واردات خودرو سواری ۶۸ درصد افزایش یافت

بررسی آمارهای واردات نشان می دهد در 6 ماه نخست امسال خودرو بویژه «خودرو سواری» و «قطعات منفصله خودروهای سواری» بیشترین واردات را به ارزش 837 میلیون دلار به خود اختصاص داده اند.

در نیمه نخست امسال 837 میلیون دلار خودروی سواری وارد کشور شد که 4.1 درصد از کل سهم ارزشی واردات را به خود اختصاص داد.
دراین بازه زمانی، خودروهای سواری (به ارزش 837 میلیون دلار)، قطعات منفصله خودروهای سواری (به ارزش 821 میلیون دلار)، دستگاه های رادار و کمک ناوبری رادیویی (به ارزش 539 میلیون دلار)، لوبیای سویا (به ارزش 503 میلیون دلار) و برنج (به ارزش 476 میلیون دلار) پنج قلم عمده وارداتی به کشور بر اساس کدهای چهاررقمی تعرفه ای به شمار می آیند.
بر اساس این گزارش، واردات خودرو سواری در این مدت نسبت به دوره مشابه پارسال، 68 درصد افزایش یافت؛ این افزایش ارزش واردات نسبت به سال گذشته در حالی رخ داده که ارزش بسیاری از اقلام وارداتی با کاهش روبرو بوده و تراز بازرگانی کشور نیز مثبت 1.4 میلیارد دلار گزارش شده است.
نکته قابل توجه اینکه، ارزش واردات قطعات منفصله خودروهای سواری - که دارای کد تعرفه ای متفاوت از خودروهای سواری است - نیز با 36 درصد افزایش نسبت به 6 ماهه مشابه پارسال به 821 میلیون دلار رسیده و چهار درصد از کل ارزش واردات را به خود اختصاص داده است.

** برجام، عضویت در WTO و نارضایتی مردم از کیفیت خودروهای داخلی، سه عامل اصلی افزایش واردات خودروهای خارجی
در این ارتباط، با «ناصر بیک زاده مرزبانی» یکی از مدیران باسابقه صنعت خودرو که در کارنامه ی خود فعالیت هایی همچون تاسیس یک شرکت صنعتی خودرو، معاونت نیرو محرکه ی ایران خودرو، مدیرعاملی شرکت تحقیق و طراحی و تولید موتور ایران خودرو، مدیر عاملی شرکت گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو و مدیرعاملی شرکت ایساکو را دارد به گفت و گو نشستیم.
وی درباره دلایل افزایش واردات خودروهای خارجی به کشور گفت: به نظرم از وقتی که بحث پذیرفته شدن ایران در سازمان جهانی تجارت(WTO) به عنوان ناظر تصویب شد، یک گام به کاهش تعرفه ها نزدیک شدیم.
وی ادامه داد: یکی از فرآیندهای اصلی عملیاتی شدن این عضویت این است که به تدریج تعرفه ها را برداریم و دروازه ها را روی واردات آزاد باز کنیم؛ اگر آمارها را بررسی کنیم، می بینیم سال به سال آمار واردات خودروهای خارجی افزایش یافته است.
«بیک زاده مرزبانی» با اشاره به اینکه هنوز تعرفه واردات خودروهای خارجی 40 درصد است، گفت: با این حال پیش بینی می شود در آینده این عدد سال به سال کوچک تر شود.
وی با بیان اینکه ایران قصد عضویت در سازمان جهانی تجارت دارد، گفت: برای عضویت در این سازمان درخواست خود را از سالها پیش تقدیم کرده و بعد از چند سال، به عنوان عضو ناظر پذیرفته شده ایم؛ این یعنی تا دو سه سال دیگر می توانیم عضو این سازمان شویم.
بیک زاده مرزبانی افزود: اینها چراغ سبزهایی است که از طریق آن، ایران نشان می دهد همسو با آزادسازی واردات عمل می کند؛ البته کشورهای با برنامه در این زمینه مانند مالزی، یک فرایندی را تعریف کرده و به خودروسازان داخلی اعلام کرده اند که در چند سال این تعرفه ها را کاهش می دهیم؛ به این ترتیب، به خودروسازان داخلی فرصت دادند که خود را به حد قابل رقابت برسانند؛ این کار اگر در کشور ما نیز انجام شود، باعث می شود خودروسازان داخلی نیز فکر بالا بردن کیفیت محصولات خود باشند.
