ابرفروشگاه‌های مجازی کسب‌وکارهای کوچک را له می‌کنند

الهام میرمحمدی: با افزایش تعداد فروشگاه‌های اینترنتی در دنیا و توسعه تجارت الکترونیک، بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند برای جلوگیری از اتلاف وقت، خریدهای خود را به صورت آنلاین انجام دهند. طی هفته‌های آینده و پیش از آغاز سال نوی میلادی، چینی‌ها و آمریکایی‌های بسیاری از محصولات مورد نیازشان را به صورت اینترنتی خریداری خواهند کرد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، به نقل از اکونومیست، طی یک دهه گذشته، تجارت الکترونیک در دنیا سالانه رشدی 20 درصدی از خود نشان داده و این امر به تحولات بسیاری در صنایع و کسب‌وکارهای مختلف منجر شده است. اما این تغییر و تحولات در هیچ کجای دنیا به اندازه آمریکا قابل مشاهده نیست.

آمریکا کشوری است که در آن از هر 9 شغل، یک شغل به خرده‌فروشی مربوط می‌شود. سال گذشته به دلیل افزایش خرید و فروش آنلاین، کسب‌وکارهای بسیاری در بخش خرده‌فروشی این کشور تعطیل شدند.

از سوی دیگر باید در نظر داشت که این صنعت نوپا است و در سال‌های آینده، جهان با رشد فزاینده تجارت الکترونیک مواجه خواهد بود.

بر اساس آمار و ارقام، 8.5 درصد از خریدهای جهان در سال گذشته به صورت آنلاین انجام شده است. در آمریکا به تنهایی، سهم خرید و فروش آنلاین 10 درصد گزارش شده و تاثیر این وضعیت بر کسب‌وکارها و جامعه آمریکا قابل توجه بوده است.

نمودار روبرو پیش‌بینی سهم تجارت الکترونیک در دو کشور چین و آمریکا را نشان می‌دهد:

با رشد و توسعه تجارت الکترونیک در جهان، خرده‌فروشی که سهم بزرگی در اشتغالزایی و استخدام‌ها دارد، بیش از سایر صنایع تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

از سوی دیگر، جک ما و جف بزوس، بنیانگذاران غول‌های تجارت الکترونیک -صاحبان علی‌بابا و آمازون- هم در این سال‌ها با توسعه کسب‌وکارهای خود، به سودهای کلانی رسیده‌اند.

اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا توسعه تجارت الکترونیک در نهایت موجب افزایش رقابت می‌شود یا بالعکس با ایجاد انحصار میزان رقابت را کاهش می‌دهد؟

طی دو دهه گذشته، شرکت‌های علی‌بابا و آمازون خدمات بسیاری از سرویس‌های ابری گرفته تا سرویس‌های ویدئویی را به وب‌سایت‌های خود افزوده‌اند. این شرکت‌ها از این طریق به تقویت کسب‌وکارهای خود پرداخته و به این ترتیب مصرف‌کنندگان و شرکت‌های بیشتری را جذب پلت‌فرم‌هایشان کرده‌اند. و در نهایت رشد درآمد و قدرت اطلاعاتی خود را افزایش داده‌اند.

این دو غول فناوری حضور بسیار پررنگی در مرکز فعالیت‌های مختلف دارند و صنایع بسیاری را تحت تاثیر قرار داده‌اند.

در آمریکا، آمازون هر از گاهی با افزودن گزینه‌های نوآورانه نشان می‌دهد که چطور یک شرکت تجارت الکترونیک می‌تواند به تحول بازار بپردازد. در چین نیز علی‌بابا الگویی برای سایر کسب‌وکارها شده و به آنها نشان می‌دهد که چگونه در یک اقتصاد روبه‌رشد می‌توان تغییر شکل داد.

برخی بر این باورند که این رشد و توسعه موجب افزایش رقابت در بازار می‌شود. چرا که سایت‌های تجارت الکترونیک نظیر آمازون و علی‌بابا با ارائه راهکارهای ساده و ارزان‌قیمت موانعی که تولیدکنندگان کوچک برای توزیع کالا و پیدا کردن خریداران با آن مواجهند از سر راه برداشته‌اند. در نتیجه تولیدکنندگان محلی با غول‌های چندملیتی وارد چالش می‌شوند.

از سوی دیگر، افزایش رقابت به نفع مصرف‌کنندگان است. خریداران حالا انتخاب‌های بیشتری دارند و می‌توانند از میان گزینه‌های موجود محصولات بهتر و ارزان‌تر را خریداری کنند.

با این وجود، همان‌طور که رشد پلت‌فرم‌های تجارت الکترونیک مزایایی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان دارد، اما افزایش قدرت آنها نگرانی‌هایی را هم در پی داشته است.

