کدام یارانه در پیش است؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، افزایش مستمر و شارپی قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارها در چند سال گذشته، فشار معیشتی بسیاری را روی سبد هزینه وارد کرده است. طبق آخرین گزارش مرکز آمار ایران در پایان فروردین امسال تورم سالانه به ۳۹ درصد و تورم نقطه‌ای به ۵۰ درصد رسیده است.

در شرایطی که معیشت خانوارها وضعیت مطلوبی ندارد، پیش‌بینی می‌شد وعده‌هایی با مضمون «تامین معیشت مردم» و یا «افزایش پرداخت یارانه‌های نقدی» جزء وعده‌های انتخاباتی کاندیداها باشد.

در بین کاندیداهایی که برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ثبت‌نام کردند، برخی وعده‌هایی درباره معیشت مردم داده‌اند. از آن جمله مصطفی کواکبیان گفته که در خود توانمندی حل مشکلات اقتصادی و معیشتی و کاهش ارزش پول ملی را می‌بیند، بنابراین به دنبال استقلال بانک مرکزی است.

او گفته که رشد نقدینگی به یارانه ۶۰ هزار میلیارد تومانی برمی‌گردد و اگر رئیس‌جمهور شود طرحی دارد که براساس آن کارت رفاه ملی به مردم می‌دهد و آن را جایگزین یارانه مستقیم می‌کند.

عزت‌الله ضرغامی وعده‌هایی از جنس سبد کالا و یارانه داده و اولین برنامه‌اش را امنیت غذایی مردم اعلام کرده است. به گفته او: «امروز مردم گرفتار خورد و خوراکِ خود هستند. هیچ‌ وقت فکر نمی‌کردم مردم در تامین گوشت، مرغ و نیازهای اولیه مانده باشند».

رئیس سابق سازمان صدا و سیما وعده داده است که در طرح اولیه ۱۳ قلم جنس مورد نیاز مردم را تامین می‌کند تا مردم با یک کارت اعتباری بدون اینکه در صف‌ها بروند بتوانند از فروشگاه‌های عمومی این اقلام را تامین کنند و از حداقل مایحتاج عمومی خود مطمئن شوند.

آیا وعده‌های یارانه‌ای اجرایی است؟

برای این که مشخص شود کدام یک از این وعده‌ها اجرایی است، باید نگاهی به طرح‌های قبلی کرد.

سال ۹۲ که حسن روحانی برنده انتخابات ریاست جمهوری شد طرح «سبد کالا» را برای حمایت از اقشار کم درآمد اجرا کرد اما نه تنها این هدف حاصل نشد بلکه فقط باعث تشکیل صف‌های طولانی شد. همچنین گزارش‌هایی از سال ۹۲ وجود دارد که در این صف‌های طولانی یک نفر کشته و چند نفر مصدوم شدند.

طی چند سال اخیر نیز به علت نبود منابع مالی دولت موضوع حذف سه دهک از یارانه‌بگیران را در تبصره ۱۴ بودجه آورده، یعنی باید حدود ۲۰ میلیون نفر از ۷۸ میلیون یارانه‌بگیر حذف شود. در واقع توان مالی برای پرداخت یارانه جدید وجود ندارد و بارها دولت فعلی روی این موضوع تاکید کرده است.

حتی منابع برای طرح‌های موقت نیز وجود ندارد. در مهر پارسال مجلس تصویب کرد که در شش ماه به ۶۰ میلیون نفر یارانه ۱۰۰ هزار تومانی پرداخت شود اما توان مالی برای پرداخت این یارانه وجود نداشت. در نهایت دولت اعلام کرد به ۴۰ میلیون نفر در چهار ماه یارانه می‌دهد، ولی در زمان اجرای این طرح شش میلیون نفر دیگر حذف شدند.

در سال گذشته نیز به علت شیوع ویروس کرونا و با قرار گرفتن کشور در وضعیت اضطرار و قرنطینه عمومی دولت مجبور شد از خانوارها حمایت مالی کند. برای این کار اعلام کرد که وام کرونا می‌دهد، وامی که با سود چهار درصد از یارانه پرداختی هر ماه کسر می‌شود.

در مرحله اول ۲۱ میلیون خانوار این وام را گرفتند اما در مرحله دوم دولت هفت میلیون خانوار را خودش انتخاب کرد. یعنی در حالت اضطرار نیز دولت نتوانست حمایت‌های مالی از خانوارها را ادامه دهد.

در مجموع دو دولت یازدهم و دوازدهم صف‌های طولانی در مدت زمان زیادی برای خرید دلار، گوشت، ماسک، بنزین، برنج، کد بورسی و این اواخر صف خرید مرغ و روغن خبرساز شد. حالا باید دید کاندیداها چگونه و از کدام منبع می‌خواهند این وعده‌ها را محقق کنند.