رشد اکوسیستم استارتاپی ایران با تقویت استان‌ها حاصل می‌شود

به گزارش تجارت‌نیوز ، در رویداد «چراغ» که روز پنجشنبه 9شهریور 1402 در شهر همدان و به‌منظور توسعه کسب‌وکارهای آنلاین در استان‌ها برگزار شد، در پنلی تخصصی، علاوه بر بررسی مشکلات اکوسیستم استارتاپی همدان، به مشکلات توسعه اکوسیستم استارتاپی استان‌ها پرداخته شد.

این پنل با حضور رضا الفت‌نسب، نایب رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی کشور، عباس صادقی‌پوریانی، مدیرکل ICT استان همدان، ارسلان باسلی‌زاده، مدیرعامل کندو، صادق محمدی، مدیرعامل مدیانا، حسن موحد، مدیرعامل تازه‌چین، مجتبی فرهانچی، معاونت پارک علم و فناوری همدان و با راهبری عباس عین‌علی برگزار شد.

عباس عین‌علی پنل را با مقدمه‌‌ای از چگونگی شکل‌گیری اکوسیستم استارتاپی در ایران شروع کرد. او گفت: آغاز فعالیت اکوسیستم استارتاپی در ایران به دهه هشتاد شمسی برمی‌گردد که در حوزه نانو استارتاپ‌های خوبی شکل گرفتند. اما چون پاشنه‌ آشیل استارتاپ‌ها فروش است و در این استارتاپ‌ها تجاری‌سازی خوبی شکل نگرفت، لذا از اکوسیستم استارتاپی حذف شدند و این موضوع زنگ خطری برای دیگر استارتاپ‌ها شد.

تمرکزگرایی بر پایتخت مانع از رشد اکوسیستم استارتاپی

رضا الفت‌نسب، نایب رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی در پاسخ به این سوال که آیا صحت دارد که تمرکزگرایی در پایتخت باعث مغفول ماندن استعدادها در دیگر استان‌ها شده است، گفت: بله این موضوع صحت دارد و اکوسیستم استارتاپی در ایران مانند انسانی است که سر بزرگ (تهران) دارد و اندامی نحیف (دیگر استان‌ها) که همین اندام نحیف مانع از حرکت این جسم است.

وی ادامه داد: از سال 90 که اکوسیستم استارتاپی تقریبا پا گرفت و امکان ساخت کسب‌وکارهای بزرگ به‌وجود آمد، این امکان بیشتر برای شهر تهران فراهم شده بود و این مسئله بیشتر به این دلیل وجود سازما‌ن‌های مرکزی ‌مختلف و برقراری تعاملات روزانه و برگزاری جلسات با آنها بود.

اما از جایی به بعد به رغم شعارهایی که مسئولان استان‌ها یا نمایندگان مجلس برای حمایت و توسعه کسب‌وکارهای آنلاین دادند این اتفاق نیفتاد که می‌تواند ناشی از سیاست‌گذاری و عمل دولت‌ها باشد. همچنین کم‌کاری‌هایی که از سوی خود اکوسیستم استارتاپی وجود داشت. لذا ما سعی داریم با حضور در استان‌ها این مسئله را پررنگ‌تر کرده و اکوسیستم استارتاپی پویاتری به‌واسطه حضور استان‌ها داشته باشیم.

استارتاپ‌ها باید روی پای خود بایستند

نایب رئیس اتحادیه کسب‌وکارهایی مجازی کشور درباره اعطای تسهیلات به شرکت‌های استارتاپی گفت: اعتقاد من این است کسب‌وکارها باید بتوانند روی پای خود بایستند. دولت به این کسب‌وکارها وام می‌دهد ولی موضوع این است که پس از اخذ وام هیچ اتفاق تازه‌ای برای استارتاپ‌ها نمی‌افتد و مشخص نیست که دقیقا با وام خود چه می‌کنند.

عباس صادقی‌پوریانی، مدیرکل ICT استان همدان در پاسخ به این سوال که علاوه بر زیرساخت‌های فنی چقدر به بحث هدایت‌گری (منتورشیپ) در استان توجه شده است، گفت: در بحث‌های برآورده کردن نیاز‌های مالی یا دیگر احتیاجات به سمت دولت نروید زیرا فرآیندهای خاص خود را دارد و شاید در مراحل اولیه کسب‌وکار شما را ناامید کند اما در مراحل بعدی دولت می‌تواند توانمندساز باشد و حمایت‌هایی مانند اعطای وام برای توسعه زیرساخت‌های کسب‌وکار انجام دهد. البته ما از هر رویدادی که بتواند تجربه‌های خوب در استان بیاورد استقبال می‌کنیم ولی اینکه صرفا به دنبال حمایت با منشا دولتی باشیم شاید کارها را سخت کند.

مدیرکل ICT استان همدان با اشاره به بحث مصادره کسب و کارهای استارتاپی گفت: قرار نیست هر شخصی که رسانه دارد چیزی بگوید و آن حرف درست باشد. خیلی از این صحبت‌ها برای بازتاب رسانه‌ای و اینکه طرفداران افراد از آنها خوششان بیاید گفته می‌شود. موضوع کسب و کارها هیچ وجهه قانونی ندارد و باید مدیران دولتی با قاطعیت جلوی این مواضع بایستند.

