گزارش تجارت‌نیوز از سلسله تعلیق و تعطیلی کسب‌وکارها
استارتاپ «ازکی» چرا تعلیق شد؟/ اکوسیستم استارتاپی از این بحران عبور می‌کند؟
این چندمین بار است که طی روزهای اخیر، خبر تعلیق استارتاپ‌ها را به بهانه تصاویری منتشرشده از کشف حجاب کارمندان زن می‌شنویم. با این شرایط، این تعطیلی‌ها چه ضربه‌ای به اکوسیستم استارتاپ و در نهایت اقتصاد کشور خواهد زد؟
به گزارش تجارت‌نیوز ، طی روزهای گذشته تصاویری از کشف حجاب کارمندان شرکت «ازکی» منتشر شد و در پی این اتفاق نهاد ناظر، فعالیت این شرکت را تا بررسی نهایی موضوع به صورت تعلیق درآورد. این چندمین بار است که در روزهای اخیر خبر تعلیق استارتاپ‌ها یا شرکت‌های فعال و روبه‌رشد را به بهانه تصاویری منتشرشده از کشف حجاب کارمندان زن می‌شنویم.
حالا این سوال بزرگ مطرح است که این برخوردها و این تعلیق ها چه ضربه‌ای به اکوسیستم استارتاپی و در نهایت اقتصاد دیجیتال کشور خواهد زد؟
رشته دراز تعلیق و تعطیلی‌ها
نخست در پی انتشار تصاویری در فضای مجازی منتسب به کارمندان یکی از بخش‌های دیجی کالا مبنی بر عدم رعایت حجاب از سوی کارمندان خانم در محیط کار، پرونده قضایی تشکیل شد. بعد از آن خبری مشابه مربوط به پلتفرم مجازی فعال در حوزه کتاب الکترونیک یعنی «طاقچه» در صدر اخبار قرار گرفت و حالا خبر تعلیق استارتاپ بیمه‌ای «ازکی» منتشر شده است.
«ازکی» در صفحه مجازی خود اعلام کرد تصاویر منتشرشده مواضع رسمی ازکی نیست و این شرکت خود را به عنوان یک کسب و کار پیشروی ایرانی ملزم به رعایت قوانین رسمی کشور می‌داند، اما در ادامه اعلام شد تا اطلاع ثانوی و بررسی نهایی پرونده فعالیت بیمه‌ای این استارتاپ موقتا تعلیق می‌شود.
بیمه مرکزی اعلام کرده است طی جلساتی که امروز و فردا به منظور رسیدگی به هنجارشکنی رخ داده در شرکت استارتاپ بیمه‌ای ازکی برگزار خواهد کرد، درباره تخلف این شرکت استارتاپی بیمه‌ای تصمیم‌گیری خواهد کرد.
تکلیف بیمه‌گذاران چه می‌شود؟
این شرکت استارتاپی بازار بیمه، به‌عنوان واسطه خرید بیمه‌نامه بوده و بیمه‌نامه‌ها از طریق شرکت‌های بیمه دارای مجوز از سوی بیمه مرکزی صادر شده‌اند، برهمین اساس تعهدات بیمه‌ای به بیمه‌گذاران به قوت خود باقی است و اخلالی در روند صدور یا دریافت خسارت بیمه نامه های صادرشده از سوی این استارتاپ به‌وجود نخواهد آمد.
حمایت از شرکت‌های مروج حجاب
کلیات «لایحه حجاب و عفاف» یا «لایحه حمایت از خانواده» که ششم مرداد در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت، از ورود جدید حاکمیت به بحث حجاب نشان دارد؛ مسیری که مشخص نیست انتهای آن چه خواهد بود. بندهای بسیاری در این لایحه به عنوان مقابله با ترویج بی‌حجابی و برهنگی، مختص پلتفرم‌ها و نهادهای اجرایی است؛ برای مثال تاکسی‌های اینترنتی که به مسافران بی‌حجاب خدمات دهند مبلغ ۵۰۰ هزار تومان جریمه می‌شوند.
براساس ماده ۱۵ در این لایحه، معاونت علمی وظیفه دارد با شرکت‌های دانش‌بنیانی که بدپوششی را ترویج می‌کنند برخورد کند. در ادامه این بند ذکر شده شرکت‌های دانش‌بنیانی که در راستای ترویج حجاب و عفاف می‌کوشند، توسط معاونت علمی حمایت خواهند شد. تردیدی نیست که در این روزهای ملتهب اجتماعی بندهای حمایت و ممانعت که در این لایحه وجود دارد بر شکاف‌های اجتماعی اضافه می‌کند و در نهایت به پیکره اقتصاد و جامعه در داخل کشور ضربه خواهد زد.
تعطیلی «طاقچه»
انتشار تصویری از کارکنان پلتفرم «طاقچه» در فضای مجازی نیز در روزهای گذشته یکی از حواشی این روزها بود؛ تصویری که نشان‌دهنده عدم رعایت حجاب توسط برخی از افراد حاضر در عکس بود. موضوعی که طاقچه پلتفرم مجازی فعال در حوزه کتاب الکترونیک و صوتی تاکنون نسبت به آن واکنشی رسمی نشان نداده است.
