میلاد مرادی 
ارزیابی وضعیت بازار عراق پس از داعش در گفتگو با سیدحمید حسینی:
جذابیت‌های بازار عراق پس از داعش
دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق اعتقاد دارد که بازار عراق چهار منطقه متفاوت دارد. در اقلیم کردستان و مناطق جنوبی، تمایل زیادی برای کار اقتصادی با ایرانی‌ها وجود دارد. شرایط برای فعالیت اقتصادی ایرانی‌ها در منطقه بغداد متوسط است. اما تجار ایرانی در برخی مناطق مانند موصل حرف زیادی برای گفتن ندارند.
میلاد مرادی: چند صباحی است که غول داعش از عراق رانده شده است. اکنون دولت‌مردان این همسایه غربی به بازسازی کشورشان امید بسته‌اند.
به گزارش تجارت‌نیوز ، همایش بازسازی عراق در حالی به میزبانی کشور کویت برگزار شد که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مانور زیادی بر روی آن دادند. این موضوع برخی نگرانی‌ها در خصوص به حاشیه رانده شدن ایران از سرمایه‌گذاری در عراق پس از داعش را به وجود آورد.
سیدحمید حسینی، دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق در گفتگو با تجارت‌نیوز ، ضمن اشاره به اینکه این همایش دستاورد چندانی برای عراق نداشته است، اعتقاد دارد ایران همیشه بازار خود را در عراق دارد. وی در این گفتگو به تفصیل اولویت‌های سرمایه‌گذاری در عراق پس از داعش را برشمرد.
ایران و همسایه چشم‌انتظار سرمایه‌گذاری
حسینی در پاسخ به سوالی در مورد همایش اخیر بازسازی عراق در کشور کویت، گفت: این همایش با حمایت دولت عراق، اتحادیه اروپا، سازمان ملل و بانک جهانی برگزار شد. چند وقت بر روی این همایش مانور داده شد. دولت عراق جهت انجام پروژه‌های مختلف به چندین میلیارد دلار نیاز دارد. بنابراین عراقی‌ها انتظار داشتند که در این همایش بتوانند نظر سرمایه‌گذاران را جلب کنند.
خصوصا آنکه عربستان سعودی از چند وقت پیش بر روی این همایش مانور می‌داد و وعده‌هایی در مورد بازسازی عراق داده بود. این انتظار می‌رفت که کشورها و شرکت‌های بزرگ اروپایی، چینی و… در این همایش پروژه‌های بزرگ را بر عهده بگیرند.
اما روندی که عراقی‌ها پیش‌بینی می‌کردند تحقق نیافت. بسیاری از کشورهای بزرگ مانند روسیه، چین، کانادا و آلمان حضور پررنگی نداشتند و برخی کشورها هم شرکت نکردند و یا در سطح هیئت سفارت‌خانه‌ها حضور داشتند.
عراقی‌ها پروژه‌ها را در سه سطح مگا‌پروژه، پروژه‌های بزرگ و پروژه‌های کوچک و در زمینه‌های مختلف راه‌آهن، مترو، پتروشیمی، نیروگاه و… در نظر گرفته بودند. انتظار داشتند شرکت‌ها بر روی این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
نکته‌ای که وجود داشت این بود که برای ایران با چند روز تاخیر دعوت‌نامه فرستادند و موعدی که برای ثبت‌نام در نظر گرفته بودند، زمان کمی بود. حتی ظاهرا هماهنگی چندانی بین اتاق بازرگانی، سفارت‌خانه‌ها و وزارت‌خارجه نبود. به همین دلیل چند روزی همگی معطل شدند.
همایش اخیر بازسازی عراق در کشور کویت نتوانست آنچنان نظر سرمایه‌گذاران کشورهای مختلف را برای سرمایه‌گذاری در این کشور جلب کند.
