خشکسالی زمستانی، کابوس اروپا و آفریقا / درس‌هایی برای ایران

به گزارش تجارت‌نیوز، خشکسالی زمستانی جنوب اروپا و شمال آفریقا را فرا گرفته. سرویس تغییرات اقلیمی کوپرنیک (اتحادیه اروپا) چندی پیش گزارش داد که خشکسالی مدیترانه را گرفتار کرده است و حتی در طول ماه‌های زمستان نیز بارش کمتر از حد متوسط بود؛ در نتیجه دولت‌ها به ناچار در برخی مناطق محدودیت آبی و وضعیت اضطراری اعلام کرده‌اند. 

براساس آخرین داده‌های رصدخانه خشکسالی اروپا (EDO)که توسط خبرگزاری zawya تحلیل شده، ۴۵ درصد از جنوب اروپا درگیر خشکسالی خاک شده است و ۲.۸ درصد از این مناطق، در ۱۰ روز اول فوریه به بالاترین سطح هشدار رسیدند.

خشکسالی در جنوب اروپا و شمال آفریقا

در همین راستا، بر اساس گزارش کوپرنیک، یک چهارم کل اروپا و شمال آفریقا در شرایط خشکسالی قرار دارد و 19.3 درصد از خاک منطقه در سطح هشدار قرار گرفته‌. این آمار به معنای کمبود رطوبت است.

براساس محاسبات خبرگزاری فرانسه، سطح هشدار ۲.۵ درصد از منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد، به این معنی که پوشش گیاهی به دلیل مرحله پیشرفته خشکسالی به طور غیرطبیعی در حال رشد است.

این وضعیت از پایان ماه ژانویه بدتر شده است، اما در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که ۳۱.۳ درصد از این منطقه را تحت خشکسالی قرار داده بود، اندکی بهبود یافته است.

منطقه غرب مدیترانه از جمله جنوب ایتالیا، اسپانیا، شمال مراکش، الجزایر و تونس به شدت از شرایط خشکسالی آسیب دیده است.

متخصصان گرمتر شدن بیش از حد معمول دمای فصلی را عامل اصلی این وضعیت می‌دانند. 

به گفته کوپرنیک، ماه گذشته گرم ترین ژانویه ثبت شده در سطح جهان بود، همراه با کمبود بارش که در برخی مناطق ماه‌ها و حتی سال‌ها به طول انجامیده است.

پیامدهای خشکسالی

محدودیت‌های آبی

در برخی مناطق، مانند منطقه کاتالونیا در اسپانیا، به گفته پر آراگونس رئیس‌جمهور کاتالونیا با بدترین خشکسالی در یک قرن گذشته مواجه هستیم و به همین دلیل، محدودیت‌های جدیدی برای مصرف آب آشامیدنی و کشاورزی اعمال شده است. جزیره سیسیل ایتالیا نیز در ابتدای ماه فوریه، وضعیت اضطراری خشکسالی اعلام کرد.

کاهش ذخایر آب

ذخایر آبی بسیاری از مناطق به شدت کاهش یافته. به عنوان مثال، ذخایر آبی در کاتالونیا اسپانیا به زیر 16 درصد رسیده است. همچنین منطقه پیرنه-اورینتال جنوبی در جنوب فرانسه با سطوح بسیار نگران‌کننده‌ای از آب‌های زیرزمینی، که ذخیره اصلی آب آشامیدنی محسوب می‌شود، مواجه است.

آسیب به کشاورزی

خشکسالی به طور قابل توجهی به کشاورزی در منطقه آسیب زده است. در ساردینیا، کشاورزان با محدودیت‌هایی در استفاده از آب برای آبیاری مزارع خود مواجه شده‌اند.

خطر آتش‌سوزی

خشکسالی خطر آتش‌سوزی را نیز افزایش می‌دهد.

مراکش که اخیراً دمای آن به 37 درجه سانتیگراد (98 درجه فارنهایت) نزدیک شده است، ششمین سال متوالی خشکسالی خود را تجربه می‌کند.

وضعیت آب‌وهوا ممکن است بهتر نشود. رصدخانه خشکسالی اروپا (EDO) پیش‌بینی کرده است که احتمالا بهار 2024 برای اروپا و مدیترانه گرم‌تر از حد معمول باشد که باعث ذوب شدن سریع‌تر برف‌ها در چندین رشته کوه می‌شود.  این ذخیره برف، باید منبعی برای پرشدم مجدد رودخانه‌ها در ماه‌های آینده باشند. 

راهکارهای مقابله با خشکسالی

برای مقابله با خشکسالی، باید اقداماتی در سطوح مختلف انجام شود که می‌تواند درس‌هایی نیز برای ایران داشته باشد؛ از جمله: 

کاهش مصرف آب

به‌کارگیری روش‌های آبیاری نوین، اصلاح الگوی مصرف آب آشامیدنی و صنعتی، و افزایش تعرفه آب برای مصارف غیرضروری.

مدیریت منابع آب

احداث سدها و مخازن ذخیره آب، استفاده از آب‌های زیرزمینی به طور پایدار، کاشت گیاهان مقاوم به خشکسالی و ترویج کشت گیاهانی که به آب کمتری نیاز دارند.

افزایش آگاهی عمومی

آموزش و تشویق مردم به صرفه‌جویی در مصرف آب.

خشکسالی پدیده‌ای طبیعی است، اما با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح منابع آب، می‌توان تا حد زیادی از اثرات مخرب آن جلوگیری کرد.

اخبار حوزه محیط زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.