رشد اقتصادی با رشد اشتغال چه ارتباطی دارد؟

غالبا در میان فعالان اقتصادی این مفهوم مورد اجماع است که هرگاه کشوری با رشد اقتصادی روبرو می‌شود، همزمان نرخ اشتغال نیز بالا خواهد رفت. در واقع برای بالا رفتن نرخ اشتغال و کاهش بیکاری، نیاز است که نرخ رشد اقتصادی بهبود یابد.

به گزارش تجارت‌نیوز، مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار در گزارش جدید خود با استناد به آمار رشد اشتغال و رشد اقتصادی در سال‌های 94 تا 96، به این سوال پاسخ داده که آیا رشد اقتصادی الزاما باید با رشد اشتغال همراه باشد؟ در واقع آیا ادعای معمول مبنی بر اینکه ایجاد 100 هزار شغل به ازای هر یک درصد رشد اقتصادی، الزاما در همه بخش‌ها صادق است؟

گزارش مذکور به بررسی وضعیت خدمات، کشاورزی و صنعت از دو منظر رشد اقتصادی و اشتغال پرداخته است. براساس این گزارش، داده‌های آماری نشان می‌دهد که ادعای مذکور الزاما در همه بخش‌ها صادق نیست. به عنوان مثال، مقایسه رشد اقتصادی بخش معدن در سال‌هاي 1395 و 1396 نشان می‌دهد که در مقابل کاهش نزدیک به 31 درصدی رشد اقتصادی در سال 1396 نسبت به سال 1395، افزایش بیش از22 درصدی تعداد شاغلان در بخش معدن را شاهد بوده‌ایم. این بدان معناست که بین رشد اقتصادي و اشتغال در همه فعالیت‌های اقتصادی نمی‌توان رابطه متقارنی فرض کرد.

گزارش مذکور در مورد علت این اتفاق می‌نویسد: تابع تولید متشکل از عوامل، شامل نیروی کار، سرمایه، تکنولوژی، بهره‌وری، آموزش و … است. بنابراین لزوما رشد هر کدام از این عوامل تولید به تنهایی براي داشتن رشد اقتصادي کفایت نمی‌کند. اما داشتن رشد اقتصادی می‌تواند نشان‌دهنده رشد عوامل تولید از جمله افزایش نیروی کار باشد و معمولا از طریق رشد سرمایه‌گذاری با تاخیر بر اشتغال، می‌تواند اثر گذارد. لذا رشد اقتصادی در فعالیت‌هایی که نیروی انسانی در آنها نقش موثری در تولید و ایجاد ارزش‌افزوده دارد، اثر سریع‌تر و ملموس‌تری نسبت به سایر فعالیت‌ها در رشد اشتغال، نشان می‌دهد.

مرکز آمار و اطلاعات وزارت کار روایت می‌کند با وجود آنکه میزان رشد اقتصادی در سال 1396 نسبت به سال 95 کاهش شدیدی را تجربه کرده، اما میزان اشتغال نسبت به سال قبل بیشتر شده است. براساس گزارش مذکور، داده‌های آماری اظهار می‌کند که رشد اقتصادی نشان می‌دهد در سال 1396 نسبت به سال 1395 با کاهش شدید رشد اقتصادي مواجه بوده‌ایم. به طوری که نرخ رشد اقتصادی به 3.9 درصد رسیده است که سهم هر یک از سه گروه اصلی به ترتیب حدود 1.9 درصد مربوط به بخش خدمات، حدو 1.6 درصد بخش صنعت و حدود 0.3 درصد مربوط به بخش کشاورزی بوده است. این در حالی است که میزان افزایش اشتغال در این سال نسبت به سال 1395 بیشتر بوده است.

مرکز آمار و اطلاعات وزارت کار ادامه می‌دهد با وجود آنکه رشد اقتصادی در سال 95 رشد اقتصادی معادل 12 درصد بوده، اما میزان اشتغال در این سال حدود 600 هزار نفر بوده است. این در حالی است که با فرض درست بودن نظریه وجود رابطه مستقیم بین افزایش اشتغال و رشد اقتصادی، باید در سال مذکور معادل یک میلیون و 200 هزار نفر اشتغال ایجاد می‌شد. بنابراین می‌توان گفت بین رشد اقتصادی و اشتغال رابطه متقارن و سریعی وجود ندارد.