مژده باقری 
گفتگوی تجارت‌نیوز با لقمان آوند، کارشناس حوزه فناوری و اطلاعات:
ریشه‌یابی یک بحران در استارتاپ‌ها / کمبودی که جدی است
بحران کمبود نیروی برنامه‌نویس در حوزه استارتاپ‌ها و دلایلی که باعث شده استارتاپ‌ها با بحرانی به نام کمبود نیروی انسانی روبه‌رو شوند، چیست؟
کمبود برنامه‌نویس و بحرانی که استارتاپ‌ها با آن مواجهند، بحث امروز و دیروز نیست و بارها از این کمبود گفته و نوشته شده است. اما علت این مسئله به تفصیل مورد بررسی قرار نگرفته، علل این بحران مشخص نیست. این درست که یکی از علت‌های اصلی این موضوع از فاندر بودن خود برنامه‌نویس‌ها نشات می‌گیرد اما دلایلی موجه‌تر پشت پرده این مسئله وجود دارد که لقمان آوند، یکی از کارشناسان حوزه فناوری، ارتباطات و استارتاپ‌ها مهم‌ترین آنها را در گفت‌و‌گو با تجارت‌نیوز بررسی می‌کند.
بحرانی به نام کمبود برنامه‌نویس
لقمان آوند، دانشجوی دکترای کامپیوتر در گرایش نرم‌افزار است و در زمینه‌های برنامه‌نویسی وب، پردازش موازی و داده‌های حجیم، توسعه برنامه‌های به اصطلاح Map-reduce در بستر هادوپ متخصص است. وی که مدیر و موسس مجموعه آموزشی سون‌لرن در زمینه آموزشی برنامه‌نویسی وب و موبایل است، صحبت‌هایش را با تایید سوال خبرنگار تجارت‌نیوز آغاز می‌کند: بله، متاسفانه در زمینه برنامه‌نویسی واقعا با کمبود نیرو مواجهیم. در حال حاضر ما در زمینه‌هایی که نیاز بازار کار است و خواهان زیادی دارد، دوره‌های زیادی برگزار می‌کنیم و به محض تمام شدن دوره‌ها، نیروهایی که از توانایی‌های بالایی برخوردارند را به شرکت‌هایی که درخواست نیرو دارند، معرفی می‌کنیم. اما باز هم با درخواست نیروی کار حرفه‌ای و متخصص روبه‌رو هستیم. البته که در میان تمام افراد، کسانی که واقعا علاقه دارند و بهتر و سریع‌تر مهارت و تفکر برنامه‌نویسی را یاد می‌گیرند، در اولویت صف استخدام قرار دارند و بقیه اکثرا حتی آموزش خود را تکمیل نمی‌کنند.
مهارت جایگزین تئوری
آوند ادامه می‌دهد: علل این بحران و کمبود را در چند نکته می‌توان بررسی کرد. بسیاری از برنامه‌نویس‌ها برای به‌روز کردن دانش خود زمان خرج نمی‌کنند و شاید یکی از دلایلی که شرکت‌ها نمی‌توانند نیروی برنامه‌نویس مدنظر خود را پیدا کنند، همین است. در کل دنیا نیروی کار از دانشگاه تربیت و به صنعت وصل شده و ادامه می‌دهند. در کشور ما این مسئله کاملا متفاوت است. در ایران آموزش‌ها بر پایه مهارت نمی‌چرخد و بیشتر دوره‌ها تئوریک است. باید در سیستم آموزشی در حوزه نرم‌افزار تغییر سیاست بدهیم و آموزش‌های مهارت‌محور را جایگزین آموزش‌های تئوری کنیم.
لقمان آوند از کمبود نیروی کار در حوزه برنامه‌نویسی سخن می‌گوید.
از آپدیت شدن فاکتور نگیرید
آوند در ۱۵ سال گذشته سابقه برنامه‌نویسی با زبان‌های جاوااسکریپت، پی‌اچ‌پی، جاوا، سی، پایتون، اسمبلی و همچنین CUDA و مکانیزم‌های MPI و OpenMP را دارا است و در کنار مباحث آکادمیک و به شکل هم‌زمان، به برنامه‌نویسی وب (فرانت‌اند و بک‌اند) مشغول است و بیش از ۱۰ سال است در زمینه آموزش زبان‌های برنامه‌نویسی وب در سِون‌لِرن فعال است. وی ادامه می‌دهد: مسئله دیگر این بحران، این است که بسیاری از برنامه‌نویس‌ها برای آپدیت کردن داشته‌های علمی خود تلاشی نمی‌کنند. همین باعث می‌شود که نیروی حرفه‌ای کم و کم‌تر شود. تکنولوژی که امروز یاد می‌گیریم احتمالا در سال‌های آینده عوض خواهد شد. پس پیوسته باید در آموزش و یادگیری تلاش کرد.
وی ادامه می‌دهد: برنامه‌نویسی بدین معنا نست که صرفا زبان برنامه‌نویسی را یاد گرفت. زبان برنامه‌نویسی نوعی ابزار است و بهتر است به جای یادگیری یک زبان برنامه‌نویسی خاص، زمان بیشتری برای یاد گرفتن مهارت برنامه‌نویسی و مهارت حل مسئله و کانسپت‌های مستقل از زبان در نظر گرفته شود. آشنایی با کانسپت‌های برنامه‌نویسی و داشتن مهارت حل مسئله از مهم‌ترین فاکتورهایی است که یک برنامه‌نویس حرفه‌ای باید داشته باشد.
