فاطمه قمری 
در گفتگوی تجارت‌نیوز با مدیرعامل دکتر نکست مطرح شد:
سهم‌خواهی ارگان‌ها؛ بزرگترین چالش استارتاپ‌های حوزه سلامت
استارتاپ‌های حوزه سلامت با وجود اینکه با چالش‌ها و محدودیت‌های فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند، اما توانسته‌اند به پیشرفتهای قابل توجهی در کشور دست یابند.
به گزارش تجارت‌نیوز ، استارتاپ‌های حوزه سلامت کمتر در میان دیگر استارتاپ‌ها شناخته شده‌اند. در حالی‌که این نوع از کسب‌وکارها می‌توانند با خدمات خود نقش حیاتی را در سلامت جامعه ایفا کنند.
با این حال، این نوع از استارتاپ‌ها نیز مانند دیگر حوزه‌ها همواره از قوانین و فضای اکوسیستم استارتاپی کشور گلایه‌مند هستند، چراکه حال و روز این اکوسیستم با وجود سیاست‌گذاری‌هایی مانند قطعی اینترنت و نبود همکاری میان بخش دولتی و بخش خصوصی چندان قابل تعریف نیست.
در شرایطی که بسیاری از کشورهای پیشرفته با ادغام فناوری در حوزه‌هایی مثل حمل‌ونقل، سلامت و غیره توانستند پیشرفت قابل توجهی کنند و رفاه بیشتری برای شهروندان خود به ارمغان بیاورند، اما در کشور ما چالش‌هایی وجود دارد که سرعت توسعه استارتاپ‌ها را روزبه‌روز کندتر می‌کند.
در ادامه سعید طاهری، بنیان‌گذار «دکتر نکست» در گفتگو با تجارت‌نیوز از خدمات سلامت مبتنی بر هوش مصنوعی و چالش‌های این حوزه می‌گوید.
اطلاعات‌‌دهی؛ محوریت اصلی استارتاپ
_استارتاپ سلامت شما در کجای مسیر خود قرار دارد؟ چه خدماتی را دکتر نکست در حال حاضر ارائه می‌دهد؟
«دکتر نکست در حال حاضر یک پلتفرم سلامت دیجیتال است که در آینده نزدیک قرار است به اکوسیستم سلامت دیجیتال تبدیل شود. پلتفرم نهایتاً دو یا سه سایت دارد اما اکوسیستم نگاه جامع‌تری دارد.
محوریتی که ما در دکتر نکست روی آن کار می‌کنیم، بحث دیتامحور بودن است که در ایران کلاً چنین سیستم و پلتفرمی که بتواند به صورت دیتامحور به افراد راه‌حل سلامتی بدهد وجود ندارد.
در حال حاضر نسخه الکترونیک، فرآورده الکترونیک آموزش‌های هوشمند و خودمراقبتی‌ها در اپلیکیشن وجود دارد و قرار است یادآوری زمان مصرف دارو را نیز به سیستم اضافه کنیم.
از دیگر خدماتی که در حال حاضر دکتر نکست ارائه می‌دهد آموزش و داروخانه درب منزل و یادآوری نوبت بعدی با تشخیص هوش مصنوعی است. ما خیلی زنجیروار به چرخه سلامتی نگاه می‌کنیم تا بتوانیم در ابعاد و موضوعات مختلف خلق ارزش کنیم.»
تداخلات دارویی در سیستم صفر است
_ آیا کاربران دکتر نکست در تجویز یا نسخه الکترونیک با مشکل خاصی روبه‌رو نشده‌اند؟
«در تعامل بین بیمار و پزشک چند اشکال پیش می‌آید؛ اول نارضایتی بیمار از نوع ویزیتی است که پزشک تجویز کرده است. برای حل این مشکل، کاربران می‌توانند پیام بگذارند تا مشکلاشان پیگیری شود.
اشکال دوم در تجویز اشتباه است که آن هم به دلیل مکانیزم‌هایی است که در سیستم وجود دارد. اما رقم تداخلات دارویی در سیستم ما نزدیک به صفر است، یعنی روزانه از 10 تا 12 هزار تداخل دارویی پیشگیری می‌شود.
ما هر روز بین 100 تا 150 هزار نسخه داریم که عدد خوبی است. به اضافه اینکه چون آموزش‌های متنی و ویدئویی به‌ازای هر دارو وجود دارد، اگر کاستی از سوی پزشک صورت بگیرد، با آموزش‌های لازم پوشش داده می‌شود.»
