فاطمه قمری 
چالش‌های فن بازار ها در ایران/ متاورس ملی راه‌اندازی می‌شود؟
معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در نشست امروز فن بازار ها از راه‌اندازی متاورس ملی خبر داد و آن را راهکاری برای مدیریت شرکت‌های دانش‌بنیان و فراهم کردن بازاری پیشرفته برای محصولات فناوری و تکنولوژی کشور دانست.
به گزارش تجارت‌نیوز ، در نشست امروز مشترک مدیران و کارگزاران فن بازار های کشور که با حضور معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مدیران فن بازارها به ارائه چالش‌ها و مشکلاتی که در اکوسیستم فناوری ایران وجود دارد، پرداختند. در این میان دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی و فناوری راهکار مشکلات را راه‌اندازی متاورس ملی دانست.
فن بازارها، مانند بازارهای دیگر هستند، اما با این تفاوت که در این بازار شرکت‌ها و فعالان اکوسیستم به ارائه و فروش محصولات فناوری و نوآور خود می‌پردازند. این محصولات ممکن است که خریداری خارج از اکوسیستم هم داشته باشند. با این حال کارگزاریها و فن‌بازارهایی در سراسر کشور حضور دارند و زیر نظر فن بازار ملی ایران فعالیت می‌کنند، دارای چالش‌هایی هستند که معاونت علمی و فناوری وظیفه پیگیری رفع آن‌ها را دارد.
چالش‌های فن بازار ها؛ عدم دخالت مستقیم دولت
مدیران کارگزاریها و فن بازارها در سراسر کشور به برخی از مشکلاتی اشاره کردند که مانع توسعه فعالیت آن‌ها می‌شود و معاونت علمی و فناوری کشور می‌تواند در جهت برطرف کردن آن‌ها اقداماتی را انجام دهد.
در این نشت یکی از مدیران اینگونه مطرح کرد که سرمایه‌گذاران در پی شرکت‌های دانش بنیان برای سرمایه‌گذاری هستند؛ اما از آنجایی که شرکت‌ها به بلوغ نرسیده‌اند برای جذب سرمایه‌گذار، بسیاری از سرمایه‌گذاران از دست می‌روند. به همین باید آن‌ها را برای جذب سرمایه‌گذار آماده کرد.
آن‌ها همچنین حضور مستقیم دولت در حوزه فن بازارها را نقد کرده و گفتند: «دولت یکی از بزرگترین بازیگران در حوزه فناوری در کشور است. اما دولت هر زمانی که به صورت مستقیم وارد روند فعالیت حوزه‌های دانش بنیان شده، باعث ایجاد مشکلات اساسی شده است. در بسیاری از موارد دولت باعث از دست رفتن فرصت‌ها شده است، چراکه در برخی از موارد با شرکت‌های دانش بنیان وارد معامله می‌شود، اما بی‌نتیجه می‌ماند و شرکت در انتظار دولت دیگر فرصت‌ها را از دست می‌دهد.
از دیگر گلایه‌هایی که فعالان این اکوسیستم دارند، عدم معرفی آن‌ها به سازمان‌ها و شرکت‌های استارتاپی بزرگ است. اکوسیستم نوآوری در چند سال اخیر بسیار توسعه یافته‌اند، اما کارگزاران در این میان شناخته شده نیستند، با وجود اینکه کارگزاران می‌توانند بازار این اکوسیستم را بسیار فعال کنند.
درخواست هویت رسمی برای فن بازارها در اکوسیستم
یکی دیگر از مدیران تنها راه‌اندازی یک سامانه را برای اینکه شرکت‌های دانش بنیان محصولات خود را در آنجا ارائه دهند تا خریدار پیدا کنند، راه‌حل توسعه فن بازار نمی‌داند. آن‌ها معتقدند که باید با دانش بنیان‌ها تعامل مستمر داشت تا بتوان محصولات مورد نظر را شناخت. سپس براساس نیاز خریدار مناسب‌ترین محصول به آن‌ها معرفی شود.
از سوی دیگر روندی که فن بازارها خواستار اصلاح آن هستند، زمانیست کارگزاران در بیمه تامین اجتماعی اقدام به بستن یک قرارداد می‌کنند، قرارداد را از جنس مشاوره اعلام می‌کنند، اما فن بازارها زمان بسیار کمی را به مشاوره اختصاص می‌دهند و بیشتر درگیر عملیات اجرایی هستند.
در بحث مالیاتی نیز در شرایطی که کشور درگیر آن است، کارگزاران نیازمند تسهیلات ارزان قیمت و زمان‌دار هستند. چراکه تا به ثمر رساندن قرارداد زمان زیادی طول می‌کشد و هزینه‌بر است.
همچنین، طبق ادعای مدیران فن بازارها و کارگزاریها با وجود اینکه ساختار فن بازارها اکنون مسیر توسعه خوبی را طی می‌کند، اما مسئولیت آن‌ها در حال حاضر با پارک‌های فناوری یا با شبکه های صنعتی است و در چارت سازمانی نام هیچکدام از آن‌ها وجود ندارد. جایگاه فن بازارها باید در چارت‌های سازمانی تعریف شود تا بتوان با شرکت‌های بیشتری همکاری داشته باشیم. فن بازارها باید در اکوسیستم فناوری و بازرگانی دارای هویت قانونی و رسمی پیدا کنند.
