پنج اثر مثبت الگوریتم‌های بورسی

به گزارش تجارت‌نیوز، نخستین دوره رقابت‌های الگوریتمی در بازار سرمایه در حالی از هفته آینده برگزار می‌شود که در این راستا روز گذشته نشست خبری برای تشریح اهداف و سیاست‌های این مسابقه با حضور مقامات ارشد سازمان بورس برگزار شد.

«تلاش در جهت رسیدن به استانداردهای جهانی»، «مشارکت بیشتر و نظام‌بندی معاملات نخبگان حوزه‌های فناوری اطلاعات و مالی در بازار سرمایه»، «گسترش و بسط مفاهیم نوین بازار سرمایه به جامعه»، «ارتقای دانش حرفه‌ای فعالان بازار سرمایه» و «کاهش احساسات در معاملات و جلوگیری از شکل‌گیری مبادلات هیجانی» از جمله اهداف اصلی برای برگزاری چنین رقابتی در بازار سرمایه است. به این ترتیب با تحقق اهداف مزبور، توسعه و تعمیق هرچه بیشتر بازار سرمایه را شاهد خواهیم بود.

معاملات الگوریتمی یا Algorithmic Trading در بازارهای مالی به معنای استفاده از برنامه‌های کامپیوتری برای ورود سفارش‌های معاملاتی است. در واقع یک یا چند الگوریتم در انتخاب و اعمال این سفارش‌ها از جنبه‌های مختلف مانند زمان‌بندی، قیمت یا حجم بدون دخالت انسان تصمیم‌گیری و اجرا می‌شود.

معاملات الگوریتمی حجم عظیمی از داده‌ها را پردازش و از تکنیک‌های پیشرفته ریاضی برای یافتن بهترین الگو استفاده می‌کند. در این راستا سازمان بورس و اوراق بهادار نه‌تنها مجوزهای لازم را برای فراهم شدن بستر معاملات الگوریتمی صادر کرده، بلکه توسعه این معاملات را به‌عنوان یک راهبرد اساسی در بازار سرمایه در دستور کار قرار داده است.

در این راستا قرار است نخستین دوره از مسابقات الگوریتمی در بازار سرمایه از هفته آینده (شنبه ۱۵دی‌ماه) آغاز شود. همچنین طبق گفته‌های مدیرعامل شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس، چنین رقابتی در سطح خاورمیانه بی‌سابقه است.

افزون بر این بر اساس صحبت‌های مطرح شده در نشست روز گذشته، برگزاری رقابت‌های الگوریتمی می‌تواند گام آغازینی برای فعال شدن بیشتر بازار سرمایه در این حوزه باشد.

جزئیات نخستین مسابقه

در ابتدای نشست خبری روز گذشته، یاسر فلاح مدیرعامل شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس به ارائه توضیحاتی درخصوص نخستین دوره مسابقات معاملات الگوریتمی بازار سرمایه ایران پرداخت و گفت: در چند سال اخیر، به معاملات الگوریتمی در دنیا اهمیت بسیار زیادی داده شده است. در این معاملات کاهش نقش انسان و معامله‌گران نقطه عطف به شمار می‌رود.

در واقع الگوریتم‌ها، سیستم‌ها و رایانه‌ها معاملات اصلی را انجام می‌دهند. وی در ادامه به تشریح فعالیت‌های صورت گرفته درخصوص این رقابت‌ها پرداخت و گفت: طی این مدت اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی وسیعی در زمینه این مسابقات صورت گرفت. بر همین اساس از ۳۰ تیمی که متقاضی حضور در این مسابقات بودند، تعداد ۲۷ تیم برای حضور در مصاحبه شرکت کردند.

فلاح ادامه داد: با مصاحبه‌های صورت گرفته توسط تیم داوری، ۲۰ تیم به‌عنوان شرکت‌کنندگان نهایی انتخاب شدند که این تیم‌ها در ۳۲ روز به رقابت می‌پردازند. این مسابقات در سه بخش مختلف از جمله مسابقه در سهام، مسابقه در اوراق با درآمد ثابت و حل مساله خواهد بود.

مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص زمان شروع این دوره از مسابقات گفت: اولین دوره مسابقات معاملات الگوریتمی از ۱۵ دی ماه سال جاری آغاز می‌شود، با وجود این افتتاح رسمی این رقابت‌ها از تاریخ ۱۹ دی ماه آغاز می‌شود و تا ۱۷ بهمن ماه ادامه دارد.

فلاح در ادامه به جوایز این دوره از مسابقات اشاره کرد و گفت: در بخش رقابت در سهام، تیم‌های اول، دوم و سوم به ترتیب ۳۰، ۲۰ و ۱۰ میلیون تومان اعتبار خرید سهام دریافت می‌کنند.

در بخش اوراق با درآمد ثابت سه تیم ابتدایی به ترتیب ۱۵، ۱۰ و ۵ میلیون تومان اعتبار خرید سهام دریافت می‌کنند و در بخش حل مساله مبالغ ۷، ۵ و ۳ میلیون تومان اعتبار خرید سهام به نفرات برتر اهدا می‌شود.

وی درخصوص اعتبار اولیه این گروه‌ها نیز گفت: برای هر کدام از گروه‌های شرکت‌کننده اعتباری حدود ۳۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده که حد ضرر نیز برای هر رقابت از پیش تعیین شده است؛ به‌طوری‌که در بخش رقابت در سهام، حد ضرر ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و در بخش اوراق با درآمد ثابت این رقم یک میلیون و ۵۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.

تعمیق هرچه بیشتر بازار سرمایه

در ادامه این نشست مصطفی رضوی، عضو هیات مدیره و معاون اجرایی سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص مکانیزم معاملات الگوریتمی گفت: توسعه معاملات الگوریتمی را می‌توان از چند جهت آنالیز کرد. از یک جهت می‌توان نقش انسان را در این معاملات پررنگ کرد. به‌طوری‌که با برنامه‌ریزی و طراحی‌های صورت گرفته و ایجاد یک الگوریتم توسط انسان، دیگر احساسات و معاملات هیجانی در خرید و فروش‌ها نقشی نخواهد داشت.

رضوی در ادامه با اظهار این مطلب که سازمان بورس مجوز انجام معاملات الگوریتمی را حدود یک سال پیش صادر کرد، گفت: جای معاملات الگوریتمی در ایران خالی بود. بر این اساس سازمان بورس سعی دارد با این کار مشارکت نیروهای متخصص را جذب کند و نظارت خود را در محک آزمایش قرار دهد. در نهایت با شبیه‌سازی راه را برای ورود معاملات الگوریتمی هموارتر کند. به گفته رضوی، معاملات الگوریتمی راه را برای ارتقای سواد مالی و تعمیق بازارها فراهم می‌کند و مشارکت بیشتر نیروها را در پی دارد.

ارتقای هرچه بیشتر بازار

رضوی همچنین درخصوص اهداف سازمان بورس و اوراق بهادار در زمینه برگزاری این مسابقات بیان کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار سعی دارد با برگزاری این مسابقات، مشارکت متخصصان و کارشناسان را در معاملات افزایش دهد. همچنین در نظر دارد روابط و نظارت خود را در محک آزمایش قرار دهد.

عضو هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه افزود: طی چند سال اخیر سازمان بورس و اوراق بهادار اقدامات بسیاری درخصوص ارتقای سواد مالی انجام داده است.

شبیه‌سازی معاملات بورس و برگزاری لیگ ستارگان بورس از جمله اقداماتی بود که طی این مدت باعث شد تا زمینه‌های مسوولیت‌پذیری و تحلیل‌محوری در بازار افزایش یابد.

وی در ادامه افزود: برگزاری رقابت‌های الگوریتمی می‌تواند گام آغازینی در جهت فعال شدن هر چه بیشتر بازار سرمایه باشد. همچنین این مسابقات می‌تواند الگویی علمی فراهم کند تا شاهد ارتقای بیشتر معاملات الگوریتمی در کشور و به‌خصوص بازار سرمایه باشیم.

