مهفام سلیمان‌بیگی 
تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
هشدار به سپرده‌گذاران ارزی / بانکها دلار‌ها را برمی‌گردانند؟
«آزموده را دوباره آزمودن خطاست». شاید بتوان همه واکنش‌های مردم به طرح تسهیلات‌دهی برخی بانکها با دریافت سپرده ارزی از مردم را در همین جمله کوتاه خلاصه کرد.
مهفام سلیمان‌بیگی: «آزموده را دوباره آزمودن خطاست». شاید بتوان همه واکنش‌های مردم به طرح تسهیلات‌دهی برخی بانکها با دریافت سپرده ارزی از مردم را در همین جمله کوتاه خلاصه کرد. پیش از این دو مرتبه در سال‌های 91 و 97 مردم ارزهای خود را به بانکها سپردند و زیان دیدند. اخیرا هم که برخی دیگر به واسطه سامانه نیما ضرر کردند. آیا مردم می‌توانند به شبکه بانکی اعتماد کنند درحالی که سال 91 به واسطه همین اعتماد آسیب دیدند؟ چطور می‌توان بار دیگر به بانک‌مرکزی تکیه کرد در حالی که سال 97 برای بازگردادن اعتماد مردم تضمین داد اما متعهد نماند؟
به گزارش تجارت‌نیوز، با وجود تجارب تلخی که از تحویل ارز به بانکها و اعتماد به نظام بانکی وجود دارد بار دیگر برخی بانکها از جمله سامان و اقتصاد نوین، اقدام به جمع‌آوری ارز مردم کرده‌اند تا با اتکا به این ارز به مردم تسهیلات ریالی دهند.
خلاصی مردم از دست دلارهای بالشتی؟
سال 91 بعد از شوک ارزی، بانک مرکزی برای جذب ارزهای خانگی یا اصطلاحا خلاصی مردم از دست دلارهای بالشتی، اقدام به جذب سپرده ارزی کرد اما در نهایت آنچه به سپرده‌گذاران بازپرداخت شد، معادل ریالی سپرده ارزی آنها، به نرخ ترجیحی بود و ضرر زیادی به سپرده‌گذاران تحمیل کرد. این ماجرا به منزله سرباززدن بانک مرکزی از تعهدات خود به سپرده‌گذاران ارزی بود و بی‌اعتمادی زیادی میان سپرده‌گذاران ایجاد کرد.
یکی از کاربران شبکه‌های اجتماعی در واکنش به گزارش تجارت‌نیوز تحت عنوان دلار بده وام بگیر به خاطره تلخ تجربه‌اش در سپرده‌گذاری ارزی و اعتماد به شبکه بانکی اشاره کرده و با کنایه به دستورات بانک‌مرکزی در این‌باره نوشته است:
«پیش از تحریم مقداری ارز حاصل از تجارت داشتیم ترجیح دادیم به حساب خود در یکی از بانک‌های داخلی بریزیم. در سال 91، زمانی که به ارز نیاز داشتیم، بانک نه تنها اسکناس ما را ندارد که ارز را با نرخ دولتی حساب می‌کرد. چرا؟چون مطیع بخشنامه‌های خلق‌الساعه بانک مرکزی هستند.»
ظهور مجدد مالباختگان ارزی
شش سال پس از این ماجرا و در دومین نوسان ارزی بار دیگر برای جذب ارزهای مانده در خانه‌ها، که آن زمان تا بیش از ۲۰ میلیارد دلار برآورد می‌شد، بانک مرکزی شرایط بهتری نسبت به گذشته فراهم آورد تا بتواند بار دیگر اعتماد مردم مالباخته را جلب کند. بنابراین این بار بانک مرکزی تضمین کرد که اصل سپرده‌های دریافتی و سود آن به طور ارزی تحویل سپرده‌گذاران داده شود.
بر اساس این بخشنامه سود تعیین شده برای دلار چهار درصد، یورو سه درصد و درهم دو درصد اعلام شد تا به طور سالانه پرداخت شود. سپس «طرح سپرده ارزی در بانک‌های عامل» را به مجلس فرستادند تا به ابزاری دائمی تبدیلش کنند.
