کدام کالاها در خرداد گران‌تر شد؟
بر اساس اطلاعات منتشر شده مرکز آمار ایران در خرداد ماه ۱۳۹۹ مشاهده می‌شود که از ۲۴ قلم خوراکی چهار قلم با کاهش قیمت نسبت به اردیبهشت ماه مواجه بوده است. در این گروه پیاز با ۲۳٫۵ درصد، گوجه‌فرنگی با ۲۰٫۸ درصد، سیب زمینی با ۱۹٫۹ درصد، تخم مرغ با ۲٫۲ درصد کاهش قیمت نسبت به ماه قبل مواجه شده و بیشترین کاهش قیمت مربوط به پیاز بوده است.
در مقابل بیست قلم خوراکی دیگر با افزایش قیمت در خرداد نسبت به اردیبهشت ۹۹ مواجه بوده است که شامل سیب درختی زرد با ۲۴٫۶ درصد، برنج خارجی درجه یک با ۱۵٫۸ درصد، مرغ ماشینی با ۱۲٫۲ درصد ، عدس با ۹٫۴ درصد، خیار با ۸٫۳ درصد می‌شود.
همچنین پرتقال محصول داخل با ۸٫۱ درصد، لوبیاچیتی با ۵٫۸ درصد، شکر با ۴ درصد، قند با ۳٫۹ درصد، برنج ایرانی درجه یک با ۳٫۵ درصد، موز با ۲٫۱ درصد و چای خارجی بسته‌ای با ۲٫۱ درصد افزایش قیمت مواجه بوده است.
علاوه بر این ماست پاستوریزه با ۱٫۷ درصد، پنیر ایرانی پاستوریزه با ۱٫۶ درصد، شیر پاستوریزه با یک درصد، کره پاستوریزه (کره حیوانی) با ۰٫۵ درصد، گوشت گاو یا گوساله با ۰٫۵ درصد، روغن مایع با ۰٫۴ درصد، رب گوجه فرنگی با ۰٫۴ درصد و گوشت گوسفند با ۰٫۲ درصد رشد قیمت را تجربه کرده‌اند.
نکته ۱: برخی از محصولات دارای قیمت بالایی بوده و برخی قیمت کمتر و درصد تغییرات به تنهایی نمیتواند نماینده خوبی برای نشان دادن تاثیر نوسانات قیمت بر کاهش یا افزایش قدرت خرید مصرفکننده باشد. در سبد مصرفی خانوار، این میزان تغییرات قیمت است که با توجه به درآمد ماهانه خانوار تعیین می‌کند به چه میزان از چه کالایی، توانایی مالی و قدرت خرید برای محصولات وجود دارد.
برای مثال خیار در خرداد حدود ۸٫۳ درصد افزایش قیمت داشته و درحدود ۳۸۰ تومان به قیمت هر کیلو اضافه شده است. در مقابل با اینکه لوبیاچیتی ۵٫۸ درصد افزایش قیمت داشته اما هر کیلو لوبیا ۱۴۳۹ تومان رشد قیمت را تجربه کرده است. لوبیا چیتی درصد تغییر قیمت کمتری داشته اما میزان تغییر قیمت بیشتر از خیار بوده است.
نکته ۲: درصد تغییرات قیمت اقلام خوراکی در خرداد ۹۹ نسبت به مدت مشابه سال قبل به جز گوشت گوسفند، گوشت گاو یا گوساله، رب گوجه‌فرنگی،گوجه‌فرنگی، پیاز و سیب‌زمینی برای بقیه اقلام با افزایش قیمت مواجه بوده که بیشترین افزایش به ترتیب مربوط به عدس با ۱۲۶ درصد، چای بسته‌ای خارجی با ۷۷ درصد و لوبیا چیتی با ۶۳ درصد افزایش قیمت در یک سال مواجه بوده است.
ارقام جدول نشان می‌دهد که برنج (خارجی)، حبوبات و لبنیات که بخشی از تامین غذای سبد مصرفی خانوار را عهده دار است با تورم شدید بالای بیست و هشت درصد روبرو بوده است. برای سبد مصرفی برنج ایرانی درجه یک، برنج خارجی درجه یک،شیر پاستوریزه، ماست پاستوریزه، پنیر ایرانی پاستوریزه، کره پاستوریزه، تخم مرغ، لوبیا چیتی و عدس طی این یک سال در حدود ۴۰ هزار تومان برای یک کیلو سبد غذایی مورد نظر اضافه شده است.
نکته ۳: نگاهی به اطلاعات و آمار استانی حاکی از تفاوت قیمت اقلام خوراکی است. به طوری که دامنه تغییرات بین ۲۴ تا ۹۵ درصد بر حسب محصول متفاوت است. به عنوان نمونه برای برنج خارجی درجه یک کمترین و بیشترین میانگین قیمت در سطح استانها به ترتیب ۱۰۴۷۸ و ۱۹۸۵۶ تومان برای هر کیلو در نوسان بوده است که اختلاف بین کمترین و بیشترین قیمت برای هر کیلو ۹ هزار تومان است.
این اختلاف قیمت که می‌تواند تهدیدی برای امنیت غذایی خانوار باشد به عوامل مختلفی از جمله نزدیکی و دوری به مبادی وارداتی ، میزان تورم استانی، شبکه توزیع و فروش و بازاریابی وابسته است.
نکته ۴: افزایش قیمت شدید کالاهای اساسی که در سبد خانوار نقش مهمی در تغذیه آنان دارد، احتمال حذف این اقلام خوراکی از سبد مصرفی خانوار به خصوص در دهک‌های پایین درآمدی را به دنبال دارد که امنیت غذایی خانوار را تهدید می‌کند.
از سوی دیگر با افزایش قیمت اقلام خوراکی و کاهش تقاضای موثر برای آنان، بازار فروش محصولات محدود و تولیدکننده را با مشکل فروش مواجه می‌کند. به عنوان مثال قیمت هرکیلوگرم گوشت گوسفندی ۸ برابر قیمت تخم مرغ و ۷ برابر قیمت گوشت مرغ در خرداد است.
نکته ۵: موضوع دیگر، مواد غذایی که جانشین هم بوده و در صورت افزایش قیمت یکی، دیگری جایگزین آن می‌شود تا خانوار بتواند نیاز غذایی خود را تامین کند. ملاحظه می‌شود که قیمت انواع گوشت رقم بالایی است و تامین بخشی از غذای خانوار از طریق لبنیات و حبوبات را دچار مشکل می‌کند.
توجه به جانشینی مواد غذایی از جمله موضوعاتی است که بر قیمت بازار مواد غذایی تاثیر دارد که ضرورت دارد به منظور تامین امنیت غذایی خانوار به این مساله توجه شود.
نظرات