«خلع ید» از انگلیس و حاکمیت مردم ایران بر نفت
سیدهاشم هوشی‌سادات 29 خردادماه، سالروز «خلع‌ید» از شرکت نفت انگلیس و حاکمیت مردم ایران بر صنایع عظیم نفت است که در سال ١٣٣٠ محقق شد. پس از پیروزی نهضت ملی شدن نفت در ٢٩ اسفندماه ١٣٢٩، در اردیبهشت ماه سال ١٣٣٠ دکتر محمد مصدق به نخست‌وزیری رسید. وی ضمن معرفی کابینه خود به مجلس شورای
سیدهاشم هوشی‌سادات
29 خردادماه، سالروز «خلع‌ید» از شرکت نفت انگلیس و حاکمیت مردم ایران بر صنایع عظیم نفت است که در سال ١٣٣٠ محقق شد.
پس از پیروزی نهضت ملی شدن نفت در ٢٩ اسفندماه ١٣٢٩، در اردیبهشت ماه سال ١٣٣٠ دکتر محمد مصدق به نخست‌وزیری رسید.
وی ضمن معرفی کابینه خود به مجلس شورای ملی، برنامه دولت را در دو محور اصلی اعلام کرد:
١- اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور طبق قانون اجرای اصل ملی‌شدن مصوب نهم اردیبهشت ماه ١٣٣٠ و تخصیص عواید حاصل از آن به تقویت بنیه اقتصادی کشور و ایجاد موجبات رفاه و آسایش عمومی
٢- اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای ملی و شهرداریها
برای تحقق هدف نخست، خلع‌ید از شرکت سابق ایران و انگلیس، اولویت نخست بود. به همین جهت از سوی دکتر مصدق، آقایان مهندس مهدی بازرگان، دکتر علی‌آبادی و مهندس بیات به عنوان اعضای هیات‌مدیره موقت شرکت ملی نفت ایران انتخاب شدند.
این هیئت پس از ورود به شهرهای استان خوزستان مورد استقبال وسیع مردم قرار گرفت و در روز ٢٠ خردادماه سال ١٣٣٠ در ساختمان مرکزی نفت در خرمشهر مستقر شد.
در پی کارشکنیهای مدیران هیئت نمایندگی سابق نفت انگلیس و تمکین نکردن آنها به اصول ملی‌شدن نفت و شکست مذاکرات اعضای هیئت نمایندگی ایران (وارسته وزیر دارایی، دکتر سنجابی وزیرفرهنگ، یوسف مشار وزیر پست و تلگراف، دکتر شایگان عضو هیات مختلط و مهندس حصیبی، قائم‌مقام وزیر دارایی) با جاکسن رئیس هیئت نمایندگی اعزامی شرکت سابق به وساطت دکتر گریدی سفیر آمریکا در تهران که خبر آن توسط دکتر مصدق، در یک پیام رادیوی به ملت ایران اعلام شد، در روز ٢٩ خردادماه ١٣٣٠ خلع ید از شرکت سابق نفت رسما انجام شد. در این راستا «اریک دریک» مدیر شرکت، ایران را ترک کرد و هیئت مدیره، مهندس مهدی بازرگان را به جای او به سمت نخستین مدیرعامل شرکت ملی نفت انتخاب و وی از ٣٠ خردادماه رسما کار خود را آغاز کرد. به موازات اجرای خلع ید در خوزستان، دیگر تاسیسات و ادارات شرکت سابق در تهران، کرمانشاه و نفت شاه، از متصدیان شرکت سابق تحویل گرفته شد.
«خلع ید» حلقه تکمیلی ملی شدن نفت ایران بود که با پیروزی انجام گرفت و سند جاویدان دیگری در تاریخ مبارزات مردم ایران محسوب می‌شود.
سیدهاشم هوشی‌سادات
نظرات