وی گفت: البته در آمار واردات سال های آینده باید توجه کنیم که با توجه به مشارکت های خودرویی اخیر مانند ایران خودرو، پژو، سایپا و رنو، به طور طبیعی یک سری از مدل های این خودروها در آینده در داخل کشور تولید خواهد شد و به عنوان تولید داخلی حساب می شوند؛ به این ترتیب داخلی سازی برخی از این مدل ها ممکن است آمار واردات خودروهای خارجی را تحت الشعاع قرار دهد.
وی درباره دلایل افزایش واردات افزود: نارضایتی مردم از پایین بودن کیفیت خودروهای داخلی باعث می شود گرایش به خودروهای خارجی افزایش یابد؛ در این میان هر چه تعرفه گمرکی خودرو پایین تر بیاید، استقبال مردم از برندهای خارجی بیشتر خواهد شد؛ بنابراین حرکت به سمت عضویت در سازمان جهانی تجارت و برداشته شدن گام به گام تعرفه های وارداتی، افزایش واردات خودروهای خارجی را به دنبال خواهد داشت.
بیک زاده مرزبانی اضافه کرد: البته در افزایش واردات خودروهای خارجی نمی توان نقش برجام و تسهیل روابط بانکی را نادیده گرفت؛ شرکت های اروپایی بزرگ، حتی آنهایی که پیش از تشدید تحریم ها در ایران حضور داشتند با تشدید تحریم ها از ایران رفتند؛ شرکت های دیگر نیز در پاسخ به تقاضای ما برای تاسیس نمایندگی، اعلام می کردند که «اجازه دهید مذاکرات به سرانجام برسد»؛ بعد از برجام، همه خودروسازان برای ورود به ایران با هم مسابقه گذاشتند.
این مدیر باسابقه صنعت خودرو اضافه کرد: تسهیل روابط بانکی و مبادلات پولی نیز در افزایش واردات خودروهای خارجی در ماه های اخیر بی تاثیر نبوده است.
وی گفت: افزایش ورود خودروهای خارجی علاوه بر عوامل سیاسی و اقتصادی، نتیجه یک عامل اجتماعی یعنی گسترش طبقه متوسط در کشور است؛ شاهدیم که باوجود همه سیاست های دولت برای جمع آوری نقدینگی مردم، شاهدیم که در 20 سال اخیر این رقم هر سال نسبت به سال پیش افزایش یافته است؛ یعنی مردم منابع مالی در دست دارند و هر سال دنبال خرید کالاهای بهتری هستند.
بیک زاده مرزبانی، در پاسخ به پرسشی در مورد حضور برندهای متعدد در کشور و نتایج حضور این خودروها در ایران گفت: به جز چند کشور محدود، کشورهای دیگر در مورد استفاده از برندها مختلف کاملا آزادند؛ در چین، علاوه بر خودروهای چینی، همه برندهای مختلف از جمله آمریکایی، اروپایی و آسیایی به وفور مشاهده می شود.
وی ادامه داد: ‌80 درصد خودروهای چین برندهای خارجی و فقط 20 درصد داخلی اند؛ البته بیشتر این خودروسازان مانند «فورد، جی.ام، بنز و بی.ام.دبلیو» در چین مونتاژ می شوند اما با این حال برندهای خودشان است. مردم چین نیز اقبالشان به خودرهای خارجی است.
بیک زاده مرزبانی افزود: این مساله در اوکراین نیز مشاهده می شود؛ هرچند کشوری ثروتمندی نیست و یک جنگ را پشت سر گذاشته است اما شاهدیم که 90 درصد خودروها در این کشور غیرروسی هستند و از برندهای معتبر دنیا در حال آمدوشد هستند.
