.