هفت روش برای دور زدن گرانی شب عید

شب عید است و گرانی. قیمت بسیاری از اقلام در این روزها گران می‌شود. در روزهای عادی واکنش آدم‌ها به گرانی، معمولا خرید کم‌تر یا پیدا کردن جایگزینی ارزان‌تر است. اما در بسیاری از موارد مردم مقدار مصرف نوروزی خود را کاهش نمی‌دهند. به نظر خیلی‌ها استفاده از آجیل ارزان‌تر یا نخریدن لباس نو می‌تواند جلوی دیگران زشت باشد. از طرف دیگر خودمان اگر با لباس‌های قدیمی سر سفره هفت‌سینی ساده بنشینیم، احساس بدی خواهیم داشت. البته علم اقتصاد این رفتارها و ولخرجی‌ها را تایید نمی‌کند. خرج کردن باید با تعقل همراه باشد. اما اگر اصرار دارید که حتما برای عید سنگ‌تمام بگذارید، پیشنهادهایی وجود دارد که بتوانید با کمی خرج کم‌تر خریدهایی بهتر داشته باشید. در این مقاله می‌خواهیم هفت روش برای دور زدن گرتمی شب عید را با هم مرور کنیم.

1- پلکانی خرید کنید!

ممکن است بخواهیم برای عید 3 کیلوگرم آجیل بخریم. در بیشتر موارد در ماه اسفند به بازار می‌رویم و تمام این مقدار را ‌یکجا می‌خریم و برای تعطیلات انبار می‌کنیم. گاهی این کار را با گوشت، میوه و برنج هم انجام می‌دهیم. اما آیا لازم است تمام مایحتاج 13 روز عید را یک‌جا بخریم؟ آن هم درست زمانی که قیمت این اقلام در بیشترین مقدار خود طی یک سال گذشته قرار دارد؟ به خصوص که به خاطر ازدحام و شلوغی ممکن است نتوانیم برای پیدا کردن مرغوب‌ترین کالا وقت بگذاریم و اگر کیفیت محصول را دوست نداشته باشیم، باید تمام عید آن را تحمل کنیم.

وقتی خریدارها صف بسته‌اند به سختی می‌توانید بهترین کیفیت و قیمت را پیدا کنید.

یک روش دیگر خرید پلکانی است. می‌توانیم در روزهای آخر سال فقط به اندازه یکی دو روز اول سال خرید کنیم. وقتی تب بازار خوابید و مغازه‌ها خلوت شد، حالا می‌توانیم سر حوصله و بادقت، کالای بهتر را ارزان‌تر بخریم. بسیاری از فروشنده‌ها بعد از تعطیلات نوروز تخفیف‌های فوق‌العاده‌ای می‌دهند. چرا که پیک خرید گذشته است و آن‌ها باید به زودی چک خرید کالاهای خود را پاس کنند. آن‌ها دوست ندارند بعد از تمام شدن تعطیلات چیزی در انبارشان باقی بماند. قبل از سال تحویل و در شلوغی شاید نتوانید چانه بزنید. اما اوضاع بعد از سال تحویل حسابی متفاوت است.

2- برای خرید یا عجله نکنید، یا خیلی عجله کنید!

در زمان‌های قدیم مردم از چندماه قبل به استقبال نوروز می‌رفتند. آن‌ها آجیل و میوه و گوشت را در انبار می‌گذاشتند تا در اولین روزهای سال بتوانند از مهمان‌های خود پذیرایی کنند. در آن زمان فروشگا‌ه‌های زنجیره و عرضه دولتی و نمایشگاه‌های عیدانه وجود نداشت و مایحتاج نوروزی کم‌یاب، یا نایاب بود. اگر تمام مردم می‌خواستند دو روز مانده به نوروز به بازار هجوم ببرند و خرید کنند، بازار فرومی‌پاشید. اما حالا رفتار ما تغییر کرده است. هفته پایانی سال به سختی می‌توانیم در خیابان راه برویم یا خرید کنیم. ترافیک آن قدر سنگین است که مسیر عادی و هرروزه ما دوبرابر قبل وقت می‌گیرد. شاید ما هم بتوانیم مثل گذشتگان برخی از خریدهای خود را چندماه قبل انجام دهیم. یعنی قبل از آن که هول خرید عید به جان مردم بیفتد و قیمت‌ها بالا برود.

