آنچه در سیاست‌های رفاهی مغفول می‌ماند

اجرای سیاست‌های رفاهی و فقرزدایی یکی از تصمیمات سخت سیاست‌گذاران در ایران است، چرا که همواره با انتقاددات و حاشیه‌های فراوانی همواره بوده و اجرای بسته‌های رفاهی نیز معمولا حجم زیادی از توان دولت را به خود اختصاص می‌دهد.

به گزارش تجارت‌نیوز، اما آنچه که در طول سالیان مختلف پس از اجرای سیاست‌های رفاهی مختلف معمولا نادیده گرفته شده، ارزیابی آن سیاست اجرا شده و بررسی میزان اثرگذاری آن بوده است. به عنوان مثال، پرداخت مستمری به مددجویان کمیته امداد تا چه حد کارایی لازم را در فقرزدایی داشته است؟

عیلرضا عبدالله‌زاده و مرتضی نظری به همراه همکاران خود دو پژوهشگری هستند که در تحقیق‌شان به بررسی اثرگذاری برنامه مکمل هزینه مهدکودک در سیستان و بلوچستان پرداخته‌اند. پژوهشی که در آن پژوهشگران به دنبال آن بوده‌اند تا بدانند سیاست رفاهی دولت در این زمینه چقدر کارساز بوده و چه نتیجه‌هایی داده است.

علیرضا عبدالله‌زاده در حاشیه برگزاری نشستی با عنوان «ارزیابی تجربه اثرگذاری کمک هزینه مهدکودک در سیستان‌و‌بلوچستان» در مورد پژوهش خود به تجارت‌نیوز می‌گوید: برنامه‌ای با کمک یک نهاد بین‌المللی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سیستان و بلوچستان انجام شد. ما در پژوهش خود بر روی ارزیابی این برنامه که توسط سازمان بهزیستی اجرا شده است، کار کردیم.

وی می‌افزاید: این ارزیابی نشان داد که یک ارزیابی تا چه حد می‌تواند به برنامه‌های رفاهی بعدی کمک و خطاها را شناسایی کند.

مرتضی نظری دیگر پژوهشگر این پروژه در گفتگو با تجارت‌نیوز می‌گوید: ما در این پروژه یک نمونه هزار و 800 نفری از کودکان و والدین در سه شهرستان میرجاوه، نیمروز و هیرمند گرفتیم که برنامه کمک هزینه مهدکودک در آنجا برگزار شده بود.

وی می‌افزاید: در فاصله زمانی یک ساله حدود 9 هزار داده از این تحقیق جمع شد. توصیه‌ای که ما با استفاده از نتیجه این برنامه داریم این است که باید زیرساخت‌های مربوط به آموزش مربیان این برنامه رفاهی ارتقا داده شود قبل از آنکه بخواهند میزان بودجه برنامه افزایش داده شود یا آنکه مداخلات کمکی پیاده کنیم.

به گزارش تجارت‌نیوز، نظری در این مورد پیش از این هم توضیح داده بود: برنامه «کمک­ هزینه مهدکودک سه دهک» در سراسر مناطق روستایی و حاشیه شهرهای استان سیستان و بلوچستان و سایر نواحی محروم کشور، کمک هزینه بهره‌­مندی کودکان از خدمات مهدکودک و آموزش در سنین پایین را ارائه می­‌نماید که البته اجرای ان با برنامه «ارائه غذای گرم» برای مبارزه با سوء تغذیه در کودکان همراه است. ارزیابی این برنامه در سه شهرستان سیستان و بلوچستان، با آزمایش مداخلات اضافه‌­تری که برای بهبود برنامه کمک ­هزینه مهدکودک در جمع‌­های تخصصی مربوطه مطرح شده بود، همچون افزایش میزان کمک‌هزینه و برگزاری کمپین­‌های اطلاع­‌رسانی و آگاه‌­سازی از اثرات بلند­مدت آموزش در سنین پایین، همراه بود. نتایج بدست آمده از این ارزیابی بر تقویت ظرفیت سازمانی دستگاه­‌های مجری و ایجاد زیرساخت­‌های مناسب برای آموزش مربیان تاکید دارد که با توجه به مدارک متقن پشتیبانی‌کننده آنها، شانس بیشتری برای اجماع­‌سازی و پیاده­‌سازی خواهند داشت.

نظری همچنین اعتقاد دارد: برنامه «کمک­ هزینه مهدکودک سه ­دهک» در اقیانوس به عمق یک بند انگشت برنامه­ رفاهی ایران، از نظر هزینه­‌ای بسیار کوچک محسوب می­‌شود، ولی انجام ارزیابی اثرگذاری آن مثالی از این باور است که می­‌توان هم­قدم با دانش حکمرانی روز به اصلاح ساختارهای معیوب کشور پرداخت. امید است سایر دستگاه­‌های حمایتی و رفاهی کشور، با درک اهمیت استراتژیک ارزیابی سیاست­‌های خود و قبول لزوم استفاده از ابزارهای سیاستی روز، به سمت تعمیق ساختارهای تحلیلی و طراحی مدرک­ محور سیاست­­‌های رفاهی حرکت نمایند.