به دلیل دسترسی آسان به سرمایه و مخاطبین، آمازون سرمایه‌گذاری‌های بسیاری را در حوزه هوش مصنوعی، انبار کالاها و حتی خرید شرکت‌های دیگر انجام می‌دهد. به عنوان مثال، در سال جاری، آمازون شرکت هول‎فودز (Whole foods) که یک فروشگاه عرضه‌کننده مواد غذایی است، به قیمت 13.7 میلیارد دلار خریداری کرد.

این سرمایه‌گذاری‌ها از یک سو و دریافت و ضبط حجم گسترده‌ای از داده‌ها در مورد مصرف‌کنندگان، خریداران و کسب‌وکارها در پلت‌فرم از سوی دیگر بدین معناست که ماندن و رقابت کردن در این بازار برای رقبای آمازون سخت و یا حتی غیرممکن خواهد بود.

به نظر می‌رسد راه‌حل مناسب برای رقبای آمازون در آمریکا این باشد که همانند رقبای علی‌بابا در چین با یکدیگر ادغام شوند و همکاری‌های خود با شرکت‌های فناوری را افزایش دهند.

به عنوان مثال شرکت تنسنت (Tencent)، شرکتی است که فعالیت خود را در زمینه بازی‌های آنلاین و ارائه خدمات پیام‌رسانی در سال 1998 آغاز کرد. این شرکت در حال حاضر یک کسب‌وکار دیجیتال بسیار پررونق، موفق و شناخته‌شده در چین است. تنسنت اکنون بزرگ‌ترین سهام‌دار شرکت dj.com است که مهم‌ترین رقیب علی‌بابا محسوب‌ می‌شود.

dj همچنین فعالیت‌های مشترک و همکاری‌های بسیاری با سایر شرکت‌های فناوری دارد. در ماه آگوست این شرکت به مشتریان خود اعلام کرد که می‌توانند از طریق بایدو (Baidu)، مهم‌ترین موتور جستجو در چین محصولات خود را خریداری کنند.

از این رو، تنها راه‌حل موجود برای رقبای آمازون در آمریکا هم دنبال‌ کردن روش‌های چینی است.

والمارت (Walmart) در آمریکا هم اگر همکاری‌های مشترکی با شرکت گوگل آغاز کند می‌تواند با اتخاذ تاکتیک‌ها و تدابیر dj، محصولات خود را از طریق دستیار صوتی گوگل در دسترس مشتریان قرار دهد. این همکاری روشی مناسب برای مقابله با الکسای آمازون خواهد بود و در نهایت به افزایش رشد والمارت منجر می‌شود.

از سوی دیگر گوگل از طریق ردیابی خریداران متوجه می‌شود که کدام محصولات و تبلیغات آنلاین بیشترین بازدید را داشته‌اند. بنابراین همکاری با گوگل می‌تواند کمک بزرگی برای فروشگاه‌های فیزیکی باشد.

نمایش تبلیغات در فیس‌بوک هم گزینه دیگری برای همکاری است.

البته لازم به ذکر است که اقدامات فیس‌بوک و گوگل وحشت طرفداران حریم خصوصی را به دنبال داشته است.

اما آیا ادغام و همکاری با شرکت‌های دیگر، تنها راه‌حل برای مقابله با این مسئله است؟

زمان آن رسیده که رگولاتورها هوشیاری و توجه بیشتری به خرج دهند. تعداد ادغام‌ها در میان تولیدکنندگان کالاهای مصرفی و خرده‌فروشان با هدف نبرد با غول‌های بزرگی چون آمازون افزایش رو به رشدی داشته است.

اما چگونگی معاملاتی که میان خرده‌فروشان و شرکت‌های فناوری انجام می‌شود هم ممکن است به مسائل پیچیده‌تری ختم شود.

در چنین مواردی رگولاتورها در آمریکا، این فرضیه را مد نظر قرار می‌دهند که کارآفرینان جدید، شرکت‌های سودده قدیمی را به چالش می‌کشند که این امر منجر به افزایش رقابت می‌شود. اما با وضعیت موجود و تسلط بیش از حد شرکت‌هایی چون آمازون بر بازار، سرمایه‌گذاران به این باور رسیده‌اند که باید کل بازار را به این غولها واگذار کنند و عملا فضایی برای رقابت باقی نمی‌ماند.

پیشنهاد اکونومیست اما این است که رگولاتورها با دقت بیشتری تاثیر این ادغام‌ها، کنترل داده‌ها و سهم بازار از سوی هر شرکت را بسنجند. از سوی دیگر قوانین ضدانحصاری جدیدی طراحی شود که پیش از ورشکستگی به کمک آنها بیایید و نکات لازم در مورد بروزرسانی را به آنها متذکر شود.