این مدرس زبان‌های برنامه‌نویسی و دروس نرم‌افزار با اشاره به اینکه تفکر برنامه‌نویسی مسئله‌ای متفاوت از کدنویسی در یک زبان خاص است، می‌گوید: باید در کنار یاد گرفتن زبان برنامه‌نوسی، ذهنیت و تفکر فرد بهبود عملکرد خود و افزایش توانایی‌های حل مسئله آماده شود. تفکر درست در این مسیر غلتکی است که ناخودآگاه مسیر را صاف می‌کند و به سمت موفقیت و حرفه‌ای بودن پیش می‌برد.
علاقه‌ای که به دستمزد پیشی می‌گیرد
آوند اعتقاد دارد عشق به کار می‌تواند در زمینه برنامه نویسی، که کاری استرس‌زا و سخت است، معجزه کند و در این رابطه می‌گوید: موفق‌‌ترین برنامه‌نویس‌های دنیا، با عشق و علاقه شدید به برنامه‌نویسی سراغ این کار آمده‌اند. مطمئن باشید تا علاقه به کار در میان نباشد؛ در این شغل نمی‌توان حرفه‌ای شد. هستند کسانی که با تفکر مادی وارد این کار شده ولی به خاطر نبود علاقه و انگیزه، تمرین نمی‌کنند و در نهایت نمی‌توانند نیاز حرفه‌ای شرکت‌ها را برآورده کنند. نه به درآمدی می‌رسند و نه برنامه‌نویس قابلی از آب در می‌آیند. علاقه به این کار حرف اول را می‌زند. علاقه است که زمینه لذت بردن از ساعات کاری را می‌سازد. با توجه به نیاز شدید بازار IT به نیروی‌های برنامه‌نویس حرفه‌ای، مطمئنا کسی که با علاقه کافی، برای آموزش و به‌روز‌رسانی اطلاعات و دانش زمان بگذارد، در این زمینه موفق و به‌مرور از لحاظ مالی نیز تامین خواهد شد.
وی اضافه می‌کند: نباید استرس‌زا بودن این کار را کتمان کرد. برای مثال در شب‌های گذشته وب‌سایت‌های مختلف کمپین شب یلدا داشتند. در چنین کمپین‌هایی تعداد درخواست‌ها و مراجعین وب‌سایت‌ها بالا می‌رود. در این میان مدیر پروژه و برنامه‌نویس‌ها باید آمادگی لازم برای فیکس کردن و رفع مشکلات و باگ‌های احتمالی را داشته باشند. در برخی مواقع وجود باگ‌های امنیتی در سیستم می‌تواند به برند و شرکت ضربه شدیدی بزند و برنامه‌نویس حرفه‌ای باید با به‌روز نگه داشتن دانش برنامه‌نویسی خود، احتمال رخداد این باگ‌ها و مشکلات را به حداقل برساند.
کمبودی که جدی است
آوند پس از توضیحاتی که در رابطه با دلایل کمبود نیرو می‌دهد، اضافه می‌کند: در حال حاضر در ایران با این اوضاع اقتصادی که خیلی‌ها کارشان به تعدیل نیرو می‌کشد، اکثر شرکت‌ها برای یافتن برنامه‌نویسان حرفه‌ای با چالش جدی مواجه‌اند. تقاضای نیرو از شرکت‌ها زیاد است و در مقابل نیرویی که بتواند تمام خواسته‌ها را برآورده کند، کم است. همین پتانسیلی ایجاد کرده که نیروی کار علاقمند با طی کردن دوره‌هایی جامع و کامل بتوانند با کسب مهارت کافی در این زمینه مشغول به کار شوند.
یک‌ساله برنامه‌نویس شوید!
آوند که سال‌هاست در این حوزه به شکلی حرفه‌ای فعالیت می‌کند در رابطه با آموزش افراد جویای کار و در توصیه به کسانی که علاقه‌مند به حوزه IT و برنامه‌نویسی هستند می‌گوید: کسی که با علاقه وارد این مسیر شود و زمان زیادی برای یادگیری این قضیه خرج کند، به‌صورت تضمیمی می‌تواند در مدت یک‌سال مهارت کافی را در زمینه برنامه‌نویسی به دست آورد و آماده استخدام در شرکت‌های مورد بحث شود. بازار IT هنوز به اشباع نرسیده و نیاز به برنامه‌نویس حرفه‌ای هر روزه افزایش پیدا می‌کند.
وی با اشاره به اینکه علت شکست برخی استارتاپ‌ها به ضعف در اجرا برمی‌گردد، می‌گوید: علت شکست یا افزایش هزینه‌های بسیاری از استارتاپ‌ها به ضعف در اجرا مربوط است که این دقیقا برمی‌گردد به ضعف برنامه‌نویسی از همان اول راه. اینکه نیروی برنامه‌نویس حرفه‌ای با تفکر درست در این حوزه پرورش یابد. حرفه‌ای شدن قطعا نیازمند صرف زمان کافی برای آموزش و به‌روز نگه داشتن دانش برنامه‌نویسی است.
نظرات