یک روش دیگر آن است که برای خرید سال نو خیلی عجله نکنیم. لازم نیست تمام وسایل خانه را نونوار کنیم. شاید بتوانیم عوض کردن پرده‌ها یه روکش مبل‌ها را به تعویق بیندازیم. یا دست کم همزمان با عوض کردن مبل، تلویزیون نو نخریم یا گوشی جدید نگیریم. بسیاری از خریدهای آخر سال را می‌توانیم به چند ماه بعد موکول کنیم. اما معمولا بعد از یک یا دو خرید، ما در مورد خرید‌های بعدی راحت‌تر تصمیم می‌گیریم. بعد از آن که کفش و شلوار خریدیم، حتی آماده‌ایم تا کاپشن زمستان سال بعد را هم همین الان بخریم. فروشنده‌ها هم کارشان را خوب بلدند. برای آن که اسیر هیجان بازار نشویم، بهتر است نیازهای خود را روی کاغذ بنویسیم و آن‌ها را اولویت‌بندی کنیم. وقتی به بازار رفتیم نباید چیزی خارج از لیست بخریم.

3- از تخفیف‌های نوروزی غافل نشوید!

در آخرین ماه سال شرکت‌ها سعی می‌کنند تا جای ممکن بفروشند و سال مالی خود را فوق‌العاده ببندند. برای همین از مدتی قبل شروع می‌کنند به تبلیغ. بسیاری از آن‌ها طرح‌هایی فوق‌العاده برای عید دارند. از این طرح‌ها غافل نشوید. به خصوص که فروشگاه‌های آنلاین و مجازی، نوروز را فرصتی عالی برای برندسازی خود می‌دانند. پس قبل از آن که به بازار بروید و خرید کنید، کالای مورد نیاز خود را در گوگل جستجو کنید. اگر توانستید نمونه‌ای ارزان‌تر در فروشگاه‌های آنلاین پیدا کنید، از آن‌ها خرید کنید.

اما برای این کار به چند نکته توجه کنید. 1) ممکن است قیمت فروشگاه با وجود تخفیف هنوز از قیمت بازار بیشتر باشد. نگذارید عبارت‌هایی مثل 30 درصد تخفیف ویژه نوروز حواس شما را پرت کند. 2) از کیفیت محصولی که سفارش می‌دهید مطمئن شوید. مطمئن شوید که اگر کالا را دیدید و به نظرتان آمد این همان چیزی نیست که در سایت نمایش داده بود، می‌توانید کالا را پس بفرستید. 3) تا قبل از دیدن کالا بهتر است پولی پرداخت نکنید. به خصوص اگر فروشگاه آنلاین را نمی‌شناسید. 4) از قبل مطمئن شوید که چه چیزی لازم دارید و به دنبال همان چیز بگردید. اگر تخفیفی عالی برای جاکفشی یا میزکامپیوتر چیزی نیست که شما می‌خواهید، الویت‌های خود را فراموش نکنید.

4- دلیلی برای چانه‌زنی پیدا کنید!