تنها محمدحسین غفوری یکی از بنیانگذاران طاقچه در قضای مجازی در واکنشی غیررسمی به این موضوع نوشته است: «بابا ما کاری نکردیم، این عکس مال 1.5 ماه پیشه، یکی از بچه‌های طاقچه و خارج از طاقچه که رفته بوده کلا از شرکت، از طاقچه و خارج از طاقچه یه جمعی رو جمع کرده از دوستانش و رفتن کیک خوردن و اینا بعد اومدن دم دیوار بیرونی طاقچه عکس گرفتن، بعد هم تو صفحه شخصی منتشر کرده، حالا بعد این مدت سر دیجی کالا ملت حساس شدن. یکی تازه ریتوئیتش کرده، الان ما باید بابت این موضوع جواب بدیم؟»
دوگانه جدید تحریم و حمایت
این درحالی است که پس این واکنش غیررسمی و انتشار عکس یادشده در فضای مجازی، برخی از ناشرانی که با این پلتفرم فروش کتاب همکاری می‌کردند، به نشانه اعتراض به این اقدام هنجارشکنانه برخی کارمندان طاقچه، با انتشار بیانیه‌هایی از قطع همکاری خود با این پلتفرم خبر دادند. این اعتراض‌ها و تحریم‌ها در حالی بود که گروه زیادی از کاربران فضای مجازی در اعتراض به این جریان با انتشار پست، استوری و توییت‌های مختلف به حمایت از این پلتفرم پرداختند.
در این جریانات، نشر شهید کاظمی نخستین ناشری بود که به این موضوع واکنش نشان داد، در متن اعتراضی این انتشارات آمده است: با توجه به تصویر منتشرشده در فضای مجازی از خانواده و کارگزاران شرکت طاقچه که خانم‌ها بدون حجاب قانونی ظاهر شده‌اند و این عمل تخلف از قانون جمهوری اسلامی است، در حالی که این انتشارات پایبند به قوانین کشور است و براساس همین قوانین با شرکت طاقچه قرارداد منعقد کرده است.
پس از آن، انتشارات به‌نشر نیز با انتشار بیانیه‌ای از لغو همکاری با طاقچه خبر داد. انتشارات «ستاره‌ها»، «راه‌یار»، «خط مقدم»،«شهید هادی»، «جمکران»، «سوره مهر»، انتشارات امیرکبیر، مهرستان، عهد مانا، روایت فتح، معارف، صاد، هاجر، صریر، انقلاب اسلامی، یازهرا، سوره مهر، پیام آزادگان، نشر جمکران، نشر 27 بعثت، انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، انتشارات مرز و بوم و انتشارات قدر ولایت از دیگر ناشرانی هستند که نسبت به انتشار عکس بی‌حجاب کارکنان طاقچه واکنش نشان داده و از قطع همکاری خود با این پلتفرم خبر دادند.
واکنش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
در ادامه واکنش‌های ناشران به عکس منتشرشده از کشف حجاب کارکنان پلتفرم طاقچه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در حاشیه جلسه هیئت دولت در این خصوص گفته است: این گونه بی‌حرمتی‌ها نسبت به قانون حجاب پسندیده نیست و حتما خط قرمز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. حتی برخی افراد که مرتکب این بی‌قانونی شدند، ممنوع‌الکار شدند، برخی فروشگاه‌های اینترنتی را هم در اخبار دیدم که چنین کاری کرده‌اند، به‌طور طبیعی آن دسته از پلتفرم‌ها که مجوزشان را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرده‌اند به‌دلیل بی‌توجهی به قانون حجاب، پیگیری خواهد شد. مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی که در وزارتخانه مستقر است، حتما پیگیری خواهد کرد و اخبار آن را در روزهای آینده خواهید دید. قطعا با قوت از قانون صیانت می‌کنیم.
در ادامه اعتراضات بعضی ناشران، انتشارات کتابستان معرفت نیز در بیانیه‌ای خواستار توضیح مدیران این پلتفرم شده است، در این بیانیه آمده است: «همه ما اهالی کتاب و نشر در تلاشیم تا کتاب در ایران عزیز در دسترس‌تر، راحت‌تر و خواندنی‌تر شود. همه ما اهالی کتاب و نشر تلاش می‌کنیم با همه فرزندان ایران گفتگو کنیم و اجازه ندهیم فرهنگ و هنر در ایران عزیز تکه تکه و دو قطبی شود. چیزی که فقط مورد پسند دشمنان ایران عزیز و قوی است.»
تکلیف کسب‌وکارها چه می‌شود؟
در این بحبوحه فرهنگی_سیاسی که سلیقه‌های مختلف را درگیر کرده است، کسب‌وکارها چوب دو سر طلا شده‌اند. تکلیف هیچکس معلوم نیست.
به راحتی و بدون در نظرگرفتن این نکته که یک استارتاپ محل درآمدزایی و گذران زندگی ده‌ها جوان است، آن را تعلیق یا تعطیل می‌کنند. ریزش مشتری و کاربر و بلاتکلیفی کارمند و مدیر و… موجب شده تا اکوسیستم استارتاپی ایران بیش از هر زمانی در لبه پرتگاه قرار بگیرد.
به‌نظر می‌رسد که بحران‌هایی مثل فیلترینگ، قطعی اینترنت، اینترنت طبقاتی، ضعف کیفیت اینترنت و… تمامی ندارد و حالا علاوه بر مشکلات زیرساختی، مشکلات فرهنگی هم دامن‌گیر کسب‌وکارهای آنلاین شده است. در این شرایط می‌توان این سوال را مطرح کرد که آیا اکوسیستم استارتاپی از این بحران عبور می‌کند؟
نظرات