اجرای ۹۹درصد شبکه ملی اطلاعات تا پایان برنامه هفتم توسعه/ اینترنت ملی می‌شود؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، شبکه ملی اطلاعات به کلیدواژه‌ای ناخوشایند برای کاربران اینترنت در ایران تبدیل شده است. آنچه اغلب کاربران از آن تصور می‌کنند، محدودیت و ممنوعیت است. به همین دلیل نسبت به نهایی شدن این پروژه واههمه دارند.

اما پروژه شبکه ملی اطلاعات از چه زمانی کلید خورد و چه سابقه‌ای دارد؟ برای پاسخ دادن به این پرسش، باید مروری بر سیر حرکت این پروژه از زمان مطرح‌شدن تاکنون داشته باشیم.

در زمستان‌ ۱۳۸۵ که بحث لایحه بودجه سال‌۸۶ مطرح شد، ابتدا بودجه‌ا‌ی ۱۰‌‌میلیارد تومانی برای شبکه ملی اطلاعات یا همان اینترنت ملی در کمیسیون صنایع و معادن تصویب شد؛ اما در کمیسیون تلفیق به تصویب نرسید و به‌رغم اینکه پیشنهاد کمیسیون صنایع و معادن بود و در لایحه دولت نیامده بود اما کمیسیون تلفیق به‌دلیل توجیه نبودن در مورد مفهوم اینترنت ملی آن را تصویب نکرد و لذا در صحن علنی مجلس نیز تصویب نشد.

چند ماه بعد، هیات وزیران در خرداد سال‌۸۶ برنامه‌های عملیاتی راه‌اندازی و بهره‌برداری این شبکه‌ را در سال‌های ۸۶‌ تا‌ ۸۸ تصویب کرد که براساس آن شرکت مخابرات ایران و شرکت‌های مخابراتی وابسته و شرکت‌های مخابراتی استانی مجاز شدند در طول سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸ تا مبلغ ۵۶۶۰‌میلیارد ریال از منابع داخلی خود جهت ایجاد شبکه ملی اینترنت سرمایه‌گذاری کنند. چندی بعد نیز در تاریخ ۲۸‌ مردادماه‌ ۱۳۸۶ شورای اقتصاد با درخواست وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درخصوص سرمایه‌گذاری در طرح شبکه ملی دیتا به مبلغ ۳۵۰میلیارد تومان موافقت کرد.

اجرای فوری طرح بدون تصویب

بعد از گذشت چند سال در مردادماه سال 1400 طرح ملی شدن اینترنت در صحن علنی مجلس کلید خورد اما با اعتراض گسترده فعالان فضای مجازی و حتی برخی نمایندگان مجلس، این طرح از دستور کار خارج و تا پایان سال 1400 بلاتکلیف رها شد.

اواخر فروردین‌ماه سال گذشته و درست زمانی که این طرح همچنان مبهم بود، مشاور وزیر ارتباطات اعلام کرد که این طرح با نامه رئیس مجلس شورای اسلامی و برای بررسی به شورای عالی فضای مجازی ارجاع شده‌ است. به مرور و با اختلال شدید در اینستاگرام و سایر پلتفرم‌ها، این‌طور به نظر می‌رسید که اینترنت در حال ملی شدن است و باید به‌زودی با اپلیکیشن‌های خارجی خداحافظی کرد.

ناآرامی‌های اخیر کشور اما باعث شد که مجلس شورای اسلامی چنین طرحی را بدون تصویب، اجرایی کند. اینستاگرام و واتس‌آپ فیلتر شدند و دسترسی به برخی امکانات اساسی گوگل نیز بدون فیلترشکن دیگر مقدور نیست.

تکمیل جاده پرپیچ‌ و خم شبکه ملی اطلاعات

حال بعد از حواشی بسیار پیرامون این موضوع، براساس متن نهایی برنامه هفتم توسعه، تا پایان برنامه یعنی تا 1406، باید 99درصد شبکه ملی اطلاعات راه افتاده باشد. تکالیف قانون درباره اینترنت ملی کلیتی از ایده اینترنت ملی را مطرح می‌کند و تهیه آیین‌نامه اجرایی و مشخصه‌های عملیاتی آن را برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌گذارد. طرحی که برخی آن را اینترنت ملی، برخی شبکه ملی اینترنت و بعضی دیگر آن را اینترانت کشوری نامیدند، درحالی که دولت از آن به‌عنوان شبکه ملی اطلاعات نام می‌برد.

