روسای بانک مرکزی با دلار چه کردند؟ / دلار در کدام دوره بیشتر گران شد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، بازار ارز یکی از پرنوسان‌ترین بازارها در دو دوره تحریم ایران طی یک دهه گذشته بوده است. بسیاری از سرمایه‌گذاران دارایی‌های خود را در دوره‌های مذکور به به سمت این بازار برده‌اند.

رئیس کل بانک مرکزی در هر دوره به عنوان مسئول اصلی در تاثیرگذاری روی نرخ ارز، مورد توجه است.

در بین روسای بانک مرکزی طی 10 ساله اخیر محمود بهمنی مدافع سرسخت دخالت در بازار بود و وعده ارزانی می‌داد، ولی‌الله سیف طرفدار مداخله بانک مرکزی در بازار بود و اعتقاد داشت نباید اجازه داد دلار ارزان‌تر شود. عبدالناصر همتی، رئیس کل فعلی بانک مرکزی هم مدیریت در بازار ارز را به مداخله در آن ترجیح می‌دهد.

بهمنی که دلار را طبق آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی در بهمن ماه سال 1387 با نرخ 977 تومان تحویل گرفت و در پایان دوره خود دلار را با قیمت سه هزار و 177 تومان تحویل داد، در دوره ریاست خود بر بانک مرکزی به دخالت در بازار ارز به صراحت تاکید داشت.

محمود بهمني در هشت مهر ماه سال 1389 در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا كه قيمت دلار در برخي صرافي‌ها به هزار و 300 تومان رسيده است، اظهار كرد: شما مطمئن باشيد از فردا قيمت دلار با رقمي بسيار پايين‌تر از اين عرضه خواهد شد.

بهمنی در هفته اول مهر ماه سال 1389 در گفتگو با ایسنا افزايش قيمت دلار در آن شرايط را كاذب دانست و از دخالت بانك مركزي برای كاهش قيمت دلار سخن گفته بود.

وی در اظهارات خود گفت:‌ بانك مركزی توانايی كنترل بازار را دارد و می‌تواند نوسانات كاذب را كنترل كند.

سال 1389 شروع طرح هدفمندی یارانه‌ها بود و در دوره ریاست محمود بهمنی بر بانک مرکزی تحریم‌های ایران شروع شد. در این دوره شاخص‌های اقتصادی از جمله نرخ ارز و تورم رشد قابل توجهی را تجربه کردند.

قیمت دلار در دوران سیف

اما پس از بهمنی، سیاست بانک مرکزی در دوره ولی‌الله سیف مبنی بر دخالت مستقیم روی نرخ ارزهای مختلف و به خصوص شاخص ارزی، دلار بود. طبق آمارهای بانک مرکزی قیمت دلار از سه هزار و 177 تومان در ابتدای شهریور ماه سال 1392 و شروع ریاست سیف بر بانک مرکزی به 9 هزار و 508 تومان در پایان دوره ریاست او بر بانک مرکزی رسید.

بانک مرکزی در دوره ریاست ولی‌الله سیف به دنبال تک ‌نرخی کردن ارز از طریق ثابت نگه ‌داشتن نرخ ارز آزاد و افزایش تدریجی نرخ ارز مبادله‌ای بود.

سیف در یکی از اظهارنظرها در خصوص نحوه‌ تصمیم‌گیری بانک مرکزی در بازار ارز گفت: قیمت دلار در دو هزار و 950 تومان به کف قیمت رسیده و بانک مرکزی اجازه کاهش قیمت بیش از این را نمی‌دهد. (پنجم شهریور ماه سال 1394 / خبرآنلاین)

این صحبت سیف با واکنش‌هایی مواجه شد و انتقادات نمایندگان مجلس را به دنبال داشت.

کوروش پرویزیان، کارشناس و مسئول بانکی در این خصوص گفته بود: تعیین نرخ ارز به‌طور مستقل انجام نمی‌شود و مرتبط با متغیرهای دیگری است. این متغییرها که از آنها به عوامل بنیادی اقتصادی تعبیر می‌شود، تاکنون تغییری نکرده‌اند که ما بتوانیم با سنجش آنها نرخ ارز را تغییر دهیم. یکی از این عوامل بنیادی تحریم بانک مرکزی ایران است که تاکنون برچیده نشده‌ و افت محسوس نرخ ارز در کوتاه‌مدت منطقی نیست.

در پنجم مرداد ماه سال 1394 اظهارات سیف در یکی از برنامه‌های تلویزیونی موجب شد که رسانه‌ها بانک مرکزی را به عنوان مانع اصلی کاهش قیمت دلار معرفی کنند.

سیف در صحبت‌های خود به‌طور شفاف میزان پول‌های بلوکه‌ شده بانک مرکزی و دولت را اعلام کرد و گفت قرار نیست بانک مرکزی هر چه ارز دارد را به بازار عرضه کند.

