درآمد خانوارهای ایرانی به اوایل دهه ۸۰ بازگشت
گزارش اخیر مرکز آمار از بودجه خانورهای کشور نشان می‌دهد که میانگین درآمد خانورهای شهری و روستایی در سال گذشته به ترتیب به بیش از ۱۱۲ و ۶۳میلیون تومان رسیده است.
به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از اقتصادآنلاین ، نگاهی به رشد درآمد سالیانه خانوارهای کشور نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۰، بالاترین میزان رشد سالانه درآمد خانوارهای کشور حداقل طی چهار دهه گذشته ثبت شده است. همچنین میانگین درآمد خانوارهای شهری و روستایی از سال ۱۳۹۵ افزایش بیش از ۳.۵ برابری را نشان می‌دهد. اما آیا این موضوع حاکی از افزایش رفاه خانوارهای ایران طی سال‌ها گذشته دارد؟
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار از هزینه و درآمد خانوارهای کشور، میانگین درآمد سالانه خانوار شهری کشور سال گذشته به حدود ۱۱۲میلیون و ۴۲۴هزار تومان رسید که نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش بیش از ۵۰درصدی را نشان می‌دهد.
سال ۱۳۹۹ میانگین درآمد سالانه خانوار شهری کشور حدود ۷۴میلیون و ۶۷۶هزار تومان بود. نگاهی به آمارهای گذشته بودجه خانوار نشان می‌دهد که این بالاترین افزایش درآمد سالانه خانوار طی ۴۰ سال گذشته به حساب می‌آید. نمودار زیر میانگین درآمد سالانه خانوار شهری را از سال ۱۳۶۱ نشان می‌دهد.
میانگین درآمد خانوار شهری از حدود ۷۱هزار تومان در سال ۱۳۶۱ به حدود ۱۱۲میلیون تومان در سال گذشته رسیده است.
بر اساس این گزارش میانگین درآمد خانورهای روستایی نیز با رشد ۵۱.۵درصدی نسبت به سال ۱۳۹۹ به ۶۳میلیون و ۷۱۳هزار تومان در سال گذشته افزایش پیدا کرده است. همانند خانوارهای شهری، این بالاترین میزان رشد درآمد سالیانه خانوار روستایی طی ۴۰ سال گذشته محسوب می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که درآمد سالیانه خانوارهای روستایی در سال ۱۳۶۱ برابر با ۳۹هزار تومان بوده است.
اما آیا این اعداد و ارقام نشان از افزایش سطح رفاه خانوارهای ایرانی دارد؟ پاسخ قطعا منفی است. در حقیقت این اعداد اسمی است. به بیان دیگر اثر تورم در آن دیده نشده است. به عنوان مثال از سال ۱۳۹۵ میانگین درآمد خانوارهای شهری بیش از ۳.۵ برابر شده است اما در همین بازه زمانی میانگین قیمت همه کالاها و خدمات رشد بیش از ۳.۸ برابری را تجربه کردند و عملا رفاه خانوار در این مدت کاهش پیدا کرده است. بنابراین برای قضاوت در خصوص روند رفاه خانوار، بهتر است روند درآمد حقیقی را مورد بررسی قرار دهیم.
هر چند درآمد حقیقی خانوارهای شهری نسبت به سه سال گذشته بهبود یافته است اما در مقایسه با سال ۱۳۹۶ کاهش بیش ۲۵درصدی را نشان می‌دهد. در حقیقت از سال ۱۳۹۷ و با بازگشت تحریم‌های اقتصادی و شوک کرونا،درآمد خانوارهای شهری به شدت کاهش پیدا کرد. به گونه‌ای که سال ۱۳۹۹ میانگین درآمد حقیقی خانوارهای شهری نسبت به سال ۱۳۹۶ کاهش بیش از ۳۵درصدی را تجربه کرده است. نمودار زیر درآمد حقیقی خانوارهای شهری را بر اساس سال پایه ۱۳۶۱ نشان می‌دهد.
همانگونه که مشخص است از اواسط دهه ۷۰ تا اواسط دهه ۸۰ شاهد افزایش چشم‌گیر درآمد حقیقی خانوارهای شهری بودیم،به گونه‌ای که طی این مدت میانگین درآمد حقیقی خانوارهای شهری رشد بیش از ۳ برابری را تجربه کرد. اما از میانه دهه ۸۰ میلادی شاهد نوسان درآمد حقیقی خانوارها هستیم. مقایسه درآمد حقیقی خانوارهای شهری در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۸۵ حاکی از کاهش حدود ۲۷درصدی طی ۱۵ سال گذشته دارد. به طور مشخص می‌توان آثار تحریم و سیاست‌های اشتباه اقتصادی که خود را در تورم بالا نشان داده است را در درآمد و رفاه خانوارهای کشور مشاهده کرد. روند درآمد حقیقی نشان می‌دهد که عملا خانورهای شهری قدرت خریدی مشابه سال‌های ابتدای دهه ۸۰ را در سال گذشته کسب کردند.
خانوارهای روستایی نیز شرایط مشابهی را تجربه کرده‌اند. میانگین درآمد حقیقی خانوارهای روستایی در سال گذشته کمی بهبود پیدا کرد اما نسبت به سال ۱۳۹۶ کاهش بیش از ۳۳درصدی را نشان می‌دهد. همچنین مقایسه درآمد حقیقی خانوارهای روستایی در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۸۵ حاکی از کاهش بیش از ۳۰درصدی است.
نظرات