تجارت‌نیوز بررسی می‌کند
راستی آزمایی مسمومیت با گاز N۲ / آیا نیتروژن عامل مسمومیت است؟
همزمان با انتشار اخبار مسمومیت دانش‌آموزان، شایعاتی درباره عاملیت گاز N2 به عنوان گاز مسموم کننده مطرح شده است. آیا نیتروژن می‌تواند عامل مسمومیت تنفسی باشد؟ این موضوع را راستی‌آزمایی کرده‌ایم:
به گزارش تجارت‌نیوز ، در چند روز اخیر مسمومیت سریالی دانش‌آموزان به بحث اصلی فضای مجازی تبدیل شده و خانواده‌های فراوانی را از اهواز تا بجنورد و از قم تا کرمانشاه و تهران نگران آینده فرزندان دختر خود کرده است. یکی از شایعاتی که در چند روز گذشته درباره علت مسمومیت دانش آموزان مطرح شده، شایعه مسمومیت با گاز N2 است. اما گاز N2 چیست و آیا این گاز می‌تواند عامل مسمومیت دانش‌آموزان باشد؟
گاز N2 چیست؟
گاز نیتروژن یا همان N2 یک گاز شمیایی نافلز، بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه است که در جدول تناوبی با عدد اتمی هفت قرار دارد. نیتروژن حدود چهار پنجم یا 78 درصد از اتمسفر کره زمین را اشغال کرده است. این عنصر جزو عناصر اصلی در بافت‌های زنده است و ترکیب‌های مهمی مانند آمونیاک، اسید نیتریک و سیانیدها از این عنصر ساخته می‌شوند. بر این اساس به نظر نمی‌رسد که این گاز در پرونده مسمومیت دانش‌آموزان نقشی داشته باشد. اما در چه صورتی می‌تواند این گاز عامل مسمومیت باشد؟
در چه صورت انتشار نیتروژن می‌تواند عامل مسمومیت باشد؟
غلظت بالای گاز نیتروژن می‌تواند برای سلامت انسان مضر باشد. نیتروژن در یک فضای بسته می‌تواند اکسیژن را از هوا جابه‌جا کرده یا به اصطلاح بیرون براند که این ماجرا منجر به تجمع خطرناک گاز خواهد شد. نیتروژن تنها زمانی برای تنفس بی‌خطر است که با مقدار مناسب اکسیژن مخلوط شود. این دو گاز با حس بویایی قابل تشخیص نیستند. به عبارت دیگر در پاسخ به این سوال که «آیا می‌توان وجود یا انتشار گاز نیتروژن در یک محیط باز را تایید کرد؟» باید گفت که یک محیط غنی شده از نیتروژن که باعث کاهش اکسیژن می شود، تنها با ابزارهای ویژه و آزمایشگاهی قابل تشخیص است.
عوارض اولیه مسمومیت با گاز نیتروژن
اگر غلظت نیتروژن در یک محیط خیلی زیاد و غلظت اکسیژن بسیار کم باشد، بدن افراد حاضر در محیط، دچار کمبود اکسیژن شده و خفگی رخ می‌دهد. تحقیقات csb ، نشان می‌دهد استنشاق هوایی که عمدتاً حاوی نیتروژن است منجر به بروز علائم مختلفی از جمله اختلالات جسمی و ذهنی می‌شود. بسته به غلظت نیتروژنی که فرد در معرض آن قرار می‌گیرد، علائم و نشانه‌هایی از بیهوشی ناگهانی تا مرگ ناشی از خفگی ممکن است رخ دهد. انتشار نیتروژن با غلظت بالا می‌تواند درصد اکسیژن هوا را کم کند و به همین خاطر می‌توان برخی از عوارض تنفس نیتروژن را با اثرات کمبود اکسیژن در بدن سنجید.
جدول عوارض مسمومیت با اکسیژن
در چه مکان‌هایی انتشار نیتروژن می‌تواند عامل مسمومیت شود؟
خیلی از افراد تصور می‌کنند چون گاز نیتروژن بی‌اثر است، پس خطرناک نیست. این تصور تا حدودی درست است، اما نکته ظریفی که وجود دارد این است که همانطور که غلظت زیاد این گاز در یک محیط می‌تواند عامل مسمومیت باشد، انتشار آن در محیط‌های بدون سقف و باز نمی‌تواند به تنهایی عامل مسمومیت باشد.
