استان گلستان دارای ۹۱۰ واحد صنعتی است که تولیدات مختلفی دارند. همچنین ۱۳ شهرک و ۹ ناحیه صنعتی در این استان وجود دارد که ۶۷۰ واحد تولیدی را در خود جای داده‌اند. گلستان استانی صنعتی قلمداد نمی‌شود و صنایع موجود با چنگ و دندان برای حفظ بقای خود تلاش می‌کنند. فعالان اقتصادی زیادی در این استان، علاوه بر چالش‌های حوزه تامین اجتماعی، مالیات، تامین برق و تسهیلات بانکی، با معضل کمبود نیروی انسانی متخصص نیز مواجه هستند که در سال‌های اخیر به‌شدت پررنگ شده است. برخی از کارگران و نیرو‌های متخصص که عموماً متولد دهه ۶۰ هستند، درخواست مشاغل سخت و زیان‌آور می‌کنند، بازنشسته می‌شوند و در اوج مهارت خود، واحد تولیدی را ترک می‌کنند. نیرو‌های تازه‌کار نیز که بسیاری از آنها فارغ‌التحصیل دانشگاه هستند، مهارت لازم را ندارند. به گفته برخی از صاحبان صنایع، گروهی از متولدان دهه‌های ۷۰ و ۸۰ به‌اصطلاح «تن به کار نمی‌دهند» و گاه علاقه‌ای به مهارت‌آموزی نیز ندارند. از آن سو، دانشگاه‌های استان گلستان پیوند ضعیفی با صنایع برقرار کرده‌اند و این موضوع، چالش‌ نیروی انسانی را برای صنایع گلستان پررنگ‌تر می‌کند. ابوالفضل پاکدامن، یکی از فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان استان، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز درباره این موضوع و دیگر چالش‌های تولید در استان گلستان توضیح داده است. چالش نیروی متخصص برای صنایع گلستان *تولیدکنندگان گلستانی گلایه‌های زیادی در زمینه نیروی انسانی دارند. این چالش تا چه حد به صنایع استان آسیب زده است؟ در استان‌های شمالی به‌ویژه گلستان، کمبود نیروی انسانی متخصص و آشنا به واحد‌های تولیدی معضلی است که صنایع با آن درگیر هستند. البته بسیاری از بنگاه‌های صنعتی در تامین نیروی کار ساده نیز دچار مشکل‌اند. در سال‌های گذشته سیاست‌هایی در بخش دولتی اتخاذ شده که مشکلات بنگاه‌های اقتصادی را دوچندان کرده است. با وجود دانشگاه‌های معتبر در استان و تربیت دانشجو در رشته‌های مهندسی، نبود ارتباط مناسب میان صنعت و دانشگاه و ناآشنایی دانشجویان با فضای کسب‌وکار، به‌ویژه حوزه‌های صنعتی استان، موجب شده است فارغ‌التحصیلان توان حل مشکل صنایع را نداشته باشند. بیشتر این نیرو‌ها زمانی که برای جذب به واحدهای تولیدی مراجعه می‌کنند، حداقل اطلاعات لازم را در زمینه تخصصی خود ندارند. بنابراین بنگاه‌ها ناچار می‌شوند ماه‌ها و سال‌ها برای آموزش و توانمند‌سازی افراد هزینه کنند و وقت بگذارند؛ در نهایت نیز تضمینی برای ماندگاری نیروی کار وجود ندارد. *تامین اجتماعی در این میان چه نقشی دارد؟ موضوعات مالی‌ای که سازمان تامین اجتماعی روی دوش کارفرما می‌گذارد بسیار سرسام‌آور است و این سازمان به لحاظ جرایمی که دریافت می‌کند، تولید و صنعت را با مشکلات جدی مواجه کرده است. دولت در کشور‌های توسعه‌یافته به سرمایه‌گذاران، کارآفرینان و افرادی که اشتغال ایجاد می‌کنند یارانه می‌پردازد و برای آنان معافیت در نظر می‌گیرد اما در ایران، ۳۰ درصد حقوقی که به پرسنل پرداخت می‌شود، در اختیار سازمان تامین اجتماعی قرار می‌گیرد. در مقابل، این سازمان علاوه بر اینکه خدمات مطلوبی ارائه نمی‌دهد، دائم با تغییر سیاست‌های بازنشستگی برای نیروی کار مشکل ایجاد می‌کند. از سوی دیگر، تامین اجتماعی سرمایه بیمه‌شدگان را در جای درستی سرمایه‌گذاری نکرده است. این سازمان در شرکت‌های شستا که مدیران فرمایشی و تحمیلی دارند سرمایه‌گذاری می‌کند که اغلب زیان‌ده هستند. این موضوع آینده نیروی کار را نیز چالش‌برانگیز می‌کند. کاهش بهره‌وری بخش خصوصی با سامانه‌های متعدد دولتی *تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی معمولاً از بخش مالیات نیز گلایه‌های زیادی دارند. بله. البته در حوزه معافیت‌های مالیاتی قوانینی وجود دارد؛ به عنوان مثال