روند نامناسب رگولاتوری برای توسعه نسخه الکترونیک
_چالش‌های استارتاپ‌های حوزه سلامت به‌ویژه دکتر نکست چیست؟ رگولاتوری این حوزه با استارتاپ‌ها مدارا می‌کند؟
«چالش‌های زیادی وجود دارد. از بزرگترین آنها سهم‌خواهی‌های ارگان‌هاست، به طوری که حتی در میان تعدادی از آنها نیز اختلاف نظر وجود دارد. به‌عنوان مثال سازمان تامین اجتماعی خواستار یک بخش است، از طرفی دیگر وزارت بهداشت و نظام پزشکی هم می‌گویند آن بخش متعلق به آنهاست.
این موضوع نشان می‌دهد که هماهنگی میان ارگان‌های دولتی هم وجود ندارد. هنوز بعد از 2 سال از اجرای نسخه الکترونیک، یک سیستم کلی مشترک بین بیمه‌ها و وزارت بهداشت وجود ندارد.
کسب‌وکار ما در بخش خصوصی توانسته در نسخه الکترونیک پیشرفت کند، اما وزارت بهداشت در این زمینه موفق نبوده است. هر کدام از ارگان‌ها می‌خواهند دیتای سلامت روی سرور او ذخیره شود و دیگری هم همین خواسته را دارد. نکته مهم این است که میان دستگاه‌های متولی از این نظر هماهنگی وجود ندارد و این مساله برای استارتاپ‌هایی چون ما آزاردهنده است.»
نبود قانون؛ یکی از بزرگترین چالش‌ها
_ آیا این حوزه نیز مانند دیگر استارتاپ‌ها با قوانین و مقررات رگولاتوری دست و پنجه نرم می‌کند؟
«چالش دوم این است که ما گرفتار نبود قانون هستیم. وقتی قانونی وجود ندارد، هرکسی به خودش اجازه اظهار نظر می‌دهد. چند وقت پیش نامه‌ای منتشر شد مبنی بر اینکه شرکت‌هایی که روی نسخه الکترونیک کار می‌کنند؛ حق هیچ‌گونه بهره‌برداری از دیتایی که در حال ثبت است، ندارند.
استارتاپ من با اطلاعات را بررسی کند تا بتواند کسب‌وکار خود را به سمت مناسب هدایت کند. باید از این دیتا بهره‌برداری کنم تا به عنوان مثال بتوانم به بیمار آموزش‌های هوشمند راجع به دارو‌ها بدهم.
در حال حاضر پزشک در اپلیکیشن ما می‌تواند با تایپ سه حرف اول دارو نسخه را سریع‌تر و دقیق‌تر بنویسد، حالا اگر اطلاعاتی در اختیارم نباشد، چگونه می‌توانم نسخه‌نویسی الکترونیک داشته باشم؟
چالش سوم در بعد امنیت اطلاعات این سیستم‌ها این است که باز هیچ ارگانی متولی اصلی نیست. وزارت اطلاعات از یک سمت، وزارت بهداشت و نظام پزشکی از سمت دیگر، در این زمینه توافق نظری وجود ندارد.
همه اینها در حالیست که یک استاندارد جهانی وجود دارد؛ بنابراین باید ابتدا امنیت جهانی ایجاد و پروتکل‌های آن رعایت شود. در این صورت، قضیه به راحتی حل می‌شود و خیلی هم پیچیده نیست. اما کماکان راجع به این مسئله چنین چالشی در رگلاتوری وجود دارد.
چالش چهارم کارشکنی‌هایی است که به‌وفور اتفاق می‌افتد. در حال حاضر، دانشگاه‌هایی از جمله علوم پزشکی مازندران، آبادان و شهید بهشتی از سرویس ما استفاده می‌کنند و وزارت بهداشت بدون هیچ ادله قانونی یا علتی به آنها اعلام کرد که حق ندارید از این سرویس استفاده کنید. به‌عنوان مثال در دانشگاه علوم پزشکی، چهار ماه است که به‌واسطه فردی در وزارت بهداشت که در زیرمجموعه آی‌تی است، جلوی کار ما گرفته شده.
از سمت دیگر، اسم ما را از فهرست خارج کرده‌اند، در صورتی که استانداردها را داشتیم اما برخی که نداشتند در فهرست بودند. با اینحال، به‌رغم پیگیری‌ها از سمت ما جواب مناسبی داده نشد.»
