حامد اناری 
تجارت‌نیوز، گزارش می‌دهد:
نیازسنجی برای سرمایه گذاری یک ضرورت است / راه اندازی مدل میکرو وی‌سی
اکوسیستم استارتاپی دارای اجزای مختلفی است. در طول زمان این اجزا ممکن است به تکامل برسند و تغییر کنند یا دچار بحران شوند و از بین بروند چون دیگر نیازی به حضور آن‌ها نبود. این تغییرات با توجه به شرایط زمان شکل می‌گیرد. بر اساس نیازسنجی‌های کنونی، چه تغییری در ساختار اکوسیستم استارتاپی ایران ضروری‌ست؟
به گزارش تجارت‌نیوز، سرمایه‌گذار یکی از اجزای اساسی اکوسیستم و سرمایه‌گذاری یکی از ارکان آن است. شاید شکل آن و نحوه یا فرایند اجرای آن در طول زمان تغییر کرده باشد اما اصل مفهوم هیچگاه از بین نرفته و به احتمال زیاد نخواهد رفت.
اکوسیستم به شکل پویا رشد می‌کند. اجزا در یک اکوسیستم در کنار یکدیگر همزیستی می‌کنند. ممکن است برخی اجزا در گذر زمان از یک اکوسیستم حذف شوند، اما اکوسیستم به بلوغ بیشتری می‌رسد.
اکوسیستم استارتاپی ایران نیز از ویژگی‌های عمومی اصطلاح اکوسیستم مستثنی نیست. در واقع اکوسیستم ایران دارای جزئیات و ظرایف مخصوص به خود است. اکوسیستم نیاز به رسیدگی دارد. نیاز مداوم به مطالعه و شناخته آنچه که لازم است باشد و آنچه که ضرورت دارد تا نباشد. باید مانند یک گیاه با آن برخورد کرد.
نیازسنجی یک ضرورت همیشگی‌ست
یک والد وظیفه دارد تا همیشه نسبت به نیازهای فرزند خود مراقبت کند. عده‌ای باید در یک اکوسیستم نسبت به کلیت آن به شکل مسئولانه‌ای فعالیت کنند. آینده‌نگر باشند و با دقتی ژرف مسائل را تحلیل کنند. در این حالت توسعه و پیشرفت رقم خواهد خورد. در واقع توسعه حاصل کار مداوم و درست خواهد بود. عده‌ای باید جهت حرکت را تعیین و نحوه حرکت را تسهیل کرد. در این میان نیازسنجی یک ضرورت همیشگی‌ست. باید تشخیص داد تا اکوسیستم چه نیازهایی دارد.
کشور ما چه بسا در صد سال گذشته با مسائل مهمی روبه‌رو بوده است. این نکته تازه‌ای نیست. شاید هر جامعه‌ای متشکل از انسان‌ها با مسائل و بحران‌هایی مواجه باشد. در این میان جامعه ایرانی نیز با بحران‌های متفاوتی در طول زمان‌های مختلفی روبه‌رو بوده است. در دو دهه اخیر، چرخ‌دنده‌هایی در اکوسیستم به درستی خود کار نمی‌کردند. به عنوان مثال مسئله مهاجرت جوانان و استعدادهای کشورمان تبدیل به یکی از پیش‌پا افتاده‌ترین آن‌ها شد. مسئله‌ای که دیگر تازه نیست و به وفور پیدا می‌شود. سرمایه‌هایی که به درستی از آن‌ها استفاده نمی‌شود و برای پیدا کردن جایگاه شایسته یا دلایل دیگر مجبور به ترک اجتماع یا جامعه خود می‌شوند. واقعیت این است که مشکلات را باید شناخت و برای رفع آن‌ها تلاش کرد.
نیازسنجی در موضوع سرمایه گذاری
در شرایط کنونی سرمایه گذاری پرخطر با چالش‌های جدی روبه‌روست. شرایط اقتصادی یکی از همان مسائلی‌ست که دیگر صحبت کردن از آن نزد عموم ساده به نظر می‌رسد. به عبارت دیگر همه بسیار راحت می‌توانند بگویند که شرایط خوب نیست. چه بسا بد است. آمار و ارقام مروبط به تورم و خط فقر هم ادعای آنان را تائید می‌کند.