وی اضافه کرد: در بیش از 90 درصد کشورهای دنیا استفاده از برندهای خارجی متداول است و محدودیتی قائل نمی شوند؛ ما نیز به جز خودروسازان آمریکایی، می توانیم راه را برای سایر خودروسازان دنیا باز کنیم. کما اینکه شاهدیم در یک سال اخیر هوندای ژاپن و برندهای جدید کره جنوبی آمده اند؛ حتی شنیده ام بحث ورود شرکت «اشکودا» از جمهوری چک مطرح شده است و مذاکرات فولکس واگن با یک شرکت داخلی در مراحل نهایی قرار گرفته است؛ یعنی در کشور ما نیز بجز خودروهای آمریکایی بقیه خودروها قابل ورودند و پیش بینی می کنم همه این خودروها به بازار ایران وارد خواهند شد.

** تاکید قانون بر ارایه خدمات پس از فروش خودروهای خارجی
وی در پاسخ به این پرسش که آیا در این شرایط امکان ارایه خدمات پس از فروش مناسب به مالکان خودروها وجود دارد؟ گفت: بر اساس قانون، اگر شرکت واردکننده خودرو از شرکت سازنده اصلی نامه ای مبنی بر متعهد شدن آنها نسبت به ارایه خدمات پس از فروش تا 10 سال نداشته باشند، اجازه واردات خودرو را دریافت نخواهد کرد. بنابراین، همه شرکت ها باید این تعهد را بدهند که در قبال واردات، این خدمات را ارایه می کنند.
بیک زاده مرزبانی افزود: واردکنندگان غیرنمایندگی نیز فقط می توانند خودروهایی بیاورند که مراکز خدمات پس از فروش آنها در ایران وجود داشته باشد؛ به طور نمونه واردکنندگان بخش خصوصی تهران بیشتر روی واردات تویوتا و بی.ام.دبلیو و بنز متمرکز شده اند زیرا خدمات پس از فروش این خودروها در کشور وجود دارد؛ به طور کلی، ورود برندهایی که در ایران مراکز خدمات پس از فروش ندارند ممنوع است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا همه برندهایی که شاهد حضور آنها در کشور هستیم، در سراسر کشور دارای مراکز خدمات پس از فروش هستند؟ گفت: این موضوع نیز ضوابطی دارد و برندها باید در تهران و شهرهای بزرگ کشور دارای نمایندگی باشند؛ به عنوان نمونه، مدتی پیش با ولوو مذاکراتی داشتیم و مدیران این شرکت خودروساز تاکید داشتند که نمایندگی های تهران و پنج شهر بزرگ ایران باید به این شرکت معرفی شود.
بیک زاده مرزبانی افزود: بنابر این، برای ارایه خدمات پس از فروش به خودورهای خارجی قوانین مناسبی وجود دارد و تا این موارد پیش بینی نشود، آن برند مجوز واردات دریافت نمی کند.
وی یکی از پیامدهای واردات خودروهای خارجی را در اختیار گرفتن بازار خودروهای داخلی توسط خارجی ها عنوان کرد و گفت: در این شرایط اگر واردات آزاد شود و خودروسازان داخلی ما حرکتی نکرده باشند، به طور قطع از بین خواهند رفت.
بیک زاده مرزبانی افزود: به نظرم بهترین حالت این است که ایران خودرو را پژو و سایپا را رنو خریداری کند و این دو شرکت سایت تولید محصول این دو خودروساز در خاورمیانه شود.

** افزایش واردات خودروهای خارجی، متاثر از ثبات نرخ ارز و افزایش تقاضای داخلی
«میثم رضایی» رئیس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو نیز درباره دلایل افزایش واردات خودرو در ماه های اخیر گفت: افزایش واردات خودرو در 6 ماه اخیر، متاثر از ثبات نرخ ارز و افزایش تقاضاست. البته تعدادی از ورودی های سال 95 مربوط به ثبت سفارش انتهای سال 94 است.
وی ادامه داد: نکته قابل توجه اینکه چندی پیش رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو اعلام کرده بود بیشتر مراجعه های مردم به تعمیرگاه ها برای خودروهای داخلی بوده است. به گفته «رضا نیک آیین» رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو، مراجعه خودروهای تولید داخل سه برابر خودروهای خارجی بوده است.