ایران، فقط تهران نیست

حسن موحد، مدیرعامل استارتاپ تازه‌چین درباره توسعه استارتاپ‌های استانی و اقداماتی که از ناحیه دولت باید انجام شود چنین بیان کرد: سیستمی که باید در کشور اجرایی شود باید مانند مدل «جنگل‌های بارانی» باشد یعنی شما زیرساخت‌ها و موارد لازم برای رشد را مهیا کنی و هر استارتاپی بنا به ظرفیت و ایده خود از آن منابع استفاده کند.

حسن موحد با اشاره به اینکه موقع تخصیص منابع بیشترین سهم به استارتاپ‌های تهرانی می‌رسد گفت: ایران فقط تهران نیست و این منابع باید عادلانه‌تر تخصیص پیدا کند. از طرفی نقطه‌ضعفی که برای دیگر استان‌ها خصوصا استان همدان وجود دارد عدم شبکه‌سازی در اکوسیستم استارتاپی است. برای موفقیت استارتاپ باید ارتباط‌گیری خوبی داشته باشید تا هم از تجارب و هم از امتیازهای دیگر استارتاپ‌ها به‌خوبی استفاده کنید.

به گفته مدیرعامل تازه‌چین، یکی از مهمترین عواملی که باعث موفقیت استارتاپ‌ها در تهران می‌شود ساخت همین شبکه ارتباطی قوی است که بسیار کمک کننده است و خود من با وجود اینکه استارتاپ من در همدان است ولی ارتباطات زیادی در تهران ایجاد کرده‌ام که حتی توانسته‌اند مشکلات حقوقی من را هم برطرف کنند.

باید کارآفرین و نیروی انسانی را به هم وصل کرد

مجتبی فراهانی، معاون پارک علم و فناوری همدان در پاسخ به این سوال که برای جلوگیری از مهاجرت نخبه‌های استانی چه باید کرد، گفت: یکی از عواملی که باعث می‌شود نخبه‌های استان به تهران مهاجرت کنند عدم بکار‌گیری آنها و استفاده از مهارت‌هاشان است که دلیل همین مورد هم عدم شناخت مدیران شرکت‌های استارتاپی یا دانش‌بنیان نسبت به افراد نخبه است که ما در پارک قصد داریم با ساخت وبسایتی این دو بازیگر اصلی اکوسیستم استارتاپی را به‌ همدیگر وصل کنیم.

یونیکورن‌ها در دل بحران‌ها ساخته می‌شوند

ارسلان باسلی‌زاده، مدیرعامل کندو به‌عنوان فردی که از دل همدان در اکوسیستم استارتاپی رشد کرده است در انتهای پنل و در واکنش به برخی نظرات گفت: اینکه می‌گویند اکوسیستم استارتاپی نحیف شده است را من قبول ندارم زیرا بسیاری از یونیکورن‌ها از دل بحران‌های اقتصادی و اجتماعی دنیا به‌وجود آمدند پس ما هم فرصت‌هایی داریم تا بتوانیم استارتاپ‌های بزرگی را بسازیم.

باسلی‌زاده ادامه داد: توهمی در استان‌های با اکوسیستم استارتاپی ضعیف وجود دارد که فکر می‌کنند که با استان‌های با اکوسیستم قویتر در بخش منابع انسانی اختلاف فاحش دارند ولی این‌گونه نیست. این استان‌ها از پتانسیل منابع انسانی شهرهای کوچک‌تر استفاده می‌کنند همان‌گونه که تهران اتفاق افتاده است. برای مثال دانشگاه شریف به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین نهادهای پرورش دهنده نیروی انسانی متخصص اکوسیستم استارتاپی، هفتاد درصد دانشجویانش از شهرستان‌ها هستند.

70درصد نیروی انسانی متخصص کشور از شهرستان‌ها هستند

مدیرعامل کندو با اشاره به اینکه هفتاد درصد دانشجویان دانشگاه شریف از شهرستان‌ها می‌آیند، بیان کرد: اگر پس از پرورش این نیروها، شرایطی را فراهم نکنیم که آنها به استان‌های خود بازگردند، آنجاست که ما شکست می‌خوریم.

باسلی‌زاده در نقد اعطای تسهیلات گفت: بزرگترین مشکلی که در اکوسیستم استارتاپی کشور وجود دارد این است که گمان می‌کنیم با اعطای تسهیلات مشکلات حل می‌شود. اعطای تسهیلات در شروع کسب‌وکار نه تنها باعث رشد نمی‌شود که بلکه مشکل‌آفرین باشد. برای رقم زدن اتفاق‌های بزرگ نیاز به صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر(ونچر کپیتال) داریم. البته تسهیلات نیاز است ولی برای کسب‌‎وکارهایی که بالغ شده‌اند و از مراحل اولیه گذر کرده‌اند.