تشدید خروج سرمایه؛ بدون یک دلار ورودی/دلایل و پیامدهای فرار سرمایه چیست؟

به گزارش تجارت‌نیوز، به‌تازگی انتشار یک توئیت در فضای مجازی که خبر از خروج سرمایه 95 میلیارد دلاری از ابتدای امسال می‌داد، با واکنش‌های گسترده‌ای همراه شد. البته طی روزهای گذشته رئیس اتاق بازرگانی تهران بار دیگر طی سخنانی اعلام کرد که سالانه 10 میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج می‌شود. با اینحال، فعالان اقتصادی بر این باورند که فارغ از اینکه رقم فرار سرمایه چقدر باشد؛ آنچه اهمیت دارد این است که سرعت خروج سرمایه از کشور شدت گرفته و پیامد آن برای اقتصاد بی‌دفاع ایران جزء فقر و بیکاری نخواهد بود.

در ادامه نظر سه عضو اتاق بازرگانی را درباره علت، پیامد، مقاصد اصلی سرمایه ایرانی‌ها و راه ماندگاری سرمایه در کشور جویا شده‌ایم که می‌خوانید.

یلدا راهدار: سرمایه ترسو است

یلدا راهدار، نایب رئیس سازمان ملی کارآفرینی، با اشاره به اینکه رقم دقیقی از فرار سرمایه در اختیار ندارم، به تجارت‌نیوز گفت: در چند وقت اخیر شاهد توزیع دلار با کارت ملی بودیم؛ این دلارها که به بازار تزریق نشدند، اینکه چقدر دلار بوده و به کجا رفته، خود موید حجم بالای فرار سرمایه از کشور است. یعنی، آنچه ملموس است تشدید خروج سرمایه از کشور است؛ بدون یک دلار ورودی.

وی با بیان اینکه خروج کارفرمایان از کشور در چند ماهه اخیر شدت بسیار بالایی گرفته است، درباره علت این موضوع اظهار کرد: سرمایه ترسو است. سرمایه هر جا که احساس خطر کند، فرار می‌کند. نبود ثبات و امنیت، نابسامانی بازارها، ابهام در تحولات آینده همه و همه موجب فرار سرمایه می‌شود.

این عضو اتاق بازرگانی ایران پیامد خروج سرمایه را فقر و بیکاری دانست و در این باره اضافه کرد: سال‌های زیادی برای رونق اشتغال خرد و از جمله اشتغال زنان سرپرست خانوار و جوانان فارغ‌التحصیل زحمت کشیده شد، اما زیربنای تمام اینها اقتصاد دیجیتال است که الان دیگر نامی از وجود ندارد. بنابراین موجی از فقر و بیکاری در راه است.

راهدار همچنین گفت که در جلسات متعدد راهکارها و پیشنهاداتی را برای جلوگیری از خروج سرمایه ارائه کردیم اما گوش شنوایی وجود ندارد.

عباس آرگون: راه ماندگاری سرمایه چیست؟

عباس آرگون، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران نیز با اشاره به اینکه اعلام رقمی شفاف و دقیق از خروج سرمایه کار ساده‌ای نیست، به تجارت‌نیوز گفت: چون خروج سرمایه به صورت رسمی و غیررسمی اتفاق می‎‌افتد. الان هم در بخش‌های مختلف شاهد خروج سرمایه هستیم، چرا که سرمایه‌گذاری در محلی انجام می‌شود که دارای دورنمای مثبتی از آینده باشد. اگر ثبات و امکان پیش‌بینی‌پذیری درباره تحولات اقتصادی وجود داشته باشد، سرمایه در کشور باقی می‌ماند.

وی با اشاره به اینکه هر کجا امنیت وجود نداشته باشد، سرمایه فرار می‌کند، افزود: پیشتر به دلیل اعمال تحریم‌ها، امکان پیش‌بینی تحولات وجود نداشت اما حالا موضوعات اجتماعی هم به آنها اضافه شده و در نتیجه خروج سرمایه شدت گرفته است.

آرگون درباره مقاصد اصلی سرمایه ایرانی‌ها هم گفت: در یکی دو سال اخیر بحث خرید ملک در ترکیه مطرح شده و سرمایه زیادی به آنجا انتقال یافته است. همچنین، کشورهای اروپایی، کانادا یا دوبی هم از جمله مقاصد اصلی مهاجرت ایرانیان هستند که بر اساس قصد فرد برای تحصیل، اقامت یا سرمایه‌گذاری انتخاب می‌شوند.

وی درباره پیامد خروج سرمایه هم تاکید کرد: خروج سرمایه به بیکاری، تورم، از دست رفتن بهره‌وری و روند کاهشی تولید می‌انجامد که همه اینها در نهایت قدرت رقابت‌پذیری و زایش اقتصادی را از بین می‌برد.

این عضو اتاق بازرگانی درباره پیشنهادات بخش خصوصی برای جلوگیری از خروج سرمایه گفت: مهم‌ترین مساله این است که دورنمای مثبتی از اقتصاد وجود داشته باشد. در ضمن، نااطمینانی هم از بین برود. در این مسیر، اولا باید کاری کرد که سرمایه از کشور خارج نشود. دوما سرمایه وارد بخش‌های مولد شود و سوما جذب سرمایه خارجی صورت بگیرد.

فرار سرمایه شدت گرفت.

حمیدرضا صالحی: تثبیت ارز نیمایی باعث خروج سرمایه می‌شود؟

حمیدرضا صالحی، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی نیز با اشاره به اینکه فارغ از اینکه حجم فرار سرمایه چقدر است، آنچه مهم است این است که همه متفق‌القول معتقدند فرار سرمایه آن‌هم در حجم بالا در حال رخ دادن است، به تجارت‌نیوز گفت: خریدوفروش ملک در ترکیه هم مهر تاییدی است بر این ادعا. البته خروج سرمایه فقط برای خرید مسکن نیست، بلکه عده‌ای به دنبال محلی امن برای سرمایه‌های خود هستند تا کارآفرینی کنند. این نگرانی درست است و هر ساله شاهد خروج نخبگان و نیروهای ماهر از کشور هستیم که هر کدام از آنها به اندازه یک چاه نفت دارای ارزش هستند.

وی با اشاره به خروج فعالان اقتصادی از کشور، اضافه کرد: اخیرا رئیس کل بانک مرکزی از تثبیت یک‌ساله نرخ 28 هزار و 500 تومانی ارز نیمایی خبر داده است. پرسش اصلی این است که ارز دو نرخی چه تاثیری بر کسب و کارها می‌گذارد؟ هرچند ادعا می‌شود این کار با کمک به اقشار کم‌درآمد در دستور کار قرار گرفته، اما ما تجربه ارز 4200 تومانی را پشت سر گذاشته‎‌ایم و قرار نیست از یک سوراخ دو بار گزیده شویم.

این کار فشار مضاعفی را به گروه‌های کم‌درآمد وارد و طبقه متوسط را ناامید می‌کند و آنها ناچار به مهاجرت می‌شوند. پس، باید دید مشکل اساسی کجاست و راه‌حل بنیادی چیست؟