نگرانی‌ها بابت وجود محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های بسیار همواره پیرامون این طرح وجود داشته است. همچنین بحث عدم مبادلات و معاملات جهانی، ارتباطات و فعالیت‌ها یا ضربه زدن به کسب و کارها با محدود شدن اینترنت و حتی محدود شدن حقوق شهروندی با جایگزین شدن شبکه‌های اجتماعی داخلی با محدودیت‌های فراوان با شبکه‌های اجتماعی جهانی وجود دارد. بسیاری از کسب‌وکارها که فروش خود را به کمک شبکه‌های اجتماعی به دست آورده بودند به دلیل فیلترینگ شدید اینترنت به اجبار به دست‌فروشی و شغل‌های کاذب دیگر روی آورده‌اند.

هشدار کوچ به پلتفرم‌های داخلی

در سال گذشته بعد از اینکه آمار آسیب حداقل 700هزار کسب‌وکار اینترنتی در کشور منتشر شد، محمود لیائی، معاون وزیر ارتباطات به‌جای پیشنهادی برای حل مشکلات شدید مالی و معیشتی مردم بعد از فیلترینگ پلتفرم‌ها، خطاب به کسب‌وکارهایی که از پلتفرم‌های خارجی برای فروش محصولات خود استفاده می‌کردند، گفت که باید از قبل باید به فکر چنین روزی و محدودشدن اینستاگرام می‌بودند و به هشدار مسئولان برای کوچ به پلتفرم‌های داخلی توجه می‌کردند!

دولت اولویت‌های مهمتری از اقتصاد دارد

همچنین عطا خلیقی، هم‌بنیانگذار سابق اتاقک و بنیان‌گذار پرشین بلاگ در گفتگو با تجارت‌نیوز به تبعات ملی شدن اینترنت برای اقتصاد اشاره کرده و می‌گوید: شبکه ملی اطلاعات در دولت‌های مختلف تعابیر مختلف داشته است. برنامه هفتم توسعه هم که پنج ساله است و به دولت بعدی می‌رسد، پس نمی‌توان پیش‌بینی کرد چه اتفاقی خواهد افتاد.

تمام زیرساخت‌ها دست دولت است و هر کاری بخواهد می‌تواند انجام دهد. احتمالا دولت اولویت‌های مهمتری از اقتصاد دارد. با ملی کردن اینترنت، بازارها به بازار داخل محدود می‌شوند. در واقع شما بازاری دارید که نمی‌تواند سهمی از بازار جهانی داشته باشد، فقط محدود به داخل است و هیچگاه بزرگ نمی‌شود. در صورتی که شما وقتی وارد بازار بین‌المللی می‌شوید، یک فضای رقابتی بزرگتر را تجربه می‌کنید، پس کیفیت کارتان را هم بالاتر می‌برید.

تلاش برای گسترش سرعت اینترنت با توسعه فیبر نوری

در حالی که همچنان کاربران با قطعی یا کندی سرعت اینترنت داخلی مواجه هستند، تا جایی که این موضوع رئیس جمهور را هم به واکنش واداشته است، عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران همچنان از وضعیت کنونی اینترنت ایران حمایت می‌کند، او در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی الکامپ به تجارت‌نیوز گفت: در پیشرفته‌ترین کشورها هم خطوط قرمز برای اینترنت وجود دارد فقط با خطوط قرمز ما متفاوت است.

من مسئول توسعه ارتباطات هستم که فکر می‌کنم این کار را به خوبی انجام می‌دهم. او همچنین اضافه کرد: با توسعه فیبر نوری که برای ما در اولویت است توسعه اینترنت هم به وجود می‌آید. ما در حال تلاش برای گسترش سرعت اینترنت هستیم و اعتقاد نداریم که پهنای باند وجود ندارد.