محمد امین سامنی 
«تجارت‌نیوز» گزارش می‌دهد:
انتقال آب بین حوضه‌ای راه مناسبی برای غلبه بر خشکسالی است؟
کمبود آب یکی از چالش‌های اصلی ایران در سال‌های اخیر است. خشکسالی‌های پیاپی، رشد جمعیت و افزایش تقاضا برای آب، تنش‌های زیادی بر منابع آبی کشور وارد کرده است. آیا کشور ما نیازمند انتقال آب بین حوضه‌ای است؟
به گزارش تجارت‌نیوز، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست چندی پیش به خبرگزاری ایسنا اعلام کرد، اکنون هیچ‌گونه انتقال آب بین حوضه‌ای در ایران انجام نمی‌شود. این در حالی است که سال‌هاست امکان اجرای چنین طرح‌هایی از تریبون‌های مختلف مطرح می‌شود و حتی تکرار آنها باعث شده به مطالبه مردم برخی از استان‌ها تبدیل شود.
در ادامه به چالش‌ها و پیامدهای انتقال آب بین حوضه‌ای می‌پردازیم. کشورهای دیگر در این زمینه چه تجربه‌هایی داشته‌اند؟
چالش‌های طرح‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای
خبرگزاری تسنیم چندی پیش در گزارشی نوشت طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای چالش‌های اجتماعی متعددی به همراه دارند.
ایجاد تنش بین ساکنان حوضه مبدأ و مقصد
انتقال آب از یک منطقه به منطقه دیگر می‌تواند منجر به نارضایتی و اعتراض ساکنان حوضه مبدأ شود که احساس می‌کنند سهم آب خود را از دست می‌دهند.
تغییر در الگوهای زندگی و معیشت
انتقال آب می‌تواند به خشکی زمین‌های کشاورزی و از بین رفتن منابع طبیعی در حوضه مبدأ منجر شود، که این امر می‌تواند بر زندگی و معیشت مردم آن منطقه تاثیر منفی بگذارد.
ایجاد مخاطرات محیط‌زیستی
انتقال آب می‌تواند تعادل اکوسیستم‌های طبیعی را در حوضه مبدأ و مقصد برهم بزند و به تنوع زیستی آسیب برساند.
تجربه ناموفق دیگر کشورها
آمریکا، چین، استرالیا و روسیه از جمله کشورهای پیشرفته جهان هستند که در اجرای طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای با چالش‌ها و مشکلات متعددی روبه‌رو بوده‌اند. این چالش‌ها و مشکلات عبارت‌اند از:
- هزینه‌های بالا: ساخت و نگهداری تاسیسات انتقال آب بسیار پرهزینه است.
- تبعات محیط‌زیستی: انتقال آب می‌تواند تاثیرات مخربی بر محیط‌زیست بگذارد، از جمله خشکی تالاب‌ها و رودخانه‌ها، و ایجاد تنش در منابع آب زیرزمینی.
- مسائل حقوقی و سیاسی: انتقال آب بین حوضه‌های مختلف می‌تواند منجر به اختلافات حقوقی و سیاسی بین مناطق مختلف یک کشور شود.
با توجه به گزارش‌های تهیه‌شده می‌توان نتیجه گرفت انتقال آب بین حوضه‌ای راه‌حلی پایدار برای مشکل کمبود آب در ایران نیست. این طرح‌ها علاوه بر پیامدهای منفی متعدد، در عمل اثربخشی کافی را نیز به اثبات نرسانده‌اند.
راه‌حل‌های جایگزین انتقال آب بین حوضه‌ای
کشور می‌تواند به جای اتکا بر انتقال آب بین حوضه‌ای، به دنبال راه‌حل‌های پایدارتر و مدیریت بهینه‌تر منابع آبی موجود باشد. برخی از این راه‌حل‌ها عبارت‌اند از:
ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب
با کاهش مصرف آب در بخش‌های مختلف، می‌توان نیاز به انتقال آب را تا حد زیادی کاهش داد.
استفاده از روش‌های نوین آبیاری در بخش کشاورزی
بخش کشاورزی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب در ایران است. استفاده از روش‌های نوین آبیاری می‌تواند مصرف آب در این بخش را به طرز چشمگیری کاهش دهد.
احیای قنات‌ها و منابع آب زیرزمینی
احیای قنات‌ها و منابع آب زیرزمینی می‌تواند به افزایش منابع آبی موجود در کشور کمک کند.
تصفیه فاضلاب‌ها و استفاده مجدد از آب‌ها
با تصفیه فاضلاب‌ها و استفاده از آب‌های بازچرخانی می‌توان از منابع آبی موجود به طور بهینه‌تر استفاده کرد.
انتقال آب بین حوضه‌ای راه‌حلی غیر پایدار است و پیامدهای منفی متعددی به همراه دارد. باید به جای اتکا بر این طرح‌ها، به دنبال مدیریت بهینه‌تر منابع آبی موجود و ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب باشیم. تنها با تلاش جمعی و استفاده از راه‌حل‌های پایدار می‌توانیم بر بحران آب در ایران غلبه کنیم.
با توجه به چالش‌ها و پیامدهای متعددی که انتقال آب بین حوضه‌ای به همراه دارد، باید در اجرای این طرح‌ها بسیار محتاط بود. قبل از اجرای هرگونه طرح انتقال آب، باید مطالعات دقیق و جامعی در مورد تبعات محیط‌زیستی، اجتماعی و اقتصادی آن انجام شود. همچنین، باید به جایگزین‌های دیگر برای تامین آب، مانند مدیریت تقاضا و استفاده از روش‌های نوین آبیاری، توجه بیشتری کرد.
اخبار حوزه محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.
نظرات