بین مدیران رده بالا چالشی معروف وجود دارد به نام چالش فنجان قهوه . برنامه این است که آن‌ها به یک کافه بروند، یک فنجان قهوه سفارش بدهند و بعد از آن که نوشیدنی خود را میل کردند، از فروشنده تخفیف بگیرند. (معمولا هیچ‌کس برای قهوه چانه نمی‌زند.) برنده کسی است که بیشترین تخفیف را بگیرد. تخفیف صددرصد یا اشتراک 3 ماه قهوه مجانی در حکم قهرمانی در این چالش است. در این بازی مدیران حق ندارند دروغ بگویند. مثلا نمی‌توانند بگویند اگر پول این قهوه را نگیری، تمام مایحتاج شرکت را از شما خواهیم خرید. اما باید دلیلی خوب برای گرفتن تخفیف پیدا کنند. (مثلا نمی‌توانند التماس کنند یا از کافه چیزی بدزدند. باید به زیبایی فروشنده را قانع کنند که برای این فنجان قهوه به آن‌ها تخفیف بدهد. زیبایی روش بخشی از بازی است.)

در هنگام خرید از خود بپرسید که آیا واقعا به این کالا نیاز دارید؟

شما هم می‌توانید همین چالش را باری خرید شب عید خود داشته باشید. دلیلی قانع‌کننده برای گرفتن تخفیف پیدا کنید. مثلا به این فکر کنید که تمام فامیل به آجیل عید نیاز دارند. به‌جای آن که هر کدام پنج کیلو بخرید، می‌توانید نیاز بیست خانواده را یکجا تهیه. برای 100 کیلو آجیل می‌شود تخفیف خوبی گرفت. تخفیفی که می‌تواند از خرید پلکانی هم ارزان‌تر شود.

فرض کنید که شما و 9 نفر از دوستانتان لباس جدید می‌خواهید. اول یکی از شما خرید می‌کند و تخفیف زیادی نمی‌گیرد. روز بعد با 2 نفر از دوستانتان به همان مغازه می‌روید. روز بعد 3 و روز بعد چهار نفر. گروه آخر می‌توانند حسابی تخفیف بگیرند. شما به مشتری دائم فروشگاه تبدیل شده‌اید. در نهایت تخفیف گرفته شده را بین خودتان تقسیم کنید. یعنی کسی که قبل از همه خرید کرده هم باید بتواند از تخفیف روز آخر بهره‌مند شود. برای قطعات الکترونیکی مثل گوشی اگر 10 دستگاه بخرید می‌توانید «قیمت برای همکار» را پرداخت کنید. امتحان کنید. کار می‌کند!

5- دوست دارم و نیاز دارم به یک معنا نیستند!

وقتی داریم برای خرید عید لیست تهیه می‌کنیم، معمولا در مورد دو عبارت «فلان کالا را دوست دارم» و «به فلان کالا احتیاج دارم» اشتباه می‌کنیم. مثلا ممکن است واقعا به یک جفت کفش نو نیاز داشته باشیم. اما جفت دوم یا سوم تنها از سر وسوسه باشند نه نیاز. چه کسی ساعت هوشمند، آی‌پد نو یا عینک آفتابی جدید دوست ندارد؟ اما سوال اینجا است که آیا واقعا به عینک آفتابی جدید نیاز دارید؟ یا می‌خواهید یک عینک دیگر به کلکسیون عینک‌های گران‌قیمت خود بیفزایید؟ دست کم موقع خرید شب عید می‌توانید دندان بر جگر بگذارید و اول چیزهایی را بخرید که نیاز دارید، نه چیزهایی که دوست دارید.

این قاعده را می‌شود به تمام زندگی تعمیم داد. دوستی دارم که برنامه‌نویس موبایل است. او به یک آیفون و یک گوشی اندرویدی نیاز دارد. انتخاب معقول این است که در کنار آیفون یک تبلت اندرویدی میان رده هم بخرد. اما او از نیاز خود برای توجیه وسوسه‌هایش استفاده می‌کند. با این که وضع مالی‌اش عالی نیست، این فهرست گوشی‌هایی است که او دارد: آیفون 6اس، آیفون ایکس، آی‌پد پرو، سامسونگ نوت 8، ال‌جی جی6 و یک تبلت قدرتمند لنوو. حالا او دارد برای خرید یک ساسونگ اس 9 پلاس برنامه‌ریزی می‌کند. به این بهانه که به خاطر شغلم، به این محصولات نیاز دارم! واضح است که او دارد خودش را فریب می‌دهد. چه کاری وجود دارد که او نمی‌تواند در نوت 8 انجام دهد و حتما باید اس 9 بخرد؟

6- افزایش درآمد و کاهش قیمت تاثیری مشابه دارند!

