درآمدهای نفتی و ابهام آماری
پرسش روز:
آمار و ارقام درباره درآمدهای نفتی کشور چه می‌گویند؟
پاسخ کارشناس:
درآمدهای نفتی سال ۱۴۰۱ حدود ۵۶ میلیارد دلار برآورد شده است. بانک مرکزی براساس نماگرهای معرف درآمدهای نفتی برای سال ۱۴۰۱ در ۹ ماه اول سال را حدود ۴۲.۳ میلیارد دلار و برای کل سال، حدود ۵۶ میلیارد دلار برآورد کرده است. براساس این ارقام و با توجه به قیمت متوسط ۶۵ دلار به ازای هر بشکه نفت در سال ۱۴۰۱ برای ایران به نظر می‌رسد میزان نفت فروخته‌شده برای رسیدن به این رقم تقریبا روزانه ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه بوده است.
این یعنی اگر توان تولید روزانه کنونی کشور حدود ۴ میلیون بشکه در روز باشد، مصرف روزانه کنونی داخل کشور باید حدود یک‌میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه باشد. این به این معنی است که در حوزه مصرف داخلی احتمالا به صرفه‌جویی جدی رسیده‌ایم؛ چرا که براساس برخی اظهارنظرهای کارشناسی مصرف روزانه مشتقات نفتی به گونه‌ای است که حدود ۲ میلیون بشکه و بیشتر و حتی تا محدوده ۲.۵ میلیون بشکه می‌تواند مصرف داخلی باشد.
قابل ذکر است که در محاسبات تولید ناخالص داخلی کشور برای سال ۱۴۰۱ نیز میزان رشد بخش نفتی حدود ۷ درصد و برای سه‌ماه اول ۱۴۰۲ حدود ۱۹.۸ درصد تعیین شده است. این ارقام درآمدی با وجود تحریم‌های جدی بخش نفت است که هزینه‌های بالاسری حدود ۲۰ تا ۳۰ درصدی مازاد را نسبت به قیمت فروش دربر دارد. بنابراین اگر این ارقام درآمد تحقق یافته باشد و هرچند ممکن است به کشور و حساب‌‌‌های مربوطه بانک مرکزی واریز نشده باشد، ولی دولت و بانک مرکزی این درآمدها را تحقق‌یافته دانسته و معادل ریالی آن را در داخل کشور هزینه می‌کنند. باید گفت که میزان تولید و فروش نفت و موفقیت دولت برای تحقق این درآمدها باید بسیار جدی‌تر قلمداد شود؛ یعنی هم میزان تولید نفت باید بیشتر از برآوردهای ۴ میلیون بشکه باشد و هم قیمت فروش احتمالا از ۶۵ دلار بیشتر و نیز میزان هزینه‌های تحمیل‌شده به‌‌واسطه تحریم‌ها کمتر بوده باشد.
از آنجا که بخش نفت همیشه حاشیه‌های مبهمی داشته است، می‌توان پذیرفت که این ابهام همچنان برای درآمدهای بخش نفتی حتی در نیمه اول سال ۱۴۰۲ نیز باقی است، به گونه‌ای که گزارش‌های منتشرشده رسمی تحقق درآمد این بخش را با وجود خبرهای مناسب از فروش نفت، تنها ۵۰ درصد دوره مشابه تحقق‌یافته گزارش کرده‌اند.(خبرگزاری تسنیم، ۷ شهریور ۱۴۰۲).
بنابراین با این اطلاعات اصولا همچنان باید گفت ابهام اطلاعات منتشرشده در آمارها و ارقام این بخش آنچنان است که کارشناسان برای استفاده از این اطلاعات باید بالاترین دامنه‌های احتمالی را در نظر بگیرند.
منبع: دنیای اقتصاد
نظرات