بزرگ‌ترین برنامه‌ بازآفرینی شهری تاریخ ایران آغاز شد

وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر آفرینش مجدد عناصر استخوان‌بندی محله‌ها، اعلام کرد: برنامه‌ بازآفرینی شهری به‌عنوان بزرگ‌ترین برنامه‌ توسعه‌ شهری تاریخ ایران با بازآفرینی 1334 محله در سراسر کشور آغاز می‌شود.

به گزارش تجارت‌نیوز ، از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی وزارت راه و شهرسازی، عباس آخوندی در مراسم اجرای برنامه ملی بازآفرینی شهری با حضور رئیس‌جمهور در ساختمان شهید دادمان بیان داشت: در پیمایشی کلی که از وضع کنونی سکونت‌گاه‌های ناکارآمد داشتیم آن‌ها را در قالب 2700 محله در 543 شهر و در 141 هزار هکتار مساحت شهری شناسایی کردیم.

وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: بازآفرینی این محله‌ها به معنی بهبود زندگی بیش از 6 میلیون خانوار است که اگر حتی 3 میلیون واحد مسکونی ظرف 10 سال به‌سازی و یا نوسازی شوند، یکی از بزرگ‌ترین برنامه‌های بازآفرینی شهری در تاریخ ایران و حتی در مقیاس بین‌المللی اجرا شده‌ است.

بازآفرینی 1334 محله در برنامه‌ اول

وی اظهار داشت: در برنامه‌ بازآفرینی شهری به‌عنوان بزرگ‌ترین برنامه‌ توسعه‌ شهری تاریخ ایران، کار به دو برنامه‌ پنج‌ساله تقسیم شده‌ است. در برنامه‌ اول 1334 محله منظور شده‌ است. بنیان برنامه‌ ما در گام نخستین آفرینش مجدد عناصر استخوان‌بندی محله‌هاست.

وی با ابراز خرسندی از میزبانی رئیس محترم جمهور و اعضای کابینه دولت دوازدهم توسط ستاد بازآفرینی شهری تصریح کرد: بر این باوریم که براساس سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری مبنی بر واگذاری کار مردم به مردم و سیاستی که مکررا از سوی جنابعالی مبنی بر فعال‌سازی بخش خصوصی اعلام شده و می‌شود، وظیفه‌ دولت در این ارتباط برنامه‌ریزی و فراهم‌آوری بستر کار برای ساکنان، تسهیل‌گران، توسعه‌گران و سازندگان است.

آخوندی اعلام کرد: در پنج برنامه شامل توسعه امکانات و خدمات روبنایی، ارتقای زیرساخت‌ها، به‌سازی و ارتقای فضاهای شهری، تهیه طرح‌های بازآفرینی محله‌ها و ارتقای توانمندی‌های اقتصادی و ظرفیت سازی اجتماعی در مقیاس شهری و محله‌ای تنظیم کرده‌ایم.

دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری ادامه داد: تمام این برنامه‌ها بر اساس قانون به تصویب اعضای ستاد بازآفرینی و مسئولان قانونی ارائه خدمات رسیده‌است. برای این‌ کار پیش‌بینی ما نیاز به 75 هزارمیلیارد تومان اعتبار ظرف پنج سال است. نکته بسیار مهم این است که بخش عمده‌ای از این مبالغ هم‌اکنون نیز در بودجه دستگاه‌های اجرایی مربوط پیش‌بینی شده‌ است.

صرف حداقل 30 درصد منابع دستگاه‌های اجرایی در محله‌های هدف بازآفرینی

وی در ادامه از رئیس‌جمهور درخواست کرد که در یک سیاست ابلاغی، تمام دستگاه‌های ذی‌ربط را مکلف فرمایید تا حداقل 30 درصد منابع خود را در این محله‌ها هزینه کنند که این درصد متناسب با نسبت جمعیتی این محله‌ها از کل جمعیت شهری است.

آخوندی اضافه کرد: برای آنکه بتوانیم هم کسری منابع دستگاه‌های ذی‌ربط را تکمیل نماییم و هم مبلغی را اهرم کنیم تا سایر دستگاه‌ها نیز منابع خود را به این امر اختصاص دهند، درخواست ما تخصیص سالیانه 1500 میلیارد تومان برای سرجمع برنامه‌های فوق است. البته این رقم از سوی سازمان برنامه نیز تایید شده‌ و در اسناد پشتیبان برنامه‌ی ششم نیز منظور گشته‌ است.

وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: برای نوسازی 3 میلیون واحد ظرف ده سال داشتن یک بانک توسعه‌ای مسکن که بتواند سیاست‌ها دولت در این بخش را پشتیبانی کند ضروری است. خوشبختانه این موضوع در مجمع عمومی بانک مسکن در سال جاری به ‌تصویب رسید و می‌تواند کمک موثری به اجرای سیاست‌های دولت کند.

حمایت از خانه‌ اولی‌ها برای سکونت در محلات هدف بازآفرینی شهری

عضور کابینه دولت دوازهم اعلام کرد: از خانه‌ اولی‌ها، کسانی‌که تمایل به انتقال محل سکونت خود به این بافت‌ها را دارند و ساکنان بافت به‌صورت هم‌زمان حمایت صورت می‌گیرد. در وضعیت فعلی برای اینکه خانوارهایی که می‌خواهند صاحب مسکن شوند از یک برنامه مطمئن اقتصاد خانوار برخوردار شوند، مبنایی که انتخاب شده‌ است افزایش هفت‌ برابری مبلغ پس‌انداز متقاضیان است.

آخوندی توضیح داد: این بدین معنی است که هر خانواری که مبلغ مشخصی را در صندوق پس‌انداز مسکن یکم سپرده کند، مطمئنا شش‌ برابر پس‌انداز خود تسهیلات دریافت خواهد کرد، این تعهد بانک است و بانک نمی‌تواند از آن سرباز زند و مبلغ سپرده‌ وی نیز آزاد خواهد شد.

وی اضافه کرد: حال اگر زن و مرد هم‌زمان پس‌انداز کنند، هر دو هم‌زمان می‌توانند بر روی یک واحد مسکونی تسهیلات دریافت نمایند. به این ترتیب، یک زوج در تهران می‌تواند مبلغ 160 میلیون تومان تسهیلات دریافت نماید. این رقم برای سایر شهرهای بزرگ 120 میلیون تومان و برای شهرهای کوچک 80 میلیون تومان است. البته چنان‌چه لازم باشد با تصویب شورای پول و اعتبار این سقف‌ها قابل افزایش است.

کاهش نرخ سود به 6 درصد در بازآفرینی شهری

وزیر راه و شهرسازی که در سی‌ونهمین جلسه ستاد ملی بازآفرینی شهری در ساختمان شهید دادمان این وزارتخانه سخن می گفت، خطاب به رئیس‌جمهور اظهار داشت: تا کنون تعداد سپرده‌گذاران در این صندوق به بیش از 362 هزار فقره رسیده‌ است. ما امروز از جنابعالی استدعا داریم تا به‌عنوان آغاز طرح عظیم باز‌آفرینی شهری در مقیاس بزرگ، دستور فرمایید دو اقدام تسهیل‌کننده در اختیار مردم قرار گیرد. یکی آنکه نرخ سود از 8 درصد به 6 درصد کاهش یابد و مدت هریک دوره توقف از 6 ماه به 5 ماه کاهش یابد.

وی افزود: درحال حاضر نرخ تسهیلات رسمی بانک‌ها 18 درصد است که در عمل با هزینه‌های جانبی آن بیش از این می‌باشد با این پیشنهاد این نرخ به کمتر از یک‌سوم کاهش می‌یابد که امتیاز کم‌نظیری است. و موجب کاهش اقساط بازپرداختی نیز می‌شود که برای گیرندگان تسهیلات بسیار مهم‌است. نکته‌ دوم این است که در وضعیت فعلی، هر دوره توقف 6 ماه است.

آخوندی ادامه داد: یعنی پس از هر شش پس‌انداز معادل همان رقم تسهیلات برعهده‌ بانک مسکن خواهد بود. پیشنهاد ما کاهش این مدت به 5 ماه است. این موضوع برای کسی که می‌خواهد شش دوره‌ توقف را سپری کند تا شش برابرِ پس‌انداز خود تسهیلات دریافت کند، زمان را از 3 سال به 2.5 سال کاهش می‌دهد.

دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری تشریح کرد: نکته‌ کلیدی در این طرح این است که این صندوق حتما با کسری منابع روبرو خواهد شد. لیکن، تامین این کسری از محل صندوق توسعه‌ی ملی و یا بودجه، از هر روش دیگری برای دولت ارزان‌تر است. راه‌های جایگزین، یا پرداخت یارانه‌ سود تسهیلات و یا سپرده‌گذاری وجوه دولتی نزد بانک‌هاست. پرداخت یارانه سود تسهیلات گران‌ترین روش اجرای این سیاست و برای دولت کمرشکن است.

