حامد اناری 
بابک هوشمند مدیرعامل زودکس در مصاحبه اختصاصی با «تجارت‌نیوز» مطرح کرد:
شکایت زودکس از اسنپ فود؛ ماجرای قراردادهای ویژه اسنپ فود چیست؟ + جزئیات
اخیرا شرکت زودرسان کیهان کریمان که با نام تجاری «زودکس» شناخته می‌شود، به دلیل رفتار ضد رقابتی و انحصارطلبی اسنپ فود از این شرکت، به شورای رقابت شکایت کرده است.
روز دوشنبه 30 مهر 1403، خبری مبنی بر شکایت شرکت زودرسان کیهان کریمان که با نام تجاری «زودکس» شناخته می‌شود، از اسنپ فود در رسانه‌ها منتشر شد. در گزارشی که پیش روی شماست، بابک هوشمند مدیرعامل «زودکس» در گفتگویی اختصاصی با تجارت‌نیوز، به جوانب مختلف این شکایت پرداخته است. در تماسی مشابه موضع مجموعه «اسنپ فود» درباره این واقعه را جویا شدیم اما هنوز پاسخی رسمی از سوی این مجموعه به رسانه‌ها و مخاطبین ارائه نشده است.
برخورد اسنپ فود و زودکس چگونه اتفاق افتاد؟
با استناد به سایت رسمی زودکس، این مجموعه از مهرماه سال 1398 در قالب یک پلتفرم واسط بین مجموعه‌دار و خریدار در استان کرمان شروع به کار کرد. طرف دیگر ماجرا، اسنپ فود با نام دیگری یعنی «زود فود» از سال 88 آغاز به کار کرد. این زمان‌بندی با استناد به گفتگوی مهراد عبدالرزاق، مدیرعامل حال و گذشته اسنپ فود با خبرگزاری مهر تعریف شده است. وی در بخشی از این گفتگو به تاریخچه فعالیت این مجموعه اشاره می‌کند.
تیم اسنپ‌فود که از سال ۸۸ با نام زودفود کارش را آغاز کرد، امروز به ۱۷۲ نفر نیروی انسانی رسیده است در حالی که در ابتدای کار تنها ۶ نفر این سامانه را راه‌اندازی کرده و این کسب و کار را در مسیر رشد نگه‌داشتند. پس اسنپ‌فود یک سامانه تازه‌کار به همراه یک محصول تازه کار نیست و می‌تواند با استفاده از تجربه خود و نظرات کاربران متعددش، روند خدمات‌رسانی باکیفیت به مردم را همچون گذشته بهبود بخشد.
در آن زمان این باور میان کاربران وجود داشت که زودفود در گروه اسنپ ادغام شده است. چیزی که عبداالرزاق سال 96 در این گفتگو بدان اشاره می‌کند.
با توافقاتی که میان دو مجموعه اسنپ و زودفود انجام شد، زین پس زودفود با تغییر نام خود به اسنپ‌فود به مشترکان خدمت‌رسانی خواهد کرد بدون اینکه تغییری در روند کاری این شرکت بیافتد. در اصل اسنپ‌فود محصولی است که از اپلیکیشن اسنپ جدا بوده و یکی از زیربرندهای آن به حساب می‌آید. بیشتر رستوران‌ها سیستم تحویل یا همان دلیوری مخصوص خود را دارند.
در سوی دیگر ماجرا و با استناد به سایت رسمی زودکس، این مجموعه در سال 1401 موفق می‌شود از مرزهای استان کرمان عبور کند و کسب و کار خود را گسترش دهد. ورود به شهرهای دیگر و رقابت با اسنپ فود حدودا از همین تاریخ شدت گرفت.
تنش در اکوسیستم؛ دعوای تکراری چگونه آغاز شد؟
این اولین بار نیست که از گروه اسنپ و توابع آن به دلیل رفتار ضد رقابتی شکایت می‌شود. به تازگی مجموعه دیگری با نام «ازکی وام» که فعالیت لندتکی دارد، از تابع مشابه خود در گروه اسنپ یعنی «اسنپ پی» به همین دلیل شکایت کرده است. پیامی که مهدی مومنی مدیرعامل ازکی وام در صحفه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرده است، خبر از چنین شکایتی می‌دهد.
پیامی که مهدی مومنی مدیرعامل ازکی وام در صحفه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرده است، خبر از چنین شکایتی می‌دهد. در بخشی از این پیام آمده است که:
در راستای مقابله با رفتارهای ضد رقابتی و انحصارگرایانه و دفاع از رقابت سالم در صنعت لندتک، که منجر به اختلال در توازن بازار می‌شود، شکایت خود را نسبت به اقدامات انحصارگرایانه «اسنپ پی» نزد شورای رقابت به ثبت رسانده‌ایم.
در گذشته‌ای دورتر هم مجموعه «تپسی» یعنی رقیب مستقیم اسنپ در بازار تاکسی‌های اینترنتی، از این گروه به شورای ملی رقابت شکایت کرده است. این دعواهای مشابه‌ای بود که در گذشته مطرح شده بود.
تجارت‌نیوز در گفتگویی با بابک هوشمند مدیرعامل «زودکس» خواست تا موضع خود را شفاف برای مخاطبین باز و ادعاهای خود برای عموم مخاطبان و کاربران مطرح کند.