رضایی اضافه کرد: به نظرم یکی از مهمترین علل توجه مردم به خودروهای خارجی، آسایش و آرامشی است که بعد از خرید یک خودروی خارجی دارند؛ به عبارتی دیگر، برخی از خودروهای وارداتی امتحان خود را در ایران پس داده و اطمینان و نظر مشتریان را به خود جلب کرده اند؛ آنها توانسته اند سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص دهند.
رئیس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو گفت: به دلیل عواملی همچون آپشن ها، ایمنی، ظاهر بهتر، کیفیت بالا و همچنین قیمت متعادل، تقاضا برای خودروهای خارجی افزایش و به همین دلیل واردات این خودروها افزایش یافته است.
وی افزود: یکی دیگر از عوامل گرایش مردم به خودروهای خارجی، نبود خودروهایی با فناوری و کیفیت خودروهای مشابه خارجی در تولیدات داخل است؛ آنجایی که مردم انتظار دارند و حق دارند خودروی ایمن و مطابق سلیقه خود را سوار شوند، مقداری از گرایش ها به سمت خودروهای خارجی کشیده شده است.

** واردات خودروهای خارجی، ارتقای کیفیت خودروهای داخلی را بدنبال دارد
رضایی در پاسخ به این پرسش که حضور خودروهای خارجی چه مزایایی برای کشور دارد؟ گفت: واردات خودرو باعث ایجاد شوک در صنعت خودروی کشور شده است؛ در سال های اخیر شاهدیم که خودروسازان داخلی متوجه نیاز بازار به خودروهایی با آپشن های بهتر، بالاتر و بروزتر شده اند و تلاش خود را برای از دست ندادن مشتریان ثابت بیشتر کرده و سعی می کنند خود را به خودروسازان جهانی برسانند؛ حال چه با مونتاژ و یا قرارداد و تولیدات مشترک.
وی ادامه داد: این از مهمترین تاثیرات واردات خودرو در کشور بوده است زیرا اگر خودروهای روز دنیا وارد کشور نمی شد شاید دور از باور نیست که بگویم تغییرات امروزی در صنعت خودروسازی کشور رخ نمی داد و تحولی صورت نمی گرفت.
رئیس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو در این رابطه افزود: این نکته نباید فراموش شود که استقبال مردم یک کشور از یک یا چند برند خودرو، باعث ایجاد انگیزه برای سرمایه گذاری آن برند در کشور می شود.
وی گفت: وقتی مدیران شرکت رنو یا پژو مشاهده کردند مردم ایران همچنان از خودروهای آنها استقبال می کنند، علاقه مند به سرمایه گذاری در کشورمان شدند و این باعث رشد اقتصاد در چشم انداز خواهد شد؛ به همین دلیل امروز شاهد ابراز علاقه مندی شرکت های بزرگی چون هیوندای و … برای سرمایه گذاری و حضور در اقتصاد کشورمان هستیم.
رضایی افزود: علاوه بر این عوامل، اکنون برخی شرکت ها و نمایندگی ها برای اینکه تعداد بیشتری از مردم بتوانند خودروی بروز و مطمئن تری سوار شوند شرایط های متنوعی برای فروش محصولات خود مهیا کرده اند و این خود باعث استقبال مردم از خرید خودروهای وارداتی شده است.
وی افزود: البته ناگفته نماند که برخی در این بازار بدنبال پر کردن جیب خود از اطمینان مردم می روند که با ساماندهی دقیق بازار می توان ضمن شناسایی افرادی که قصد سو استفاده و کلاهبرداری دارند، زمینه اطمینان مردم به خرید با شرایط آسان را برای همگان فراهم کرد.

** لزوم بازبینی در قانون ممنوعیت واردات خودروهای بالای 2500 سی سی
رضایی همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه حضور خودروهای خارجی چه معایبی را برای کشور به همراه دارد؟ گفت: در شرایط کنونی فقط ورود خودروهای لوکس برای کشور و جامعه مفید نیست زیرا جولان این خودروها باعث به وجود آمدن فاصله طبقاتی در جامعه می شود اما داشتن یک خودروی روز که شکل و ظاهر و برند لوکس گرایی و اشرافی گری نداشته باشد هیچ مانعی برای جامعه ندارد.