وی ادامه داد: در راه حل سپرده‌گذاری نیز دو مشکل وجود دارد: یکی آنکه باز قیمت تمام شده‌ پول برای بانک‌ها بیش از 12 درصد خواهد بود. بنابراین نمی‌توان نرخ سود تسهیلات را به‌طور جدی کاهش داد. دیگر آنکه قدرت اهرمی این سپرده یک به دو است. فرض این است که دولت به‌میزان رقمی که بانک‌ها از منابع خودشان تامین می‌کنند، در بانک‌ها سپرده‌گذاری کند. حال آنکه در روش صندوق پس‌انداز مسکن، قدرت اهرمی بیش از چهار است و قیمت تمام شده‌ پول برای بانک بسیار نازل است. بنابراین، برای کاهش نرخ سود به 6 درصد نیاز به هیچ یارانه‌ای از سوی دولت نیست.

حمایت مالی توسعه‌گران در بازآفرینی شهری

دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری ابراز داشت: در کنار متقضیان، حمایت از تامین مالی توسعه‌گران نیز در دستور کار است. درحال حاضر، توسعه‌گران از سوی نظام بانکی به رسمیت شناخته نشده‌اند. البته پیش‌نویسی توسط ما، بانک مسکن و بانک مرکزی تهیه شده‌ است که با دستور جنابعالی مراحل برسی و تصویب آن در شورای پول و اعتبار تسریع خواهد شد.

آخوندی یادآور شد: توسعه‌گران در مشارکت با اراضی دولتی و هم‌چنین ساکنان امکان ایجاد ارزش افزوده بر روی املاک و اراضی دولت و ساکنان را دارند. در هر صورت مبنای کار ما مشارکت ساکنان و توسعه‌گران در امر به‌سازی و نوسازی واحدهای مسکونی، تجاری و اداری است.

وی افزود: هرچند درحال حاضر ما برنامه را بر سالیانه یکصدهزار واحد مسکونی تنظیم کرده‌ایم، لیکن مطمئنم که با این طرح این رقم ظرف دوسال حد اقل در 2.5 ضرب خواهد شد.

تشکیل سازمان بازآفرینی شهری با تصویب دولت

وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از سخنانش خطاب به رئیس‌جمهور به عنوان رئیس ستاد ملی بازآفرینی شهری و اعضای این ستاد اذعان داشت: قاعدتا برای شروع پر قوت این برنامه، شرکت عمران و به‌سازی شهری که در همین هفته‌ پیش با تصویب دولت به سازمان بازآفرینی شهری تغییر نام داد، هر آن‌چه زمین خود در اختیار دارد و یا سازمان ملی زمین و مسکن در اختیارش قرار داده و می‌دهد و یا سایر سازمان‌ها دولتی در اختیار می‌گذارند، ده‌ها طرح پیشتاز را در نظر گرفته‌است که امروز با دستور جنابعالی مقدمات اجرای آنها فراهم خواهد آمد.

اشتغال 250 هزار نفری در بافت فرسوده

وزیر راه و شهرسازی توضیح داد: از حیث معماری، سیاست کلی ما ارتقای کیفیت معماری بافت، ساختمان‌ها و خانه‌های آن است. قطعا ما باید از معماری‌ای برخوردار شویم که ضمن انکه دارای اصالت ایرانی است، جدید هم باشد. در همین نقشه‌هایی که نشان داده خواهد شد، ملاحظه خواهید فرمود که چگونه موضوع اعتلای معماری نیز به‌عنوان یکی از اهداف این طرح مورد توجه بوده‌ است. ما در صددیم که برای طرح‌های پیشتاز از روش مسابقه‌های معماری بهره ببریم تا باعث جنب‌وجوشی در میان معماران جوان گردیم.

آخوندی گفت: ما مطمئنیم که شرکت‌های استارت‌آپی زیادی بر اساس خواسته‌های جدید توسط جوانان شکل خواهد گرفت و اشتغال درخوری از این رهگذر در کشور تامین خواهد گشت. با توجه به اینکه برای احداث هر مسکونی 2.5 نفر منابع انسانی نیاز است، برآورد ما این است که این برنامه می‌تواند اشتغالی برابر بیش از 250 هزار نفر است.

احیای هویت و استخوان‌بندی محله‌ها در بازآفرینی شهری

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه، اولین تاکید ما بر روی برنامه و برنامه‌ریزی از سوی دولت به جای اجرای پروژه از سوی دولت است، تصریح کرد: برنامه‌ ‌بنیادین ما بر توانمندسازی ساکنان و هم‌چنین حمایت از کسانی است که این محله‌ها را برای سکونت انتخاب می‌کنند، می‌باشد.

عضو کابینه دولت دوازدهم با اشاره به اینکه ماهیت این طرح محلی است، بیان داشت: ساخت شهرهای ایران به عنوان کالبدی برای شبکه‌های اجتماعیِ خُرد در قالب محله‌ها معنی پیدا می‌کنند. محله‌ها ضمن خودبسندگی نسبی، در ارتباط و وابستگی به هم معنی پیدا می‌کنند.

