سه چالش نوسازی در بافت فرسوده

تامین مالی پروژه‌های بازآفرینی شهری در تمامی شهرهای کشور توسط سیستم بانکی شکل جدی‌تری به خود گرفته و به دنبال تسهیلات خرید مسکن در بافت فرسوده با نرخ ۸ درصد که هم‌اکنون به ۶ درصد رسیده، معاملات در این بافت‌ها ۳۰ درصد افزایش نشان می‌دهد اما سرعت ساخت و ساز توسط بخش خصوصی هنوز به شکل محسوسی افزایش نیافته است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، اخیرا نرخ سود تسهیلات خرید از طریق صندوق پس‌انداز مسکن یکم در بافت فرسوه از ۸ به ۶ درصد کاهش یافته که می‌تواند در جذابیت این نوع وام تاثیرگذار باشد. هم‌اکون اگر متقاضیان دریافت تسهیلات در صندوق پس‌انداز خانه یکم سپرده‌گذاری کرده و متقاضی خرید خانه در بافت‌های فرسوده شهری باشند، سود تسهیلات آنها ۶ درصد و اگر خانه اولی نباشند سود تسهیلات آنها ۸ درصد محاسبه خواهد شد.

هم‌چنین متقاضیان ساخت مسکن در بافت‌های فرسوده می‌توانند از طریق سپرده‌گذاری با روشی مشابه متقاضیان خرید واحدهای مسکونی اقدام به ساخت مسکن با استفاده از این تسهیلات کنند؛ به عبارت دیگر تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن یکم نه تنها برای متقاضیان خرید واحدهای مسکونی (خانه اولی‌های سپرده‌گذار متقاضی خرید مسکن در نقاط مختلف شهری و سایر متقاضیان خرید مسکن در بافت‌های فرسوده) قابل استفاده است بلکه برای متقاضیان ساخت مسکن نیز کاربرد دارد.

اواخر سال گذشته، نوسازی متفاوت بافت‌های فرسوده در قالب برنامه ملی بازآفرینی شهری با فرمان رئیس‌جمهور آغاز شد. هدف از اجرای این برنامه احیای ۱۳۳۴ محله فرسوده طی ۵ سال در دو قالب «ساخت سالانه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی» و «افزایش سرانه‌های خدماتی» است. این مدل نوسازی، اراضی دولتی یا دارای مالکیت شهرداری­ها را بدون دریافت بهای زمین در ابتدا برای ساخت‌ و ساز،‌ پیش‌روی سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. در این برنامه قرار است پس از گذشت ۱۰ سال از اجرای برنامه بازآفرینی شهری معادل یک میلیون واحد مسکونی در بافت فرسوده ساخته شود. اگرچه این الگو با هدف تسریع روند نوسازی بافت فرسوده به ویژه در کلانشهری همچون تهران که مساحت بافت فرسوده آن به ۳ هزار و ۲۶۸ هکتار رسیده است طراحی شده اما کارشناسان نوسازی معتقدند برای آنکه این طرح به اهداف خود به طور کامل دست پیدا کند به سه اقدام مکمل نیاز دارد. از دیدگاه کارشناسان، نخستین اقدامی که می­تواند جریان نوسازی بافت فرسوده و تمایل سمت عرضه برای ورود به محدوده قدیمی شهرها را متحول کند، کاهش نرخ سود تسهیلات بدون سپرده در محدوده بافت فرسوده است. در حال حاضر مطابق با مصوبه شورای پول و اعتبار، تسهیلات بدون سپرده بافت فرسوده با نرخ سود معادل ۱۸ درصد پرداخت می­شود.

از دیدگاه کارشناسان حوزه نوسازی دومین اقدامی که برای پیشرفت اجرای این طرح موثر است،پای کار بودن شهرداری به عنوان یکی از اضلاع مهم در جریان نوسازی بافت فرسوده است. شهرداری می­تواند همزمان در چند مسیر در تحقق اهداف طرح ملی بازآفرینی حرکت کند. تامین زمین، جلب مشارکت اجتماعی و فرهنگ­سازی بر مبنای ایجاد شناخت از ضرورت نوسازی بافت فرسوده از مهم­ترین این گام ها است. چراکه طی سال­های گذشته یکی از مهم­ترین دلایل ناکامی طرح­های نوسازی اجرا شده، عدم همراهی و مشارکت ساکنان و مالکان بافت فرسوده شهرها بوده است.

در نهایت اقدام سوم مکمل از نگاه کارشناسان بافت فرسوده، ورود متفاوت دولت و متولی بخش مسکن به این حوزه است. از آنجا که این طرح به پشتوانه فرمان رئیس‌جمهوری استارت زده شده، متولی نوسازی بافت فرسوده در دولت به عنوان راهبر اصلی طرح بازآفرینی شمرده می ­شود. از این رو نیاز است تا برای اجرای این طرح در مناطق فرسوده تدابیر به هنگام و لازم برای هم­ جهت کردن نیروهای موثر بر بافت فرسوده اتخاذ شود.

بنابراین گزارش، به دنبال رونمایی از برنامه ملی بازآفرینی شهری توسط حسن روحانی ـ رئیس‌جمهور ـ در ۱۹ بهمن‌ماه ۱۳۹۶ آنچه در سال ۱۳۹۷ برای تامین مالی بخش مسکن و ساختمان در نظر گرفته شده در راستای اهداف «قانون برنامه ششم توسعه» و «نقشه راه تا سال۱۴۰۰» است به گونه ای که چارچوب سیاست‌های اعتباری سال ۱۳۹۷ بر تامین مالی سریع، کم هزینه و دارای اولویت بافت‌های فرسوده استوار شده است.

منبع:ایسنا