وی در پاسخ به این سوال که اظهارنظرها در مورد به حاشیه رانده شدن ایران در بازار پس از داعش تا چه اندازه به واقعیت نزدیک است، گفت: ببینید در داخل عراق نیز خیلی‌ها این پیش‌بینی را داشتند و اعتقاد داشتند اروپایی‌ها، آمریکایی‌ها و عربستانی‌ها با توجه به منابع مالی زیادی که دارند، نقش اصلی را در بازسازی عراق خواهند داشت و ایران شانس چندانی ندارد.
اما این همایش نشان داد که هیچ‌کدام از این پیش‌بینی‌ها درست نبود. به عنوان مثال، حداکثر بودجه‌ای که عربستان سعودی در این همایش اختصاص داد، 1.5 میلیارد دلار بود که 500 میلیون دلار آن حمایت از صادرات کالاهای خود عربستان بود. آمریکا در حد یک وام کمک کرد. اروپایی‌ها هم تقریبا هیچ پروژه‌ای را بر عهده نگرفتند.
به نظرم ایران اکنون بازسازی و سرمایه‌گذاری در عراق را آغاز کرده است. ما حدود 57 پروژه فنی‌مهندسی نیمه‌تمام در عراق داریم که به علت حمله داعش باقی مانده است. این پروژه‌ها در حدود 4 میلیارد دلار و در قالب طرح‌های نیروگاهی، سدسازی، راه‌آهن، استادیوم، مسکن و… است.
در حال حاضر بهتر است فعلا بر روی این پروژه‌های نیمه‌تمام تمرکز کنیم، تا آنها را به سرانجام برسانیم. به نظرم، ما سهم خودمان را از بازار عراق داریم و خیلی نباید نگران باشیم. بخش بزرگی از بازار ایران در عراق، بازار مربوط به مردم عراق است.
چراکه بخشی از پروژه‌ها مربوط به شرکت‌های خصوصی عراق یا عتبه امام حسین و حضرت ابوالفضل است. اینگونه پروژهانیاز چندانی برای هماهنگی با ستاد بازسازی و دولت عراق ندارد.
چهار اقلیم متفاوت در بازار عراق
دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق با بیان اینکه مناطق مختلف عراق برای همکاری با ایرانی‌ها متفاوت است، گفت: ببینید عراق اساسا کشور کاملا یک‌دستی نیست. یعنی کشوری نیست که حاکمیت متمرکزی داشته باشد. برداشت من از عراق این است که حداقل چهار اقلیم در این کشور وجود دارد.
یکی اقلیم کردستان است که مقررات، آیین و فرهنگ خاص خود را دارد. به گونه‌ای که همیشه خودشان را ایرانی می‌دانند و با وجود تمام اتفاقاتی که اخیرا افتاد و کشور ما مجبور شد موضع‌گیری‌هایی را به نفع دولت مرکزی عراق داشته باشد، اما پایگاه خودمان را در کردستان عراق داریم.
اقلیم دیگر مناطقی مانند موصل است که بیشتر نیاز به بازسازی دارد. ما در این مناطق از گذشته نیز چندان حضوری نداشته‌ایم. الان نیز چندان انتظار نداریم که در این مناطق به راحتی سایر جاها کار بکنیم. چراکه نقاطی هستند که بعثی‌ها و داعش بعضا در آنجا نفوذ دارند.
یک منطقه دیگر خود بغداد است. که جای پیچیده‌تری است. به هر حال بغداد پایتخت است و یک زمانی عروس شهرهای خاورمیانه بوده است. بغداد منطقه یک‌دستی نیست که مثلا بگوییم با ما هستند یا خیر.
وی افزود: افراد و گروه‌هایی در بغداد هستند که با ایرانی‌ها همکارهای اقتصادی بسیار خوبی دارند. در عوض، گروه‌هایی نیز در این منطقه وجود دارند که در کار با ما به شدت کارشکنی می‌کنند.
یک منطقه دیگر نیز جنوب و بخش‌هایی از مرکز عراق است. که از کربلا و نجف تا ناصریه، ذی‌قار و بصره را در بر می‌گیرد. این مناطق تقریبا در حدود 10 استان هستند. بیشتر درآمدهای نفتی و توریستی عراق نیز از این مناطق است.
