نرخ مشارکت اقتصادی کشورهای همسایه/ چرا مشارکت ایرانیان در اقتصاد کم است؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، براساس آمارهای مرکز آمار ایران نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در سال ۹۹ به ۴۱٫۳ درصد رسید. این در حالیست که در سال ۹۸، نرخ مشارکت اقتصادی ۴۴٫۱ درصد بود، به عبارتی تنها ظرف یک سال نرخ مشارکت اقتصادی ۲٫۸ درصد کاهش یافت.

اما نرخ مشارکت اقتصادی در کشورهای دیگر بسیار بالاتر است. برای مثال نرخ مشارکت اقتصادی در قطر دو برابر ایران است. نرخ مشارکت اقتصادی در ویتنام ۷۶ درصد و در آنگولا ۷۵ درصد است. این در حالی است که نرخ مشارکت اقتصادی در ایران ۴۱ درصد است.

اما نرخ مشارکت اقتصادی چیست و چرا نرخ مشارکت اقتصادی ایرانیان پایین است؟ آیا آنها تمایلی به کار ندارند یا اینکه از حضور در بازار کار دلسرد شده‌اند؟

نرخ مشارکت اقتصادی عبارت است از نسبت جمعیت فعال (شاغل و بیکار) به جمعیت در سن کار. از سوی دیگر نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر از ۱۰٫۷ درصد به ۹٫۸ درصد در سال ۹۹ رسیده است. اما چرا نرخ مشارکت اقتصادی در کشور کاهش پیدا کرده است؟

فاطمه عزیزخانی، پژوهشگر اقتصادی در این مورد به تجارت‌نیوز می‌گوید: «با آمدن کرونا شرایط بازار کار در ایران به گونه‌ای شد که بسیاری از بازار کار ناامید و دلسرد شدند و دیگر جویای کار نیستند.»

او با بیان اینکه بنگاه‌های خرد از کرونا آسیب زیادی دیدهند، ادامه می‌دهد: «۶۵ درصد از اقتصاد ما را بنگاه‌های خرد و کوچک تشکیل می‌دهد. این بنگاه‌های خرد نسبت به تحولات اقتصادی و شوک‌هایی که ممکن است به اقتصاد وارد شود به شدت آسیب می‌بینند. کرونا هم شوک بزرگی به اقتصاد ایران بود، بنابراین این بنگاه‌ها بیشترین آسیب را دیدند.»

دلیل کاهش نرخ مشارکت اقتصادی چیست؟

«دلیل کاهش نرخ مشارکت در سال ۹۹، افزایش یکباره و بیش از اندازه جمعیت غیرفعال است. به طور مثال در بهار سال ۹۹، به یکباره ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر جمعیت غیرفعال در کشور افزایش یافت. افرادی که از بازار کار دلسرد و خارج می‌شوند. منتظر این می‌مانند که آیا شرایط بازار کار فراهم می‌شود یا نه که کسب و کار خود را دوباره راه بیندازند.»

او در توضیح اینکه کاهش نرخ بیکاری و نرخ مشارکت اقتصادی با هم تناقض ایجاد می‌کند، می‌گوید: «در سال ۹۹ میزان اشتغال در کشور کاهش زیادی داشت. در کنار آن نرخ مشارکت و نرخ بیکاری هم کم شد. دلیل این تناقض هم این است که ۶۰ درصد از اشتغال ما غیررسمی است و سهم شاغلان کارکن مستقل و خوداشتغال نیز ۳۷ درصد است. خود اشتغال به این معنا که تحت پوشش بیمه نیستند و قرارداد ندارند. اینها جز جمعیت بیکار لحاظ نمی‌شوند.»

او ادامه می‌دهد: «در کشوری مثل امریکا نرخ بیکاری در اثر شوک کرونا افزایش پیدا کرد اما این نرخ بیکاری به این دلیل دیده می‌شود چون بالای ۹۰ درصد این کشور قرارداد دارند و با آمدن کرونا که بیکار شوند تحت پوشش بیمه قرار گرفتند. در حالی سهم شاغلان کارکن مستقل در ایران ۳۷ درصد است که در امریکا ۶ درصد است.»

روز گذشته نیز تجارت‌نیوز در گزارشی به موضوع نرخ مشارکت اقتصادی در ایران پرداخت. براساس این گزارش، نرخ مشارکت اقتصادی در ویتنام حدود ۷۶ درصد، در مالزی حدود ۶۴ درصد، در جمهوری‌آذربایجان حدود ۶۳ درصد، در آلمان حدود ۶۱ درصد، در ترکیه حدود ۵۰ درصد و در الجزیره حدود ۴۰ درصد است. آماری که نشان می‌دهد ایران نسبت به کشورهای دیگر وضعیت خوبی ندارد.