ماجرای قراردادهای ویژه اسنپ فود چیست؟
بابک هوشمند مدیرعامل زودکس در مورد شکایت این گروه از مجموعه اسنپ فود به شورای ملی رقابت ابتدا منشا این تنش را طرح کرد و گفت:
این مشکل از تیرماه و مرداد سال گذشته آغاز شد و با ورود ما به شهرهایی مانند قم، شیراز، کیش و مشهد شدت بیشتری پیدا کرد. در واقع، فشارهای اسنپ‌فود بر روی وندورها افزایش یافته است و این فشارها باعث می‌شود که آنها نتوانند با ما همکاری کنند.
در ادامه بابک هوشمند با ارائه توضیحات بیشتر به قراردادهای ویژه‌ای اشاره و گروه اسنپ فود را به رفتار ضد رقابتی و انحصارطلبانه متهم می‌کند. او می‌گوید:
ما شاهد هستیم که اسنپ‌فود برای وندورها قراردادهای ویژه‌ایی ارائه می‌دهد و در ازای این قراردادها یا پیشنهادها از آنها می‌خواهد که با هیچ پلتفرم دیگری همکاری نکنند. این رفتار به وضوح نشان‌دهنده نوعی انحصار در بازار است که می‌تواند به حذف رقبا و ایجاد موانع برای ورود بازیگران جدید به این حوزه منجر شود.
وندور (انگلیسی: Vendor) در زنجیره تامین، به شرکت بازرگانی معتبر اطلاق می‌شود، که تامین‌کننده کالا یا خدمات است. در این مصداق، وندور همان رستوران‌هایی‌ست که با پلتفرم‌ها همکاری می‌کنند.
130 وندور به‌خاطر فشار اسنپ فود با زودکس قطع همکاری کرده‌اند
هوشمند با اشاره به تجربه مشاهده‌ای که در گذشته اتفاق افتاده است به ادامه صحبت خود پرداخت. وی در این باره گفت:
در سال 1398 نیز چنین رفتارهایی (از سوی اسنپ‌فود) در مورد شرکت چیلیوری مشاهده شد که شورای رقابت آن را محکوم کرد. اما متأسفانه دیوان عدالت اداری این موضوع را نقض کرد. ما امیدواریم که شورای ملی رقابت بتواند به این مساله به‌درستی رسیدگی کند و اقداماتی برای جلوگیری از رفتارهای انحصاری در بازار انجام دهد.
هوشمند با گذر از دوگانه اسنپ فود-چیلیوری، بر ایفای نقش درست از سوی شورای ملی رقابت تاکید کرد. او در ادامه صحبت خود افزود:
ما در حال حاضر اطلاعات دقیقی داریم که نشان می‌دهد حدود 130 وندور در شیراز به دلیل فشارهای اسنپ‌فود از همکاری با ما قطع رابطه کرده‌اند. این عدد ممکن است افزایش پیدا کند و اطلاعات بیشتری در این زمینه داریم.
هوشمند حتی مشخصا اشاره می‌کند که چنین رفتاری در شهرهای دیگری مانند مشهد، قم و کیش مشاهده شده است. او تاکید می‌کند که این نوع رفتارها نه‌تنها برای وندورها مشکل‌ساز است، بلکه برای مصرف‌کنندگان نیز تبعات منفی خواهد داشت:
زمانی که وندورها مجبور به انتخاب یک پلتفرم می‌شوند، این موضوع باعث می‌شود که مصرف‌کنندگان گزینه‌های کمتری برای انتخاب داشته باشند و از این بابت دچار محدودیت شوند. در واقع، این رفتارها به ایجاد یک بازار غیر رقابتی منجر می‌شود که نه‌تنها به ضرر مصرف‌کنندگان است، بلکه بر کیفیت خدمات نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت.
بابک هوشمند مدیرعامل مجموعه «زودکس» در بخش دیگری از صحبت‌های خود در مورد آینده ابزار نگرانی می‌کند و می‌گوید:
وقتی یک رقیب قدرتمند با چنین رفتارهایی وارد بازار می‌شود، کار برای ما بسیار دشوار می‌شود. اگر این نوع انحصارها ادامه پیدا کند، شاهد کاهش کارآفرینی و اشتغال‌زایی در کشور خواهیم بود. این موضوع نه‌تنها به اقتصاد کشور لطمه می‌زند بلکه می‌تواند باعث مهاجرت نخبگان و عدم توانایی شرکت‌های جدید برای ورود به بازار شود.
در پایان این مصاحبه اختصاصی، هوشمند جمع‌بندی خود را این‌گونه مطرح می‌کند:
ما باید اجازه بدهیم که این مسائل در دادگاه مطرح شود و از این طریق حقایق موجود روشن‌تر شود. مطمئنا ما مستندات کافی برای حمایت از ادعاهای خود داریم و امیدواریم که تصمیمات درستی در این زمینه اتخاذ شود.
در پیگیری‌های اولیه تجارت‌نیوز برای پرداخت دو طرفه به این تنش، طرف اسنپ فود سکوت اختیار کرد و واکنشی تا به حال نشان نداده است. تجارت‌نیوز به عنوان یک رسانه مستقل با تکیه بر رسالت اطلاع‌رسانی، برای انتشار موضع رسمی هر کدام از طرفین اعلام آمادگی می‌کند.
اخبار حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه استارتاپ تجارت‌نیوز بخوانید.
نظرات