مناطق کردنشین و شیعه‌نشین عراق بهترین جغرافیا برای فعالیت اقتصادی ایرانی‌ها در بازار عراق است.
این ده استان نیز مناطقی هستند که به لحاظ مذهبی و فرهنگی به ما نزدیک هستند. ما مشکلی در این مناطق نداریم. چراکه هم به دنبال همکاری با ایرانی‌ها هستند و هم آنکه با رقبای ایرانی مانند عربستان سعودی و ترکیه مخالف هستند. اگر ما در انجام پروژه‌ها درست کار بکینم، آنها به رقبای ما اجازه فعالیت نمی‌دهند.
به طور کلی می‌توانم بگویم که بازار عراق چهار اقلیم متفاوت دارد که در اقلیم کردستان و مناطق جنوب عراق اصلا مشکلی نداریم. در منطقه بغداد نیز شرایط برای ما به صورت پنجاه پنجاه است. اما قطعا در مناطقی مانند موصل نه در گذشته کار انجام داده‌ایم و نه اکنون انتظار داریم همکاری خاصی صورت بگیرد.
اولویت ایرانی‌ها در بازسازی عراق
حسینی به چهار اولویت شرکت‌های ایرانی برای سرمایه‌گذاری در عراق اشاره کرد و گفت: شرکت‌های ایرانی در آینده و در خصوص بازسازی عراق باید چهار کار را مدنظر خود قرار بدهند. یکی تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام است که قبلا گفتم. اما کار دوم یک کار سه‌جانبه است.
بالاخره مقامات این کشور مجبور هستند تسهیلات جهانی مانند وام 30 میلیارد دلاری که گرفته‌اند را در عراق هزینه بکنند. با شرایطی که در حال حاضر عراق دارد بعید می‌دانم که کشورهای همسایه یا کشورهای اروپایی بخواهند تمرکز خاصی در جهت کار در عراق داشته باشند.
برای انجام اینگونه مگا‌پروژه‌ها باید کار سه‌جانبه انجام دهیم. یعنی با شرکت‌های بزرگ دنیا با پرچم ایران یا عراق وارد مذاکره بشویم تا به عنوان پیمانکار دست‌دوم بتوانیم پروژه بگیریم. ما باید حتما این کار را انجام دهیم.
تعداد زیادی پروژه در بخش کشاورزی و آبزیان عراق وجود دارد که بخش خصوصی ایران به راحتی می‌تواند در آنها سرمایه‌گذاری کند.
وی افزود: باید با شرکت‌ها و کشورهای بزرگ مذاکره کنیم تا اگر آنها می‌خواهند در عراق پروژه‌های بزرگ انجام دهند، از امکانات، نفوذ و ارتباطات ایرانی‌ها در این کشور استفاده کنند تا بتوانیم به همدیگر همکاری داشته باشیم.
کار بعدی که باید انجام دهیم، بحث پروژه‌های متوسط عراق است. انتظار می‌رود در سفری که آقای جهانگیری به عراق خواهند داشت، بتوانیم یک خط اعتباری در نظر بگیریم. که این اعتبار، باید اعتبار فروشنده باشد نه خریدار. در واقع به شرکت‌های ایرانی اعتبار بدهیم تا بتوانند در پروژه‌های متوسط عراق مانند راهسازی و پلسازی به عهده بگیرند.
کار سوم این است که تعداد زیادی پروژه در زمینه بخش کشاورزی و آبزیان وجود دارد که بخش خصوصی کشورمان به راحتی می‌تواند در این زمینه فعالیت کند. چراکه نیاز به حمایت و تامین مالی دولت ندارد.
اگر ایرانی‌ها بتوانند در این پروژه‌ها و با این روش‌ها سرمایه‌گذاری کنند، می‌توانیم بگوییم که به خوبی می‌توانیم نقش خود را در بازسازی عراق بازی کنیم.
نظرات