آخرین وضعیت شبکه ملی اطلاعات/ چقدر برای اینترانت هزینه شده است؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، یکی از بزرگترین پروژه‌های مرتبط با بحث ارتباطات و مخابرات تاریخ کشور است. به عقیده طرفداران این طرح، توسعه این شبکه تحول قابل توجهی را در حوزه ارتباطات به وجود می‌آورد، اما پیاده‌سازی آن تاکنون هزینه‌های کلانی برای دولت‌‌‌های قبل داشته است.

با وجود تخصیص بودجه‌های کلان هم، اما طبق گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات شبکه ملی اطلاعات در ۱۰ سال تنها ۳۰ درصد پیشرفت داشته، با اینحال بعد از گذشت یک سال هم این طرح به پیشرفت 59 درصدی رسید.

هزینه شبکه ملی اطلاعات چقدر بوده است؟

در همین زمینه مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی در سال 1399 نسبت به تبیین وضعیت این شبکه اقدام کرد. دولت الکترونیک و شبکه ملی اطلاعات نمونه‌ای از ۲ مگا پروژه مرتبط و بسیار بزرگ ملی در سطح کشور هستند که در سالیان اخیر هزینه‌های بسیاری برای توسعه آنها صرف شده است.

براساس گزارش مرکز پژوهش‌ها، دولت دوازدهم تا سال 98 حدود 19 هزار میلیارد تومان برای توسعه شبکه ملی اطلاعات صرف کرده است.

این در حالی بود که آذری جهرمی در همان زمان اعلام کرد که رقم بیشتر از اینهاست و همانطور که هفته گذشته نیز در خبرها آمد، صرفا یک بخش خصوصی بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برای توسعه زیرساخت این شبکه هزینه کرده است.

پس از آن در سال 1400، مسئولان وزارت ارتباطات دولت سیزدهم در این باره اعلام کردند که اکنون ۱۷۵ هزار کیلومتر فیبرنوری در کشور وجود دارد. همچنین، برای اجرای پروژه فیبرنوری منازل و کسب‌وکارها به بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان دیگر اعتبار نیاز است.

برای این پروژه ۲۰ میلیون پورت اینترنت پرسرعت پیش‌بینی شده که هر کدام به ۲.۵ میلیون تومان منابع نیاز دارد. همچنین، در بودجه سال ۱۴۰۱ اعتبارات در نظر گرفته شده برای توسعه شبکه ملی اطلاعات افزایش بیش از ۳ برابری داشت.

بر اساس بودجه ۱۴۰۱، وزارت ارتباطات مجاز است از طریق مولدسازی و فروش اموال و دارایی‌های مازاد منقول و غیرمنقول خود و دستگاه‌های تابعه، ۱۰ هزار میلیارد تومان برای توسعه شبکه ملی اطلاعات اختصاص دهد.

به تازگی نیز بهادری جهرمی، سخنگوی دولت از تخصیص بودجه 6 هزار میلیارد تومانی برای توسعه شبکه ملی اطلاعات خبر داد و دلیل آن را این‌طور اعلام کرد که «به این دلیل که زمین جنگ در فضای مجازی زمین بازی دشمن است ما سعی داریم شبکه ملی اطلاعات را تقویت کنیم.»

ایده شبکه ملی اطلاعات از کجا آمد؟

با توجه به بررسی‌ها، کشورهای مختلفی به موضوع اینترنت داخلی پرداخته‌اند و کشورهایی مانند روسیه، برزیل، چین و… اقداماتی در این راستا انجام داده‌اند.

در ایران ایده اولیه شبکه ملی اطلاعات در سال ۱۳۸۴ در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت نهم تحت عنوان «اینترنت ملی» و «شبکه ملی اینترنت» مطرح شد.

این پروژه در سال ۱۳۸۹ با عنوان «شبکه ملی اطلاعات» در قانون برنامه پنجم توسعه وجود داشت. تا پایان دولت دهم اصلاحاتی در طراحی این شبکه صورت گرفت و مرحله آزمایشی و پایلوت آن انجام شد.

در دولت یازدهم، الزامات این شبکه توسط شورای عالی فضای مجازی تعیین و نسخه اولیه آن افتتاح شد. این نسخه شامل مرکز تبادل ترافیک داده زیرساخت و کارساز نام دامنه ملی می‌شود. همچنین این شبکه امکان تفکیک ترافیک داخلی و خارجی شبکه را فراهم می‌کند تا افزایش تولید محتوای داخلی و استفاده بیشتر از ترافیک داخلی امکان‌پذیر شود.

هم‌اکنون نیز وزیر ارتباطات دولت سیزدهم شبکه ملی اطلاعات را با توسعه فیبرنوری در تمام کشور، جزو اولویت‌های خود قرار داده‌ است؛ به‌طوری که به نظر می‌رسد توسعه این شبکه از زیان 150 هزار میلیاردی که در این مدت از محل قطعی اینترنت به کسب‌وکارها وارد آمده، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

دلیل ایجاد شبکه ملی اطلاعات چیست؟

دلایل مختلفی برای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات عنوان می‌شود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت، دسترسی امن و پایدار کاربران به سرویس‌های ملی و افزایش سرعت تبادل اطلاعات داخلی اشاره کرد.

این در حالی است که براساس تعریف مصوب در تبصره ۲ ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم توسعه و مصوبهٔ شورای عالی فضای مجازی ، حتی در صورت راه‌اندازی توسعه شبکه ملی اطلاعات، کاربران ایرانی به راحتی می‌توانند از شبکه جهانی وب استفاده کنند و تغییر محسوسی در شرایط استفاده از شبکه جهانی وب ایجاد نمی‌شود.

اما آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد، دسترسی کاربران به اینترنت جهانی در 2 ماه گذشته با اختلالات شدیدی رو‌به‌رو بوده‌ است و ایجاد چنین اختلالاتی، به نوعی می‌تواند نقض قانون برنامه پنجم توسعه و مصوبه شورای عالی فضای مجازی باشد.