وی اضافه کرد: این موضوع بسته به هر محله متفاوت خواهد بود. ممکن است در محله‌ای نوسازی مدرسه و یا مرکز بهداشت مساله‌ اصلی باشد و در محله‌ دیگر احداث ورزشگاه بتواند، این نقش کلیدی را ایفا کند و به همین ترتیب در جایی مسجد، تکیه و یا بازارگاه و یا نوسازی ساختمان‌های با ارزش معماری محله‌ها که یادآور خاطرات جمعی و هویت ساکنان است بتواند راهگشا باشد.

آخوندی با تاکید بر احیای هویت و استخوان‌بندی محله‌ها در بازآفرینی شهری، اذعان کرد: در کنار این، متناسب سازی زندگی با دوران معاصر و دسترسی ساکنان به خدمات زیربنایی و روبنایی جدید و هم‌چنین بازگشایی معابر و توسعه‌ خدمات محله‌ای گام‌های نخستینی است که باید در برنامه‌ی بازآفرینی مورد توجه قرار گیرد که در این ارتباط نمونه‌های مختلفی در شهرهای ایران چون بوشهر، نایین، اصفهان، یزد، تبریز و دیگر شهرها داریم.

وی تاکید کرد: مقامات محلی از جمله شهرداری‌ها، عناصر اصلی مفهوم این طرح هستند. ما درصددیم که تمام منابع کمکی دولت در این ارتباط را اهرم کنیم تا با مشارکت شهرداری‌ها بتوانیم کار موثرتری انجام دهیم. هم‌اکنون نیز بهترین روابط را با شهرداری‌ها در تمام شهرهای ایران داریم و حتما مطمئن هستم که با اجرای این طرح این روابط ژرفای بیشتری خواهد یافت.

حمل‌ونقل ریلی حومه‌ای سریع و روان

وزیر راه و شهرسازی، امروز 19 بهمن در بخشی از سخنان خود خطاب به رئیس‌جمهور و اعضای ستاد ملی بازآفرینی شهری تاکید کرد: هرچند حمل‌ونقل حومه‌ای سریع و روان؛ و به‌طور عمده ریلی تاثیر مستقیمی بر پاسخگویی به تقاضای مسکن دارد. چرا که عرضه‌ محیط زندگی با کیفیت در حومه با دسترسی سریع، مطمئن و ایمن بین حومه و مرکز موجب کاهش تقاضا از مراکز کلان‌شهرها و گرایش به سکونت به حومه می‌شود.

وزیر راه و شهرسازی در پایان اظهار امیدواری کرد: مطمئنم که با حمایت بی‌دریغ و راهبری جنابعالی می‌توان گام‌های بسیار بلندتری در اجرای این طرح برداشت و این یاددگاری باشد از جنابعالی برای ملت ایران و نسل آتی.

ستاد بازآفرینی شهری در سطح ملی دارای 21 عضو رسمی بوده که به ریاست رئیس‌جمهور و نایب رئیسی وزیر راه و شهرسازی تشکیل می‌شود.

مقام معظم رهبری فرمودند این ستاد یکی از بهترین تدبیرهایی است که در دولت تدبیر و امید اندیشیده شده است. این ستاد تقریبا به‌طور منظم هر دو هفته یکبار تشکیل جلسه می‌دهد.

ستاد ملی بازآفرینی شهری بر اساس مصوبه هیات وزیران در شهریورماه سال 1393 تشکیل و معادل آن در تمام استان‌ها و شهرستان‌های کشور جلسه‌های ستاد تشکیل شده است تا با هماهنگی استانداران و فرمانداران و هم‌چنین تمام دوایر دولتی هم‌نام که بیش از 19 وزارتخانه و سازمان را شامل می‌شود، اقدام‌های یکپارچه و هماهنگ را در سطح استان و شهرستان معمول دارند.

در سطح استان‌ها ستاد بازآفرینی استانی بر اساس آیین‌نامه نحوه فعالیت مصوب ستاد ملی، با عضویت دستگاه‌های متناظر استانی و با ریاست استاندار و دبیری مدیرکل راه و شهرسازی استان با حضور اعضا تشکیل می‌شود.

وزیر راه و شهرسازی در دی‌ماه 1396 با ارسال نامه‌ای به استانداران سراسر کشور ضمن تاکید بر برگزاری منظم جلسات ستاد بازآفرینی به‌منظور هدایت و راهبری برنامه‌ بازآفرینی شهری به تشریح اهداف و رویکرد این سیاست پرداخته بود.