با 100 هزار تومان می‌توانید 10 کالای ده هزار تومانی بخریم. اگر این کالا 8300 تومان باشد، 12 کالا نصیب ما می‌شود. اما اگر راهی وجود داشته باشد که پول ما 120 هزار تومان شود هم می‌توانیم 12 عدد از همان کالا را بخریم. به عبارت دیگر یک راه ساده برای آن که همه چیز را 17 درصد ارزان‌تر بخرید این است که 20 درصد درآمد خود را بیشتر کنید! علاوه بر آن که با 20 درصد پول بیشتر وقت و انرژی زیادی برای چانه‌زدن تلف نخواهید کرد.

درست است که شب عید قیمت خیلی چیزها زیاد می‌شود، اما شما هم می‌توانید از این گران شدن بهره ببرید و کمی سود کنید. یا بجای روزی 8 ساعت، می‌توانید فقط یک ماه، روزی 2 ساعت اضافه کار کنید. می‌توانید از بازار پرتقاضای نوروزی بهره ببرید و شغل دوم بگیرید. چه ایرادی دارد؟ بجای آن که دو ساعت با فروشنده‌ها چانه بزنید، دو ساعت وقت خود را برای کاری صرف کنید که خیلی بیشتر از تخفیف احتمالی برایتان منفعت داشته باشد. شاید بتوانیم یک روز کامل وقت بگذاریم، به بازار بزرگ برویم، از تمام مغازه‌ها پرس‌وجو کنیم و در نهایت با کلی چانه، 50 هزار تومان تخفیف بگیریم. قبل از آن که وارد این فرایند دشوار شوید از خود سوال کنید که آیا هیچ راهی وجود ندارد که با صرف وقت و انرژی کم‌تر 50 هزار تومان پول در بیاورید؟

7- نخرید آقا! نخرید خانم! نخرید!

شوخی نمی‌کنم. اگر از گرانی شب عید ناراحت هستیم، خیلی ساده می‌توانیم خرید نکنیم. در سالی که گذشت چیزهای زیادی خریدم. بعضی از چیزهایی که خریدم را دوست دارم و از بعضی از خریدهایم پشیمانم. اگر الان بخواهم به یک سال گذشته فکر کنم و ببینم از کدام خرجی که کردم بیشتر از همه راضی هستم، بی‌تردید سفر یک هفته‌ای به شیراز یا یک آخر هفته در همدان بهترین خرجی بود که در این مدت کردم. این سفر خیلی بیشتر از خرید آیفون جدید، ویدیو پروژکتور و کت‌وشلوار نو برایم لذت بخش بود. سفری که تقریبا از تمامی این اقلام ارزان‌تر تمام شد.

بله، خرید کردن لذت‌بخش است. بوی نویی کالاها و اولین روزهای استفاده از آن‌ها اتفاق جذابی است. اما این لذت دوام چندانی ندارد. وقتی از گوشی خود خسته شده‌ایم و دلمان می‌خواهد آن را دور بیندازیم، باید به یاد بیاوریم که یک روز از خرید این وسیله خوشحال بودیم. اما این اتفاق در مورد تجربه‌های فوق‌العاده سفر نمی‌افتد. هرگز از این که یک روز کامل را در تخت‌جمشید گذرانده بودیم، خسته نمی‌شویم. شاید بهتر باشد بجای خرید کالاهای نو، تجربه‌هایی نو خلق کنیم. تجربه‌هایی که بار دیگر به ما یادآوری می‌کنند که زندگی با همه تلخی‌هایش بسیار ارزنده است.