جیبوتی با جهشی چشمگیر در انرژیهای تجدیدپذیر، تنها در چند سال اخیر سهم برق پاک خود را به حدود ۶۷ درصد رسانده و اکنون هدفگذاری کرده تا تا سال ۲۰۳۵ به اولین کشور آفریقایی با ۱۰۰ درصد برق تجدیدپذیر تبدیل شود.
هلند، یکی از پیشگامان گذار انرژی اروپا، با جهشی چشمگیر سهم انرژی خورشیدی و بادی را به ۴۵ درصد از تولید برق رسانده و انتشار دی اکسید کربن بخش برق را از سال ۲۰۱۸ تا امروز نصف کرده است.
دانمارک، پیشگام جهانی گذار انرژی سبز، در سال ۲۰۲۴ با تامین ۸۸.۴ درصد برق خود از منابع تجدیدپذیر (عمدتا انرژی بادی) رتبه نخست اروپا را کسب کرد و با مدل منحصربهفرد مالکیت اجتماعی و مشارکت مستقیم شهروندان، الگویی الهامبخش برای دستیابی به برق ۱۰۰ درصد پاک تا سال ۲۰۳۰ ارائه میدهد.
کربن پس از ورود به خاک، بهسادگی ناپدید نمیشود. بخش قابلتوجهی از آن به شکل شیمیایی در ساختار خاک به دام میافتد و برای دههها یا حتی قرنها از ورود دوباره به جو جلوگیری میشود. دانشمندان مدتهاست میدانند که خاکهای غنی از آهن یکی از مهمترین مخازن طبیعی کربن در کره زمین هستند، اما سازوکار دقیق این پدیده همواره در هالهای از ابهام قرار داشت.
منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) در سالهای اخیر با شتابی بیسابقه به سمت توسعه انرژیهای تجدیدپذیر حرکت کرده است. افزایش دما، کمبود آب، فشار بر کشاورزی و رشد سریع تقاضای برق، دولتهای منطقه را وادار کرده تا به خورشید، باد و فناوریهای نوین انرژی توجه بیشتری نشان دهند.
جادهها یکی از حیاتیترین زیرساختهای شهری و بینشهری هستند، اما در مناطق سردسیر، همواره با یک دشمن قدیمی دستوپنجه نرم میکنند: چرخه یخزدگی و ذوب شدن. این پدیده که هر زمستان بارها تکرار میشود، به ترکخوردگی آسفالت، ایجاد چالهها و برآمدگیهای خطرناک منجر شده و هر ساله میلیاردها دلار هزینه تعمیر و نگهداری را به دولتها و شهرداریها تحمیل میکند.
رود دجله فقط یک رودخانه نیست؛ شاهرگ حیات عراق، حافظ تمدنهای باستانی و ستون اصلی زندگی میلیونها انسان است. از نخستین روزهای شکلگیری تمدن بشر تا امروز، دجله نقشی اساسی در کشاورزی، مذهب، اقتصاد و فرهنگ این سرزمین ایفا کرده است. اما اکنون این رود تاریخی با بحرانی بیسابقه روبهروست؛ آلودگی شدید، کاهش چشمگیر حجم آب، سوءمدیریت داخلی و فشار سدهای بالادست، دجله را به مرز نابودی رسانده است.
با گسترش استفاده از خودروهای برقی، نگاهها به باتری این وسایل نقلیه تنها بهعنوان منبعی برای حرکت خودرو محدود نمیشود. پژوهشهای جدید نشان میدهد باتری خودروهای برقی میتوانند نقشی کلیدی در تامین انرژی خانهها ایفا کنند و حتی هزینههای برق و شارژ را بهطور چشمگیری کاهش دهند.
عربستان سعودی در سالهای اخیر با شتابی قابل توجه در مسیر تنوعبخشی به سبد انرژی و توسعه انرژیهای تجدیدپذیر گام برداشته است. در کنار پروژههای عظیم خورشیدی و بادی زمینی، اکنون فناوریهای نوآورانهتری مانند نیروگاههای خورشیدی شناور نیز در دستور کار قرار گرفتهاند؛ فناوریای که علاوه بر تولید برق پاک، به بهینهسازی مصرف آب و زمین نیز کمک میکند.
دنیای امروز که تغییرات اقلیمی با سرعت نگرانکنندهای پیش میرود، گذار به انرژیهای تجدیدپذیر نه تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت حیاتی است. در نیمه اول سال ۲۰۲۵، برای اولین بار در تاریخ، جهان انرژی بیشتری از منابع تجدیدپذیر نسبت به زغالسنگ تولید کرد. نزدیک به ۱۰۰ کشور اکنون بیش از ۴۰ درصد از برق خود را از این منابع تامین میکنند و بیش از ۹۰ درصد پروژههای جدید تجدیدپذیر ارزانتر از سوختهای فسیلی هستند.