ارسال دارو برای کسب‌وکارهای غیرتخصصی ممنوع نیست!
_ مشکل اصلی که در فرآیند قوانین و مقررات وجود دارد، چیست؟ آیا قوانین موجود بر کیفیت عمکلرد شما اثرگذار بوده است؟
«چالش دیگر پیرو همان متن قانون است؛ نبود شفافیت. برای مثال، نامه زده می‌شود که ارسال دارو ممنوع است، ولی ما می‌بینیم که برخی از استارتاپ‌ها که ربط زیادی به حوزه سلامت ندارند، این کار را انجام می‌دهند.
با وجود اینکه شفافیت در کسب‌وکار ما وجود دارد، داروخانه، پزشک و نسخه مشخص هستند و تجویز دارو مبتنی بر نسخه است. نسخه مسئول فنی دارد و به صورت الکترونیکی امضا می‌شود.
اما اگر استارتاپی که در این حوزه تخصص دارد، دارو ارسال کند وزارت بهداشت IPI (دسترسی به منابع دارو) دسترسی ما را قطع می‌کند. با اینحال برخی که وابستگی به سیستم نسخه و پرونده ندارند با وزارت بهداشت تبادل اطلاعات می‌کنند.
این موارد که بدون قانون داروی بدون نسخه، داروی قاچاق یا با قیمت دو یا سه برابر فرستاده می‌شود، بسیار بد است. در حالی‌که مانعی ندارند و فقط ما دچار محدودیت شده‌ایم.»
دسترسی نداشتن به منابع دارو؛ باطل‌شدن نسخه الکترونیک
_زمانی که دسترسی شما به منابع دارو قطع می‌شود، چه مشکلاتی برای شما به وجود می‌آید؟ شاید تصور وزارت بهداشت این است که به تمامی اطلاعات بیماران خود دسترسی دارید و این دسترسی موجب مشکلاتی برای بیماران می‌شود!
«ما به یکسری از دسترسی‌های IPI دستگاه سلامت وابستگی داریم، مانند ارسال نسخه به تأمین اجتماعی و بیمه سلامت وزارت بهداشت.
تقریبا 9 هزار پزشک فعال در پلتفرم ما حضور دارند که با قطعی دسترسی به IPIها، نسخه‌ها از بین می‌رود. البته باقی ارگان‌ها چنین وابستگی‌ای ندارند؛ چون ما از زیرساخت یکپارچه نظام سلامت استفاده می‌کنیم و دارای پرونده هستیم، در نتیجه این محدودیت را داریم.
دسترسی ما فقط استحقاق‌سنجی (پاسخ به استعلام بیمه پایه سلامت) است. تنها اطلاعاتی که من امروز درباره 12 میلیون پرونده الکترونیک در دکتر نکست دارم، شامل کد ملی فرد و اطلاعاتی نظیر اسم و فامیل و سال تولد و اینکه از چه بیمه‌ای استفاده می‌کنند، است.
دکتر نکست بیشتر اطلاعات می‌دهد تا اینکه اطلاعات را دریافت کند. پزشک روی سیستم، نسخه الکترونیک ثبت می‌کند، بعد از آن من نسخه را به بیمه تأمین اجتماعی و بیمه سلامت می‌دهم. برای همین ما دسترسی خاصی نداریم. فقط یک استحقاق‌سنجی است. درباره پزشک هم، کد نظام پزشکی مد نظر است تا از نظر قانونی اجازه دسترسی به پرونده‌ها را داشته باشد.
در سیستم ما کسی که پزشک نباشند، اصلاً نمی‌توانند وارد شوند. بر فرض اینکه وارد شده و دیتای جعلی هم وارد کرده باشد، اما تمام دسترسی‌ها بسته است چراکه استعلام دقیق از نظام پزشکی صورت می‌گیرد. با احتمال 99.9 درصد می‌توانم بگویم که ما هیچ دسترسی به غیر از پزشک یا داروساز نداده‌ایم.»
آنطور که صحبت‌های مدیرعامل دکتر نکست نشان می‌دهد، به نظر می‌رسد که استارتاپ‌های حوزه سلامت نیازمند توجه و حمایت بیشتری از سوی سازمان‌های مربوطه هستند، چراکه پیشرفت طرح نسخه‌های الکترونیک نیز منوط به توسعه این نوع از کسب‌وکارهاست.
نظرات