نرخ سود ۲۰ درصدی دیگر جوابگو نیست

در پی التهاب بازارهای مالی طی ماه‌های اخیر، موضوع افزایش نرخ سود بانکی در جهت جذب نقدینگی از سوی برخی مسئولان مطرح شد. همین موضوع نقل محافل رسانه‌ای شده و برخی کارشناسان آن را به باد انتقاد گرفته‌اند. با اجرای بسته ارزی و تصمیم‌های جدید مسئولان اقتصادی، افزایش نرخ سود بانکی چقدر محتمل است؟
کاظم دوست‌حسینی، کارشناس پولی و بانکی در خصوص مسائل روز اقتصاد ایران از جمله نرخ سود بانکی و بسته ارزی گفت: مساله افزایش نرخ سود بانکی پیش از اینها باید پیش‌بینی می‌شد و دردستور کار قرار می‌گرفت. در حال حاضر با توجه به بازدهی که در بازار سکه و ارز وجود دارد (و اینکه بیش از بازدهی سرمایه‌گذاری در بانک است) طبیعتا اگر نرخ سود بانکی تا 20 درصد یا بیشتر نیز افزایش یابد این امکان وجود دارد که نتواند جذابیتی در بازار به وجود آورد و سپرده‌ها را به سمت بانک سوق دهد.
او با تاکید بر ناکارآمدی این موضوع افزود: پیش از اینها که بازار ثبات داشت و قیمت‌ها تا این حد افزایش نیافته بود، افزایش نرخ سود بانکی به بیش از 20 درصد می‌توانست در جذب نقدینگی و جذب پول‌های در دست مردم مفید باشد، اما در حال حاضر اگر بانک‌ها بخواهند اقدام به جذب سپرده‌های سیال کنند باید با نرخ‌های بسیار بالاتر این کار را انجام دهند.
این کارشناس پولی و بانکی از بدهی سیستم بانکی به بانک مرکزی به عنوان مشکل اساسی سیستم بانکی نام برد و ادامه داد: بسیار بعید است که بانک‌ها با استفاده از پول‌های جذب شده و تزریق آن به فضای اقتصادی به صورت تسهیلات بانکی بتوانند تا حدی درآمد داشته باشند که سود سپرده‌گذاران را پرداخت کنند. کما اینکه هنوز با این نرخ سودهای پایین هم بخشی از سودهای پرداختی بانک‌ها از طریق کمک بانک مرکزی به سیستم بانکی در حال جبران است. بانک‌ها معوقه‌های بانکی و پول‌های سوخت شده زیادی در سیستم خود دارند. در مجموع باید گفت باید بازار به ثبات برسد تا افزایش نرخ سود بانکی بتواند جذابیت ایجاد کند.
دوست‌حسینی در پاسخ به سوال تجارت‌نیوز در خصوص اینکه آیا با نوسان‌های زیاد بازارهای ارز و سکه ، سپرده‌ قابل توجهی از بانک خارج شده یا نه عنوان کرد: طبیعتا بله. بسیاری از افراد اقتصادی فکر می‌کنند؛ اگر افراد احساس کنند جایی قدرت خرید پول در حال کاهش است سرمایه خود را به بازار دیگری منتقل می‌کند. آمارها نشان می‌دهد 200 هزار میلیارد تومان سود بانکی به سپرده‌ها پرداخت شده داده، بر اساس این آمار شاید بتوانیم ادعا کنیم سپرده‌های زیادی از بانک خارج نشده چون پیش از اینها رقم سودهای پرداختی پایین‌تر از 200 هزار میلیارد تومان نبوده است. ولی آنچه که در بازار نشان می‌دهد نمایان‌گر این است که قیمت سکه و ارز بسیار نوسان داشته و بسیاری از سپرده‌ها از بانک خارج شده و بین بازارها در حال چرخش است.
او بسته ارزی دولت را تاحدی مثبت ارزیابی و اظهار کرد: بازار به این زودی‌ها به بسته ارزی واکنش نشان نمی‌دهد. اینکه در این بسته مصارف ارزی ساماندهی و محدود شده نسبت به آنچه که از قبل بود و اجرا هم نشد، بسیار خوب است و یک چارچوبی برای آن وضع شده است. فعالیت بازار ثانویه و سایت خرید و فروش ارزی که در حال انجام است بسیار می‌تواند مفید باشد. بسته ارزی تا حدودی تاثیر مثبت خود را نشان داده و موضوع مهم آن این است که دولت چوب حراج به منابع ارزی نزده است.
دوست‌حسینی از ماندگاری تورم‌ بالا در آینده سخن گفت و خاطرنشان کرد: اینکه دولت اجازه داده قیمت ارز در بازار تعیین ‌شود و اینکه بخشی از واردات که ضروری هم نبوده از لیست کالاهای اساسی حذف شده و از طریق ارز صادراتی به نرخ آزاد به فروش می‌رود اثرات مثبتی را می‌تواند ایجاد کند. اگر محدودیتی برای صادرات نداشته باشیم صادرات رشد خوبی خواهد داشت؛ اما از سوی دیگر چون واردات به قیمت ارز بالاتری انجام می‌شود تورم بالایی را به زودی در جامعه شاهد خواهیم بود که تورم ماندگاری خواهد بود.
این کارشناس پولی و بانکی در پایان شرایط اقتصاد ایران در آینده را اینگونه پیش‌بینی کرد: اگر ارزهای صادرات و واردات در بازار عرضه شود و بانک مرکزی نظام مدیریت شناور شده را به کار برده و در برخی مواقع دخالت داشته باشد می‌توان انتظار داشت بازار به ثبات نسبی برسد. همچنین در حال حاضر نرخ دلار در بازار آزاد فاصله زیادی حدود دو برابر با نرخ دلار دولتی دارد، اگر نرخ دلار آزاد کاهش پیدا کند و این فاصله کم شود می‌توان شرایط مطلوب‌تری را برای کشور پیش‌بینی کرد.