روح تورمی بودجه برخلاف ادعای دولتمردان/ دولت در ۱۴۰۲ به سراغ بانک مرکزی می‌رود؟

به گزارش تجارت‌نیوز، مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه به‌‌تازگی با بیان این مطلب که دولت روند کاهشی تورم را مدیریت می‌کند، در عین حال گفته این روند کاهشی به تدریج ادامه می‌یابد و امیدواریم سال آینده نیز تداوم داشته باشد. اظهارات او یادآور سخنان علی صالح‌آبادی، رئیس پیشین بانک مرکزی است که پیش‌بینی کرده بود روند تورم کاهشی خواهد بود. البته او نگفت که قرار است نرخ تورم به چند درصد برسد. در حالی این اظهارات شنیده می‌شود که در حال حاضر بازار کنایه‌های اقتصادی داغ است. در عین حال، پیش‌بینی نهادهای بین‌المللی از اقتصاد ایران هم حکایت از ادامه تورم بالا دارد.

بازار داغ کنایه به دنبال تقدیم بودجه 1402

در چهارشنبه‌ای که گذشت، در شرایطی بودجه 1402 بالاخره به مجلس رفت که تصویر کلی آن خبر از افزایش هزینه‌های دولت آن‌هم به میزان 46 درصد داشت. در واکنش به این لایحه، بازار طعنه و کنایه به تصمیمات دولتمردان داغ است. عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در یادداشتی در روزنامه اعتماد، به تورم بالا در سال آینده اشاره کرده و نوشته است: «برخلاف واقع، ادعا می‌کنید کسری بودجه ندارید، در حالی که این شوخی تلخی است که اگر کسری بودجه ندارید، پس تورم باید بسیار اندک باشد، در حالی که تورم در سال آینده احتمالا بیش از امسال می‌شود.»

به نظر می‌رسد اشاره او به نداشتن کسری بودجه به اظهارات چندی پیش رئیس سازمان برنامه و بودجه برمی‌گردد که در حالی که در میانه سال به کسری 200 هزار میلیارد تومانی بودجه 1402 اشاره کرده بود، در سخنانی تازه کسری را رد کرده است. با اینحال، رئیس کمیسیون اقتصادی این کسری را 400 هزار میلیارد تومان تخمین می‌زند. پیش‌تر نیز مرکز پژوهش‌های مجلس این کسری را بین 300 هزار میلیارد تا 600 هزار میلیارد تومان برآورد کرده بود. یک کارشناس اقتصادی نیز به تجارت‌نیوز اعلام کرد که کسری بودجه 1401 تا پایان سال به 400 هزار میلیارد تومان می‌رسد.

محمدتقی فیاضی، تحلیلگر بودجه در پاسخ به این پرسش که آیا بودجه 1402 انبساطی است یا انقباضی به تجارت‌نیوز اظهار کرد که «با توجه به تورم 40 درصدی بودجه نه انقباضی است نه انبساطی. اگر نرخ تورم 50 درصد باشد بودجه انقباضی است؛ متنها از آنجایی که ارقام به طور کامل محقق نمی‌شود، با توجه به نرخ تورم 50-40 درصدی انقباضی است.

علی سعدوندی، تحلیلگر اقتصادی هم در گفت‌وگو با اکوایران با اشاره به اینکه روح بودجه تورمی است، معتقد است که افزایش سقف بودجه حتی اگر به میزان تورم باشد، به معنای آن است که دولت سیاست انقباضی در پیش نگرفته و این افزایش سقف به معنای اداره سیاست‌های تورمی است.

شروط تورم‌زا نبودن بودجه سالانه

پیشتر کارشناسان شروطی را برای تورم‌زا نبودن بودجه عنوان کرده بودند. به طور خلاصه می‌توان آنها را به دو دسته تقسیم کرد؛ اولاً دولت بودجه را واقعی ببندد، یعنی دقت اعداد و ارقام بودجه در قسمت‌های مختلف منابع و مصارف با کمترین خطا همراه باشد. ثانیا مجلس شورای اسلامی بودجه غیرواقعی دولت را تصویب نکند.

اگر این دو شرط محقق نشود، محمدتقی فیاضی می‌گوید امیدمان به محمدرضا فرزین است. دولت طبق روال سال‌های گذشته به سراغ بانک مرکزی می‌رود تا چک‌های آن را پاس کند. اگر بانک مرکزی این درخواست را رد کند، می‌توان به کنترل تورم امیدوار بود اما آنچه تجربه سالیان گذشته نشان می‌دهد در مرحله اجرا، کسری‌های بودجه تا حد ممکن توسط بانک مرکزی تامین خواهد شد و در نتیجه نرخ تورم هم بالا خواهد رفت. بنابراین می‌توان چنین امیدی را یک امید واهی دانست.

بودجه 1402 با تورم همراه خواهد بود؟

پیش ‎ ‌بینی نهادهای پولی از تورم چیست؟

در عین حال، پیش‌بینی نهادهای پولی از تورم حداقل دو سال آینده برخلاف اظهارات مقامات اقتصادی دولت سیزدهم است. بانک جهانی در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده است که «در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۴ نرخ تورم در ایران به ۴۴ درصد برسد.» پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول رقم بالاتری را نشان می‌دهد. این صندوق اعلام کرده که روند صعودی تورم اقتصاد ایران برای دو سال آینده ادامه خواهد داشت. رقم اعلامی توسط این نهاد هم حول و حوش 50 درصد است.

دولت هم از تورم ناراحت است!

البته ظاهرا نگرانی و نارضایتی از تورم از مردم به دولت رسیده است. ابراهیم رئیسی در سخنانی که پیش از ارائه لایحه بودجه 1402 ایراد کرد، به این موضوع اشاره داشت و اعلام کرد که او نیز از تورم ناراحت است!

رئیسی در این باره اضافه کرد که دولت قبل با ۵۹ درصد تورم دولت را تحویل داد؛ امروز ۱۹ درصد کاهش تورم داشتیم اما اقدامات ما باید منجر به کاهش بیشتر تورم شود. ناگفته نماند که این برای چندمین بار است که رئیسی از از تورم بالا در دولت قبل سخن می‌گوید.

در پایان باید خاطرنشان ساخت که در حالی به پایان سال نزدیک می‌شویم که کماکان مقامات اقتصادی به آمارسازی ادامه می‌دهند و در واقعیت این سفره مردم است که هر روز کوچکتر می‌شود و گروه‌های بیشتری از مردم به فقر بیشتر دچار می‌شوند.