رئیس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو اضافه کرد: تصمیم وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال 1393، حذف خودروهای بالای 2500 سی سی از سامانه ثبت سفارش را به دنبال داشت؛ به این ترتیب تا حدی جلوی واردات خودروهای لوکس گرفته شد، اما شاهدیم که هنوز خودروهای لوکس با حجم موتور کمتر از 2500 سی سی وارد خیابان های کشور می شود.
وی افزود: می توان با یک تصمیم کارشناسانه و استفاده از تجربه متخصصان در یک کارگروه، جلوی واردات خودروهای لوکس که زیر 2500 سی سی هستند را گرفت و همچنین امکان ورود خودروهایی که لوکس نبوده استاندارد مطلوبتری برای خانواده دارند را ایجاد کرد.
رضایی ادامه داد: یکی دیگر از معایب واردات خودرو، ضعف خدمات پس از فروش است؛ از آنجایی که این خودروها از استاندارد و کیفیت مطلوبی برخوردارند تا چندین سال نیاز به مراجعه به تعمیرگاه ندارند و می توان با تقویت شبکه های خدمات پس از فروش این مشکل را نیز حل کرد.
وی اضافه کرد: البته باید توجه داشت که ورود خودروهای بی کیفیت به کشور مانند دیگر اقلام بی کیفیت نه فقط به اقتصاد خانواده بلکه به اقتصاد کشور صدمه خواهد زد؛ زیرا مردم را درگیر تعمیرگاه ها و دادگاه ها خواهد کرد.

** ورود 30 برند خودروی خارجی، منهای چینی ها
رضایی در پاسخ به این پرسش که تقریبا چند برند خودروی خارجی وارد کشور می شود؟ گفت: اکنون به جز خودروهای چینی، نزدیک به 30 مدل خودرو وارد کشور می شود که در این بین می توان به خودروهایی همچون بی.ام.دبلیو X4، کیاسراتو، تویوتا کرولا، تویوتا لکسوس، لکسوس، هیوندا النترا، کمری هیبریدی، کیا اپتیما، کیا اسپورتیج، کیا سورنتو، تویوتا رافور، هیوندایی توسان، هیوندایی سانتافه، تویوتا هایلوکس، تویوتا یاریس، بی.ام. دبلیو X3، رنو داستر، رنو سفران، رنو فلوئنس، اکسنت، آئودی، بی.ام.دبلیو 528i، کارولو XC90، وانت دوکابین هایلوکس تویوتا، بی.ام.دبلیو i8 هیبرید، بنز E250 اشاره کرد.
رئیس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو در ادامه در پاسخ به این پرسش که «آیا در دیگر کشورها نیز این روند معمول است که برندهای زیادی وارد بازار یک کشور شود؟» گفت: در بیشتر کشورها ورود برندهای متنوع آزاد است زیرا سلیقه ها و انتظارات مردم مشابه نیست؛ حال آنکه شاید در کشوری تنوع محصولات یک برند یا چند برند جوابگوی سلیقه های مردم آن کشور باشد؛ در واقع فقط برند نیست که معیار سنجش باشد بلکه تنوع محصولات است؛ حال می تواند تنوع در یک برند باشد و اگر نباشد در برندهای دیگر جست وجو خواهد شد.
وی گفت: در عرصه رقابت هرچه تعداد رقبا بیشتر باشد به نفع مردم است؛ چون رقبا می کوشند با بالابردن استانداردها و کیفیت محصولات خود و با کاهش قیمت ها، مشتریان بیشتری را به سمت خود بکشانند و همیشه انحصار و نبودن رقیب در همه جا و در همه مقوله ها باعث فساد خواهد شد؛ در خودرو نیز نبود رقیب می تواند باعث عدم کیفیت خودرو و بالا بردن قیمت شود که هر دو به نفع مصرف کننده است.