با رشد سریع بازار خودروهای برقی و افزایش استفاده از سیستمهای ذخیرهسازی انرژی، یکی از مهمترین چالشهای پیشرو، کاهش تدریجی ظرفیت باتریها در طول زمان است. باتریهای لیتیوم-یونی اگرچه چگالی انرژی بالایی دارند، اما بهویژه در خودروهای برقی، پس از صدها چرخه شارژ و دشارژ دچار افت عملکرد میشوند. به همین دلیل، پژوهشگران در سراسر جهان به دنبال راهکارهایی برای افزایش طول عمر، ایمنی و پایداری این باتریها هستند.
جهان در آستانه یک تحول عمیق در نظام انرژی قرار دارد؛ تحولی که محور آن انرژیهای تجدیدپذیر و بهویژه انرژی بادی است. افزایش نگرانیهای زیستمحیطی، فشار برای کاهش انتشار کربن و نیاز روزافزون صنایع به برق پایدار، باعث شده انرژی باد از یک گزینه مکمل به یکی از ارکان اصلی سبد انرژی جهانی تبدیل شود.
توزیع عناصر حیاتی نظیر اکسیژن، سیلیکون و آهن در زمین به شدت ناهمگون است. این توزیع نابرابر، نه تنها ساختار فیزیکی سیاره ما را شکل داده، بلکه پایههای اقتصاد جهانی، از صنایع ساختمانی گرفته تا بازارهای استراتژیک فلزات سنگین را مشخص میکند.
در آستانه سال ۲۰۲۶، صنعت هوانوردی با یکی از بزرگترین دگرگونیهای تاریخ خود روبهرو است. تاکسیهای هوایی خودران و برقی که تا همین چند سال پیش تنها در حد طرحهای مفهومی و فیلمهای علمی–تخیلی بودند، اکنون به مرحله اخذ گواهینامه، آزمایشهای عملیاتی و حتی راهاندازی تجاری نزدیک شدهاند.
محمد باغانی - آفریقا در حال تحول از قارهای با چالشهای پسماند و هدررفت منابع به یکی از جبهههای پیشرو اقتصاد چرخشی جهان است. با حمایت نهادهای مالی توسعهای، نوآوریهای بومی و پروژههای شهری پایلوت، این قاره نشان میدهد که پسماند میتواند به ثروت تبدیل شود و در این راه، میلیونها شغل، بازاری ۵۰۰ میلیارد دلاری و آیندهای پایدار برای ۱.۳ میلیارد نفر خلق کند.
ترکیه در سالهای اخیر یکی از کشورهایی بوده که با سرعت بالایی در مسیر تحول انرژی حرکت کرده است. اکنون این کشور با تمرکز ویژه بر توسعه فناوری راکتورهای مدولار کوچک (SMR)، گام مهمی در جهت افزایش امنیت انرژی، کاهش وابستگی، ارتقای صنایع سنگین و پایبندی به الزامات زیستمحیطی بینالمللی برداشته است.
در سالهای اخیر رقابت برای دستیابی به فناوریهای نوین در حوزه انرژی، امنیت و صنعت شدت گرفته است. یکی از مهمترین عناصر راهبردی جهان، بور است؛ عنصری سبک اما با نقشهای حیاتی در ساخت سوختهای جامد موتورهای هایپرسونیک، آهنرباهای قدرتمند خاکی کمیاب و کاربردهای گسترده صنعتی و نظامی.
محمد باغانی - در دل تحولی تاریخی، پالایشگاه قدیمی گرانج ماوس در اسکاتلند که روزگاری قلب تپنده صنعت نفت منطقه بود. در ژوئن ۲۰۲۵ نفس آخر خود را کشید تا از خاکستر تعطیلی، طرحی جسورانه به نام «پروژه ویلو» زاده شود. این پروژه نهتنها شغلهای ازدسترفته را جبران میکند، بلکه گرانج ماوس را به یکی از هابهای پیشروی اقتصاد چرخشی و تولید کمکربن در شمال اروپا تبدیل خواهد کرد.
در سالهای اخیر، کشورها یکی پس از دیگری در مسیر توسعه انرژیهای تجدیدپذیر قدم گذاشتهاند، اما برخی کشورها سرعت و جسارت بیشتری در این مسیر نشان دادهاند. ازبکستان یکی از همین کشورهاست که با برنامههای بلندپروازانه و مشارکتهای بینالمللی، تلاش دارد جایگاه خود را در نقشه انرژی پاک جهان تثبیت کند.