«متاورس ایرانی می‌تواند به فن بازارها کمک کند»
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در این جلسه گفت: «من معتقدم که کارگزاران علمی و فناوری از سطح بالاتری از نظر مهارت نسبت به شرکت‌ها برخوردارند که از این مهارت باید به نحو خوبی استفاده کرد. یکسری مهارت‌ها وجود دارند که شاید عمق زیادی نداشته باشند، اما تعداد آن‌ها زیاد است.»
او در این باره ادامه داد: «همانطور که امروز حوزه‌های بین رشته‌ای اهمیت ویژه‌ای پیدا کردند، کسب‌وکارهای بین رشته‌ای هم مهم شده‌اند. کارگزاری که فناوری می‌سنجد و با شرکت دانش بنیان زیست می‌کند، باید زبان صنعتگر را بداند. زبان تجارت و معامله را بداند. قویا معتقدم که کارگزاری عملی و فناوری کاری به غایت سخت‌تر از یک تجارت معمولی است.»
دهقانی فیروزآبادی با تاکید بر اینکه رونق فن بازار بسیار اهمیت دارد، توضیح داد: «حمایت کِشنده باید از سوی دولت ایجاد شود تا یک بازار واقعی را برای شرکت‌های دانش بیان ایجاد کنیم. با اینکه شاید شرکت‌های دانش‌بنیان خودشان کار بازاریابی خود را انجام بدهند، اما ممکن است فناوری آن‌ها قابل عرضه به بازار نباشند. بنابراین اهمیت به کارگزاریها و فن بازارها جزو دغدغه معاونت عملی و فناوری است.»
معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در پاسخ به چالش‌های فن بازارها و کارگروه‌ها، تقویت آن‌ها توسط دولت را ضروری دانست و گفت:«فن بازارها و کارگزاریها باید خودشان درباره راه‌حل خود به معاونت پیشنهاداتی ارائه بدهند تا مورد بررسی معاونت علمی و صندوق نوآوری و شکوفایی قرار بگیرد. تا مشکلات و چالش‌های آن‌ها به مرور زمان حل شود.
او همچنین داشتن فضایی مانند متاورس را پیشنهاد کرد و توضیح داد: ما ابزارهای حمکرانی بسیار زیادی داریم، اما به شرطی که خوب از آن استفاده کنیم. یکی از ابزارهایی که در معاونت علمی و فناوری در حال پیگیری است، داشتن فضایی غیرفیزیکی برای کسب‌وکارهاست. ما نمی‌توانیم شهری برای کسب‌وکارها و فن‌بازارها و غیره داشته باشیم، اما می‌توانیم یک متاورس طراحی کنیم تا جایگزین سامانه یا پلتفرم شود. تا همه فعالیت‌ها مجازی مانند همین بازاریابی فناوری در آن انجام شود.»
2 برابر شدن بودجه معاونت علمی و فناوری برای متاورس ملی؟
حالا که معاون علمی و فناوری خبر از راه‌اندازی یک متاورس از نوع ملی داده است، باید این سوال را مطرح کرد که 2 برابر شدن بودجه 1402 این سازمان قرار است که صرف پروژه متاورس ملی شود؟
در سال 1402، بودجه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در لایحه بودجه 1402 به میزان 36 هزار و 695 میلیارد تومان تعیین شده است که از این مبلغ 1 هزارو 379 میلیارد تومان به پارک فناوری پردیس، 2 هزار و 221 میلیارد تومان به بنیاد ملی نخبگان و 3 هزارو 100 میلیارد تومان به کارگروه توسعه زیرساخت و خدمات دیجیتال اختصاص داده شده است.
اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که آیا با چنین مبالغی می‌توان پروژه‌ای بزرگ و زمان‌بری مانند متاورس را در داخل ایران پیاده‌سازی کرد؟ پروژه‌ای که هنوز با وجود راه‌اندازی نتوانسته است به نتایج قابل توجهی حتی در سطح جهانی برسد. آیا بهتر نبود این مبالغ هنگفت صرف جبران خسارت دانش‌بنیان‌ها و کسب‌وکارهای نوآوری می‌شد که در این چند ماه اخیر با زیان‌های کلان روبه رو شدند؟
به‌طور کلی فن بازار ها دارای نقش‌های مهمی مانند بهره‌برداری از تکنولوژی‌های استفاده نشده، مبادله تکنولوژی و نقش واسطه‌گری بین عرضه‌کنندگان و متقاضیان، ارائه ارتباط‌های مرتبط با تکنولوژی همچون شیوه‌های تجارت و تجاری‌سازی فناوری‌ها و بازاریابی برای آن‌ها و خدمات پشتیبانی همچون جستجوی عرضه‌کننده و متقاضی تکنولوژی و خدمات مالی است. بنابراین این فعالان این بازار باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرند تا پیشرفت این بازارها در نهایت منجر به رشد اقتصادی هم بشود.
نظرات