سرمایه گذاران امروزه برای سرمایه گذاری اشتیاق سابق را دارند اما مسئله‌ای که باعث بروز چالش‌ها شده است خطرپذیری کمتر آن‌هاست. نابسامانی باعث بروز چنین چالش‌هایی می‌شود. تورم بالا یکی از عوامل این نابسامانی‌ست که استارتاپ‌ها یا کسب و کارها را دست می‌اندازد.
امروزه سرمایه گذاران پر خطر تمایل بیشتری به سرمایه گذاری بر استارتاپ‌های قدرتمند یا ثابت شده دارند و کمتر سراغ تیم‌های کوچک‌تر می‌روند.
مدل میکرو وی‌سی
در نشست برگزار شده به میزبانی به شتابدهنده تریگ‌آپ که با حضور اهالی رسانه و مدیران و مسئولان این مجموعه، به مسائل پیرامون همین عنوان نیازسنجی پرداخته شد. تریگ‌آپ به عنوان یکی از شتاب‌دهنده‌هایی که سال‌هاست در اکوسیستم حضور دارد می‌تواند با تجربه بهتری نسبت به مسئله نیازسنجی بپردازد.
میکرو وی‌سی یک مدل جدید سرمایه گذاری است که البته در جهان تازگی ندارد. در اکوسیستم استارتاپی ایران اما مدل میکرو وی‌سی نقشی بین وی‌سی و شتابدهنده را ایفا می‌کند. از آنجایی شتاب‌دهنده‌ها بیشتر به مدیریت و راهنمایی می‌پردازند و وی‌سی‌ها دیگر به سرمایه گذاری سابق خود مایل نیستند، میکرو وی‌سی ها می‌توانند با نوعی سرمایه گذاری فعالانه به توسعه استارتاپ‌ها کمک کنند و مجموعه‌ای از خدمات مانند راهنمایی و شتاب‌دهی را به آن‌ها ارائه دهند.
مدل میکرو وی‌سی تا به حال در ایران پرداخته نشده بود. تریگ‌آپ مجموعه‌ایست که مستقلا به فعالیت پرداخته است و حالا با ارائه این مدل می‌تواند تا سقف 5 میلیارد تومان به استارتاپ‌هایی که مطابق با سیاست‌های ثبت شده سرمایه گذاری تخصیص دهد.
در این نشست محمد صادق سبحانی مدیر عامل تریگ آپ در مورد سابقه تریگ آپ در اکوسیستم استارتاپی ایران گفت: «۶۳ سرمایه‌گذاری و ۱۳ خروج موفق و بررسی ۲ هزار ایده و کسب و کار از جمله فعالیت‌های ده سالۀ این شتابدهنده است که تجربه موفقی را در پی داشته.»
در ادامه سبحانی خبر از تخصیص بودجه‌ای 150 میلیارد تومانی برای سال 1403 داد و افزود: «۶۰ درصد از این مبلغ در مدل جدید این شتابدهنده به عنوان میکرو وی‌سی استفاده خواهد شد. همچنین با همکاری نهادهای مختلف دانشگاهی، ترویج کارآفرینی فناورانه در دستور کار ماست»
ورود به عنوان یک میکرو وی‌سی
اسکویی مدیر سرمایه‌گذاری شتابدهنده تریگ‌آپ که در این نشست حضور داشت بعد از پرداختن به مقدمات و ترسیم ضروریات ایجاب کننده برای شکل‌گیری یا انجام چنین اقدامی گفت: «در مدل سرمایه گذاری میکرو وی‌سی، مبلغ سرمایه‌گذاری نسبت به شتابدهنده ها بیشتر خواهد بود؛ البته ارزیابی‌های لازم برای سرمایه‌گذاری صورت خواهد گرفت.»