نگاهی به جزئیات

در ادامه این نشست مطهره مروج، مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار به بیان جزئیات زیرساخت این مسابقات پرداخت و گفت: این مسابقات از نگاه سازمان بورس به نوعی مسابقات استراتژیک بوده و موجب توسعه ابزار و تبادل دانش می‌شود. بر اساس قوانین و طراحی‌های صورت‌گرفته، در حین اجرای مسابقه، معامله امکان تغییر الگوریتم وجود ندارد.

در واقع شخص باید الگوریتم‌ها را برای صبح معاملاتی آتی طراحی و آماده کند. اما دسترسی‌اش برای اصلاح الگوریتم در ساعات معاملاتی قطع می‌شود و تنها قادر خواهد بود الگوریتم را در حین مسابقه متوقف کند.

وی در ادامه با اظهار این مطلب که همکاری‌های مشترک تیم فنی در کنار تیم مالی در این دوره از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، گفت: تبادل اطلاعات می‌تواند ارتقای دانش مالی را به همراه داشته باشد.

مروج ورود بازارگردانی خودکار را یکی از نتایج مثبت راه‌اندازی معاملات الگوریتمی برشمرد و اظهار کرد: معاملات الگوریتمی نقش زیادی در آینده بازار سهام دارند و بازارگردانی خودکار یکی از مواردی است که تعمیق بازار را به دنبال خواهد داشت.

به گفته مروج، حوزه‌های زیادی در بازار سرمایه مثل بازار گردانی خودکار وجود دارد که معاملات الگوریتمی می‌تواند به آن کمک کند. اینکه ما بتوانیم هر کدام از ناشران را الزام کنیم که بازار گردان خودکار داشته باشند.

فارغ از اینکه شخص بازار گردان در پشت استیشن معاملات وجود دارد یک بازی برد - برد برای خریداران و فروشندگان است. به این ترتیب نه تنها نوسانات غیرعادی در قیمت سهام ایجاد نخواهد شد، بلکه سهم همواره حجم متعادلی از معاملات را تجربه می‌کند.

نایب رئیس هیات‌مدیره شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در ادامه به جزئیات این مسابقه اشاره کرد و گفت: در طول مسابقات زیرساخت در اختیار شرکت‌کننده‌ها قرار می‌گیرد و گپ سرور اختصاصی برای تیم‌ها اختصاص داده شده است تا اثری بر حجم معاملات نداشته باشد. همچنین دو نوع API (رابط برنامه‌نویسی نرم‌افزار) دریافت داده‌های تاریخی و همچنین API سفارش به سامانه معاملات به تیم‌های شرکت‌کننده داده می‌شود. به این ترتیب در معاملات و روند طبیعی بازار خللی ایجاد نخواهد شد.

بستر معاملاتی آماده است؟

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه به آماده بودن زیرساخت‌ها برای معاملاتی الگوریتمی اشاره کرد و گفت: با توجه به ظرفیت‌های موجود و بستر‌های معاملاتی کنونی، چنانچه بخواهیم معاملات الگوریتمی را با روند توسعه‌یافته در بازارداشته باشیم، محدودیتی وجود ندارد. در واقع می‌توانیم از ظرفیت سرورهای کنونی برای بهره‌مندی مناسب از این ابزار استفاده کنیم.

مروج ادامه داد: اما این موضوع به بازار بستگی دارد که معامله‌گران تا چه میزان از این ابزار معاملاتی استقبال کنند. وی در ادامه با اظهار این مطلب که اگر بخواهیم از معاملات الگوریتمی به سمت معاملات پربسامد حرکت کنیم، مقیاس‌ها متفاوت خواهد شد؛ اظهار کرد: سازمان بورس برنامه‌ریزی برای تغییر و بهبود زیرساخت‌های معاملاتی دارد. این کار را به‌صورت داخلی یا از راه انتقال تکنولوژی انجام می‌دهیم.

مروج در ادامه تاکید کرد: کنترل‌هایی که در شرکت مدیریت فناوری بورس می‌شود صحت انجام معاملات عادی و الگوریتمی را تضمین می‌کند. ظرفیت هسته معاملاتی می‌تواند معاملات الگوریتمی را مدیریت کند. در واقع فاصله دو سفارش خرید یک ثانیه در نظر گرفته شده و ما می‌خواهیم کاری کنیم که این موضوع با پیشرفت همراه شود.

منبع: دنیای اقتصاد