دو تحریم اخیر سال‌های 1392 و 1397 با دوره ریاست ولی‌الله سیف بر بانک مرکزی مصادف شد.

عبدالناصر همتی، رئیس کل وقت بانک مرکزی سیاست متعادل‌تری را نسبت به محمود بهمنی و ولی‌الله سیف در پیش گرفت و از حالت دستوری که در دوره‌های قبلی بر بانک مرکزی حاکم بوده فاصله گرفت.

دلار در شروع ریاست عبدالناصر همتی بر بانک مرکزی از 9 هزار و 508 تومان در مرداد ماه امسال به 13 هزار و 50 تومان در روز شنبه 19 اسفند ماه سال جاری رسیده است.

همتی بارها در اظهارات خود بر مدیریت بیشتر از کنترل بر بازار ارز تاکید کرده است.

وی در روزهای پایانی دی ماه سال جاری در گفتگو با روزنامه شرق اعلام کرد در امور بازار ارز دخالت نمی‌کند.

عبدالناصر همتی گفت: بازار ارز در کنترل بانک مرکزی است و ما تصمیم نداریم در امور بازار دخالت کنیم ولی بانک مرکزی اجازه سوءاستفاده به نوسان‌گیران را نمی‌دهد.

همتی همچنین در بیست و نهمین همایش سالانه بانکداری اسلامی که در 10 شهریور ماه امسال برگزار شد گفت: ذخایر ارزی بانک مرکزی، ناموس این بانک است و همان‌طور که در یک ماه گذشته در جهت تقویت این ذخایر اقدام شد، باید از هر وسیله‌ای استفاده کنیم تا این روند ادامه داشته و این ذخایر حفظ شود.

اما وزیر اقتصاد در نیمه اسفند ماه امسال در آخرین جلسه شورای گفتگو دولت و بخش‌ خصوصی از انتظار دلار 10 هزار تومانی گفت و عنوان کرد: انتظار داشتیم که با صدور بخشنامه‌ تشویقی اخیر بانک مرکزی، عرضه و بازگرداندن ارز به کشور سرعت بیشتری پیدا کند و قیمت دلار به کمتر از ۱۰ هزار تومان برسد.

دلار در 10 سال اخیر دچار چه نوساناتی شد؟

پیش از محمود بهمنی، طهماسب مظاهری در دوره اول ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد رئیس کل بانک مرکزی بود. مظاهری در دوره یک ساله ریاست خود بر بانک مرکزی با افزایش نقدینگی برای تقاضا جهت پرداخت وام به بنگاه‌های زودبازده و همچنین کاهش نرخ سود بانکی مخالف کرد.

در دوره یک ساله ریاست وی، قیمت دلار بر اساس آمار بانک مرکزی از میانگین ماهانه 936 تومان در شهریور ماه سال 1386 به 977 تومان در بهمن ماه سال 1387 رساند و دلار در دوره 17 ماهه ریاست وی تنها 4.3 درصد رشد کرد.

بهمنی دلار را در شروع دوره ریاست خود در بهمن ماه سال 1387 روی عدد 977 تومان تحویل گرفت و زمانی که کرسی ریاست کل بانک مرکزی را در سوم شهریور ماه سال 1392 به ولی‌الله سیف داد، دلار به سه هزار و 177 تومان رسید.

با توجه به این که بهمنی مدافع سرسخت دخالت در بازار ارز بود و وعده ارزانی می‌داد دلار در دوره ریاست پنج ساله او بیش از 225 درصد رشد کرد.

سیف که در ابتدای شهریور ماه سال 1392 رئیس کل بانک مرکزی شد، دلار سه هزار و 177 تومان بود اما دلار در پایان دوره وی به 9 هزار و 508 تومان رسید.

طبق اظهارات سیف در دوره رئیس کلی وی بر بانک مرکزی، این بانک اختیار مداخله در بازار ارز را داشت. نرخ دلار در از ابتدا تا انتهای ریاست ولی‌الله سیف حدود 199 درصد رشد کرده است.

دلار در دوره هشت ماهه ریاست همتی 36 درصد نسبت به دوره سیف رشد کرده است. بهمنی دلار را 9 هزار و 508 تومان در مرداد ماه امسال تحویل گرفت و پس از گذشت هشت ماه و با سیاست‌های ارزی که طی چند ماه اخیر در پیش گرفته قیمت دلار در روز دوشنبه 20 اسفند ماه سال 1397 معادل 12 هزار و 950 تومان است. ( آمارهای دلار سال 1397 از خبرگزاری موج گرفته شده است.)

در بین چهار رئیس کل بانک مرکزی طی 10 ساله اخیر، علی رغم دفاع سرسختانه محمود بهمنی بر دخالت بانک مرکزی در بازار، دلار با 225 درصد رشد، بیشترین افزایش قیمت را داشته است.