وی در ادامه به این مسئله بیشتر پرداخت و افزود: «تریگ‌آپ در سطح میکرو وی‌سی در نقش یک سرمایه‌گذار همراه ورود پیدا خواهد کرد، به این معنا که به عنوان یک همراه در بخش‌های مختلف راهبری و حمایت از کسب و کارها فعالیت می‌کند. که در نهایت بتواند کسب و کار را به سطح بلوغی برساند که برای سرمایه گذاری وی‌سی‌ها جذاب شود.»
ورود یک شتابدهنده و استفاده از منابع مالی برای سرمایه گذاری روی تیم‌های تازه کار و کوچک از نظر ابعادی می‌تواند در شکل‌گیری و بلوغ نسل بعدی استارتاپ‌ها تاثیر بسزایی داشته باشد. لازم به ذکر است که امروزه اکوسیستم دچار یک بحران است. بحرانی از جنس خشکسالی. خشکسالی اکوسیستم استارتاپی ایران را می‌توان در دو مورد توضیح داد. اول فرار استعدادها و ظرفیت‌های انسانی به کشورهای دیگر است. مسئله‌ای که پیش‌تر هم به آن پرداختیم. هر چند که این گزارش بر این محوریت حرکت نمی‌کند اما باز کردن این معضل هم در این میان نمی‌گنجد.
مورد دوم اما باز هم به آن پرداخته شد. عدم تمایل سرمایه گذاران به سرمایه گذاری روی تیم های کوچک و تازه کار. در واقع رفتار سرمایه گذاران به سمت این سیاست رفته است که استارتاپ‌های به اصطلاح استخوان‌دار و ثابت‌شده را پیدا کرده و مبالغ بیشتری به سرمایه گذاری اختصاص دهند تا اینکه تیم‌های کوچک شناسایی شوند. در واقع ریسک کمتری روی سرمایه خود کرده و از سوددهی آن مطمئن باشند. این نوع رفتار نوعی بحران در اکوسیستم ما به وجود آورده است.
از اهمیت ترندها نباید غافل شد
ترندهای تکنولوژی در ده سال آینده را اگر بخواهیم بررسی کنیم، در صدر این لیست تکنولوژی‌های مربوط به هوش مصنوعی را می‌بینیم. کمتر کسی امروز پیدا می‌شود که راجع به هوش مصنوعی نشنیده باشد. سرمایه گذاری روی این حوزه کاری‌ست که از مدت‌ها قبل در کشورهای مختلفی حتی کشورهای همسایه ما در حاشیه خلیج فارس آغاز گشته است.
شناختن ترندهای آینده از اهمیت بالایی برخوردار است. استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند تاثیر گسترده‌ای بر ساختارهای اقتصادی جوامع یا دولت‌ها داشته باشند. توجه به ترندها رفتاری‌ست که نتایج آن در ابعاد مختلفی قابل مشاهده است. تلاش برای نوآوری تاثیرات مهمی در علوم دیگر خواهد داشت و قطعا علوم انسانی و حوزه‌های مربوطه آن از این قاعده مستثنی نیستند. کافی‌ست به دگرگونی وسیعی که در شکل زندگی انسان‌ها رخ داده است نگاه کنید. نگاه تک وجهی به حوزه‌ای مانند استارتاپ‌ها یا نوآوری می‌تواند نتایجی مانند عقب ماندگی را به همراه داشته باشد که خود آسیب‌های متعددی به بار خواهد آورد. کما اینکه ما امروزه شاید با نتایج غفلت‌های دهه‌های اخیر مواجه هستیم و با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کنیم.
اسکویی در پایان هوش مصنوعی و هوشمند سازی صنایع، امنیت غذایی، فناوری های مالی، لجستیک و سلامت و بهینه سازی انرژی را اولویت‌های سرمایه‌گذاری تریگ‌آپ برشمرد و گفت: «تلاش داریم تا با توسعه مدل میکرو وی‌سی، حوزه‌های دیگری را هم در سرمایه‌گذاری میکرو وی‌سی جذب کنیم.»
با این حال امید است تا با داشتن این نگاه ویژه به مسیر پیش‌رو، از احتیاجات امروزین خود غافل نشویم.
اخبار حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه استارتاپ تجارت‌نیوز بخوانید
نظرات