شرکت‌های مستقر در شهرک‌های صنعتی به استناد ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم معاف از مالیات هستند اما فرایند رسیدگی به دفاتر و فرایند‌های مالی شرکت‌های مستقر در این شهرک‌ها از ناحیه ممیز‌ها، به سمت‌وسویی پیش می‌رود که کارفرما برای پرداخت مالیات مجبور به توافق می‌شود. واحد تولیدی ما با وجود اینکه جزو شرکت‌های تازه‌تاسیس بود، نتوانست از معافیت‌ها بهره‌مند شود. از طرفی سامانه‌های متعدد دولتی که نیازمند به‌کارگیری نیروی انسانی برای تکمیل فرم‌های موجود در این سامانه است، تولید‌کننده را به دردسر انداخته است. بخش خصوصی باید در میزان چابکی، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری با بخش دولتی تفاوت داشته باشد اما وضع قوانین دست‌وپاگیر، آنها را شبیه به هم کرده و بهره‌وری بخش خصوصی را کاهش داده است. قوانین ناکارآمد موجود از سیاست‌های انگیزشی خالی هستند و وجود مکانیسم‌هایی که بهره‌وری در تولید را افزایش دهد، محلی از اعراب ندارد. در نتیجه، برخی از نیرو‌های کاری در برابر پرداخت حداقل حقوق هم برای بنگاه‌های اقتصادی خلق ثروت نمی‌کنند. گلایه فعالان اقتصادی از قطعی برق و نگرانی از کمبود گاز *خاموشی و کمبود برق تا چه حد به واحد‌های تولیدی آسیبب می‌رساند؟ همه تولید‌کننده‌ها گرفتار مشکلات مشترکی هستند و معضل حادی که در سال جاری پشت سر گذاشتیم خاموشی و قطعی برق بود که چهار ماه این واحد و سایر واحد‌های تولیدی را درگیر کرد. این مساله ظرفیت تولید ما را بسیار کاهش داد و از سفارشات عقب ماندیم که حدود ۱۴ میلیارد تومان خسارت به این واحد تولیدی تحمیل کرد. نگرانی امروز بنگاه‌های صنعتی، افت فشار گاز و در پی آن مشکل تامین خوراک نیروگاه‌ها و کمبود تولید برق ناشی از افت فشار گاز است. شهرک صنعتی گرگان یک، برخلاف دیگر شهرک‌های صنعتی، خط انتقال مجزا و اختصاصی ندارد. این موضوع پایداری برق این شهرک را کاهش داده است و موجب بالا رفتن ضایعات و کاهش راندمان تولید در واحد‌های تولیدی تکنولوژی‌محوری می‌شود که حساسیت خاصی روی ماشین‌آلات آنها وجود دارد. آینده صنعت در گلستان امیدوارکننده نیست *به نظر می‌رسد صنایع در استان گلستان با چالش‌های زیادی مواجه هستند. آینده صنعت را در استان چگونه می‌بینید؟ متاسفانه دورنما چندان امیدوارکننده نیست، مگر اینکه رویکردها تغییر کند. از یک سو، دولت در سال‌های اخیر روش‌های انقباضی را بر سیستم بانکی اعمال کرده؛ این در حالی است که بنگاه‌های اقتصادی برای آنکه سرپا بمانند به تسهیلات نیاز دارند. اکنون بیشتر صنایع، معوقات بانکی دارند چون پایین‌تر از ظرفیت خود تولید می‌کنند. بنگاه‌های صنعتی برای تولید بالاتر از نقطه سربه‌سر و دستیابی به سود، نیازمند سرمایه در گردش و نوسازی ماشین‌آلات هستند اما سیستم بانکی بر پرداخت تسهیلات قفل‌ زده است و کشور نیز ارتباط چندانی با دنیا ندارد. از همین رو، واردات ماشین‌آلات و نوسازی صنایع دشوار شده است. بسته بودن ثبت سفارش برای وارد کردن ماشین‌آلات و عدم تخصیص ارز، فعالان اقتصادی را مجبور به واردات با ارز آزاد می‌کند که مجموع این شرایط تولید را سخت کرده. امروز تولید‌کننده خود را با مشقت سرپا نگه داشته است و چنانچه سیاست‌های حمایتی از سوی دولت اعمال نشود که بعید می‌دانم چنین اتفاقی بیفتد، تا چند سال آینده بنگاه اقتصادی فعال نخواهیم داشت. زمانی بود که برای حاشیه اطمینان در انبار‌های صنایع مواد اولیه و کالای نیمه‌ساخته برای پاسخگویی به مشتریان وجود داشت اما این موجودی در حال حاضر به حداقل ممکن رسیده است؛ چراکه صاحبان کسب‌وکار از محل فروش دارایی‌ها، کالا‌ها و کاهش موجودی انبار‌ها، سرمایه در گردش خود را تامین می‌کنند. بنگاه‌ها از یکدیگر مطالبات زیادی دارند و پرداخت‌ها بسیار دشوار شده است. در مجموع، وضعیت صنایع استان گلستان چندان خوب نیست.