وسیله حمل گاز نیتروژن چیست؟
عموما سیلندرهای نیتروژن حاوی 2200-2400 PSI فشار هستند. در ویدئوی زیر می‌توانید سایز و اندازه سیلندرهای حمل گاز نیتروژن را ببینید. این ویدئو همچنین هشدار می‌دهد که به دلیل فشارِ بالای گاز نیتروژن در سیلندر، استفاده از این گاز نیازمند آشنایی با شیوه کار با تجهیزات سیلندر است. اگر هنگام حمل و تخلیه نیتروژن موارد ایمنی رعایت نشود می‌تواند خطرات و خسارات جبران نا‌پذیری داشته باشد.
برای ایجاد مسمومیت در یک محیط غیر مسقف چه میزان نیتروژن نیاز است؟
سیلندرِ 2لیتری گاز که به کپسول یا سیلندر پرتابل معروف است، حدودا 5.5 کیلوگرم وزن داشته و حدود 30 دقیقه از گاز آن به طور دائم می‌توان استفاده کرد. جنس بدنه این سیلندرها فولادی و آلومینیومی است. این کپسول‌ها در بازار و در میان مصرف‌کنندگان به کپسول یا سیلندر 2.5 لیتری نیز معروف است.
ارتفاع کپسول فولادی 35 و قطر آن 11 سانتی متر است و رنگ‌های آن معمولا سفید و آبی است. کپسول آلومینیومی دارای قد یا ارتفاع 35 و قطر 11 سانتی متر است . وزن این سیلندر ها در حالت خالی به 2.5 کیلوگرم هم می رسد.
یک سیلندر نیتروژن حاوی 2400 psi فشار و 8500 لیتری کافی است تا در یک اتاق 90 متری کاملا بسته و بدون تهویه، باعث ایجاد مسمومیت شود اما نکته‌ای که در ویدئو وجود دارد این است که استفاده از این سینلدرهای نیتروژنی نیاز به مهارت کافی دارد چرا که می‌تواند در هنگام تخلیه گاز، از دست خارج شده و باعث تخریب محیط شود.
برای جابجایی این میزان گاز چه وسیله‌ای نیاز داریم؟
همانطور که اشاره شد در واقع برای مسمومیت افراد در یک اتاق 90 متری نیاز به کپسول 8500 لیتری نیتروژن داریم اما این میزان گاز را نمی‌توان به راحتی و با سیلندرهای موجود در بازار جابه‌جا کرد. سیلندرهای نیتروژن از حجم‌های مختلف نظیر ۲، ۵، ۱۰، ۲۰، ۴۰ و ۵۰ لیتری با فشار ۱۵۰ و ۲۰۰ در بازار وجود دارند که هیچ کدام قابلیت جابه‌جایی این میزان گاز را ندارند.
عوارض مسمومیت با نیتروژن چیست؟
نیتروژن به تنهایی عارضه خاصی ندارد، اما بسته به شرایط خاص محیط انتشار گاز از جمله مسقف بودن یا نبودن محیط و اندازه فضا می‌تواند با عوارض جسمی همراه شود. به عبارت ساده‌تر، اگر محیط کاملا بسته باشد، میزان بالایی گاز نیتروژن در آن محیط منتشر شده باشد و اکسیژن محیط به کمترین میزان خود برسد، می‌تواند مسمومیتی با عوارضی چون زنگ زدن گوش، حالت تهوع، تشنج و خستگی شدید و بی‌حالی، سرگیجه، سردرد، تنگی‌نفس، گرفتگی و بی‌حسی عضلات و علائم نورولوژی در پی داشته باشد. تحقیقات تجارت‌نیوز همچنین نشان می‌دهد که اگر میزان زیادی از گاز نیتروژن را در یک محیط بسته کوچک منتشر کنیم، می‌تواند حتی منجر به مرگ بر اثر خفگی شود.
نظرات