تاسیس وزارتخانه هوش مصنوعی در ایران/امیدبخش یا نگران کننده؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، با وجود این که پیشرفت هوش مصنوعی در کشور هنوز چندان چشمگیر نیست اما خبر احتمال ایجاد وزارتخانه هوش مصنوعی به گوش می‌رسد. این پیشنهاد از سوی چند تن از نمایندگان و فعالان بخش خصوصی مطرح شده و قرار است از سوی مرکز پژوهش‌ ها بررسی شود.

ارزیابی‌های سازمان ملل نشان می‌دهد که ایران از نظر توسعه دولت الکترونیک در پنج سال گذشته که رتبه 86 را داشت با 5 پله سقوط به رتبه 91 دنیا رسیده است. در کنار این بسترهای ابتدایی مثل دسترسی به اینترنت استاندارد نیز در کشور ما وجود ندارد. در چنین شرایطی وزارت هوش مصنوعی برای چه هدفی تاسیس خواهد شد؟

با توجه به اشاره‌های این نمایندگان به موضوعاتی مثل جنگ سایبری و ورود دولت و حاکمیت این تردید به وجود می‌آید که آیا هدف تشکیل وزارتخانه هوش مصنوعی بازدارندگی و اعمال محدودیت و کنترل بیشتر است یا این که امید به وضع قوانین برای رشد و پیشرفت فناوری و تکنولوژی در کشور هم وجود دارد؟

جنگ سایبری جای توپ و تانک را خواهد گرفت

محمدمهدی زاهدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی پیشنهادی مبنی‌بر تشکیل وزارتخانه هوش مصنوعی در ایران بنابر اهمیت حضور این تکنولوژی در زمینه آموزش داده است.

محمدمهدی زاهدی که وزیر اسبق علوم، تحقیقات و فناوری و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات است در نشست علنی مجلس شورای اسلامی در نطق میان‌دستور خود خواستار تشکیل وزارت هوش مصنوعی شد و بر تحولات سریع فناوری‌ها در دنیا از جمله فناوری دیجیتال و هوش مصنوعی و لزوم تغییر و تحول در نظام‌های آموزشی کشور، متناسب با رشد فناوری و تحولات دیجیتال تاکید کرد.

او پیشتر نیز در مصاحبه‌ای گفته بود: ما از سال ۲۰۳۰ به بعد در دنیا شاهد تحولات عظیم پلتفرم‌ها هستیم و با دنیای عجیب دیجیتال مواجه خواهیم بود و بحث اقتصاد دیجیتال از سال ۲۰۳۰ به بعد به شدت رشد خواهد یافت. حتی در مسائل دفاعی، کشورها به دنبال توپ و تانک نخواهند بود و دنیا، دنیای دیگری خواهد شد و جنگ سایبری جای توپ و تانک را خواهد گرفت و به طور کلی دنیا، دنیای دیجیتال خواهد شد.

مواجهه با هوش مصنوعی

طبق نظر مجلس، قرار است رضا تقی‌پور در سمت ریاست فراکسیون هوش مصنوعی و حکمرانی داده‌ها کار قانون‌گذاری و سامان‌دهی این حوزه را پیش ببرد. تقی‌پور از جمله نمایندگانی است که نام وی برای کاربران فضای مجازی بسیار آشناست و در فرآیند تصویب طرح جنجالی موسوم به صیانت به دفعات شنیده شده است.

گفته شده چهارمین نشست فراکسیون هوش مصنوعی اخیرا با موضوع «مواجهه با هوش مصنوعی» برگزار شده و گویا در کنار اعضای فراکسیون و جمعی از نمایندگان اندیشکده‌ها، پژوهشکده‌ها، از حضور شماری از فعالان بخش خصوصی نیز در این جلسات استفاده شده است.

تقی‌پور در بخشی از این جلسه با اشاره به اینکه انتقاداتی نسبت به ورود حاکمیت به بحث قانون‌گذاری این حوزه به گوش می‌رسد، گفته بود: بعضا دوستان از اینکه ما فقط تلاش برای نوشتن سند در حوزه هوش مصنوعی داریم، انتقاد کردند؛ اما باید به این نکته توجه داشت که معمولا زمانی که پدیده‌های جدیدی به جامعه وارد می‌شود این‌گونه است که تا نهادهای مختلف -به‌ویژه نهادهای دولتی و حاکمیتی- دست به اقدام بزنند، نیازمند به این سندها و چارچوب‌های قانونی و حقوقی‌ هستند تا این حرکت‌ها شروع شود.

وی با اشاره به اینکه اکنون برنامه هفتم توسعه در مرکز توجه است، این برنامه را نقطه مناسبی برای ورود به این حوزه فناورانه دانسته و تاکید کرده بود که پیشنهادهای خروجی این جلسات به تدریج بررسی، بازبینی، تکمیل و در برنامه هفتم توسعه وارد می‌شوند.

رئیس فراکسیون هوش مصنوعی و حکمرانی داده‌ها در بخش دیگری از صحبت‌های خود در تاکید بر ضرورت ایجاد چنین فراکسیونی گفته بود: خیلی مهم است که علاوه بر دولت و جایی که برنامه‌ها را تصویب می‌کند، ساختاری مجزا را به عنوان هسته مرکزی موضوع مشخص کنیم تا راجع به کیفیت برنامه‌ها و شاخص‌های مختلف آن بحث و نظر داشته باشند.

تقی‌پور معتقد است که در واقع طی این هم‌اندیشی‌ها می‌توان نهاد تنظیم‌گر مناسبی نیز برای این برنامه‌ها پیش‌بینی و تعیین کرد.

نگاه اقتصادی یا امنیتی؛ مسئله این است!

در چشم‌انداز 2030 عربستان سعودی، هوش مصنوعی برای رهایی این کشور از وابستگی اقتصادی به نفت نقش‌آفرینی خواهد کرد. با وجود نگرانی‌ها در مورد سوء‌استفاده از هوش مصنوعی در میان دولت‌ها و حتی فعالان حقوق بشر اما این مسیر متوقف نشده است بلکه سعی می‌شود با وضع قوانین از آسیب‌ها جلوگیری کنند.

عربستان سعودی و امارات متحده عربی در حال تبدیل شدن به بزرگترین کشورهای سرمایه‌گذار در حوزه هوش مصنوعی هستند. سرمایه‌گذاری کشورهای عربی در این حوزه از کشورهای اروپایی نیز بیشتر است.

در نظرسنجی‌های مرتبط، حدود 52 درصد از شهروندان خاورمیانه‌ای در قیاس با 36 درصد از مردم سایر نقاط جهان با اشاره به دوران گذار در خاورمیانه و وقوع تغییرات در شغل و حرفه، بر مهارت‌افزایی تا پنج سال آینده تاکید کرده‌اند.

مرور همه این‌ها به این معنی است که کشورهای دیگر به استقبال هوش مصنوعی با اهداف تجاری و اقتصادی می‌روند، جامعه هم هم سو با تکنولوژی خود را پیش می‌برد. اما آیا ما هم سهمی در آینده هوش مصنوعی جهان خواهیم داشت؟