همان زمان مرکز پژوهش‌های مجلس این طرح را تایید نکرد. کارشناسان این مرکز معتقد بودند در صورتی که بانک مرکزی معادل تعهدات ناشی از تضمین سپرده‌های ارزی، منابع ارزی نداشته باشد، در صورت افزایش نرخ ارز دوباره متحمل زیان خواهد شد، درحالی که روش جبران این زیان هم مشخص نیست.
به هرحال کمی بعد اعلام شد که در زمینه سپرده ارزی در بانکها محکم‌کاری شد و این بار تضمین حاکمیتی و فراتر از بانک مرکزی در نظر گرفته شد تا مردم به سپرده‌گذاری بانکی در بانکها اعتماد کنند.
رئیس کل بانک مرکزی و نمایندگان مجلس نیز تاکید کردند؛ با این که رقم سود سپرده‌ها بالاست و ممکن است که بانکها از پس آن برنیایند اما به هرحال این سپرده‌ها تضمین شده هستند.
اما شنیده‌ها از سپرده‌گذاران حاکی از آن است که ظاهرا ارائه تضامین محکم هم از سوی مسئولان دیگر قابل اعتماد نیست.
برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی تجارب خود از سپرده‌گذاری در دوران دومین نوسان ارزی را این طور روایت کرده‌اند:
« من حساب قرض‌الحسنه ارزی افتتاح کردم. گفتن سود ارزی میدن و بانک بالا کشید، بازرسی بانک هم رفتم ولی افاقه نکرد. مردم دیگه اعتماد ندارند.»
« بانک پارسیان یورو گذاشته بودم. وقتی می‌خواستم بردارم نه تنها سودش رو ندادن بلکه اصل ارزم رو هم به زور دادن. می‌خواستن معادلش رو ریال بدن که کارم توی شعبه باهاشون به دادوبیداد و زد وخورد کشید.»
معترضان بار دیگر در برابر برج لاجوردی
خرداد 99 برخی افراد به‌عنوان اعتراض مقابل بانک مرکزی گرد هم آمدند و اعتراض کردند تا شاید کسی صدایشان را بشنود. البته این اولین بار و اولین تجمع نبود. در زمان ولی‌الله سیف، رئیس کل سابق بانک مرکزی، بسیاری از مالباختگان مؤسسات پولی و اعتباری غیرمجاز هر روز مقابل بانک مرکزی تجمع می‌کردند و اعتراض خود را به گوش مسئولان می‌رساندند.
اما این بار اغلب افراد معترض، تولیدکنندگانی بودند که ارز نیمایی خریداری کرده‌اند اما پس از شش ماه نه‌تنها هنوز ارز خود را دریافت نکردند بلکه هیچ پاسخی از سوی مسئولان بانک و صرافی‌های مشخص شده از سوی بانک مرکزی دریافت نکرده بودند.
هشدار! مالباختگان ارزی بعدی کدامند؟
حالا هم تعدادی از بانکها از جمله اقتصادنوین و سامان با دریافت سپرده‌های ارزی مشتریان به آنان تسهیلات ریالی فوری و بدون نیاز به ضامن می‌دهند. آنها می‌گویند پس از تسویه تسهیلات، اصل ارز را به سپرده‌گذار می‌دهند. اما با توجه به تغییر نرخ دلار و سوابق گذشته نظام بانکی چه تضمینی وجود دارد که بانکها بتوانند این ارز را به مشتریان بازگردانند؟
خودشان (کارمندان شعب بانکی) می‌گویند: هیچ تضمینی وجود ندارد و همه‌چیز به دستورات بانک مرکزی در این‌باره بستگی دارد.
در زیر تعدادی از نظرات مخاطبان تجارت‌نیوز در این‌باره را می‌خوانید:
« ممنون از لطف نظام بانکی.خدا رو شکر هنوز از پس ندادن ارز مردم توسط همین بانکها در زمان رئیس جمهور پیشین نگذشته. ما را به لطف شما اعتباری نیست شر نرسانید.»
« تازه اگه بانک ، تعهد محضری هم بده که اصل ارز رو برمیگردونه ، بازم اگه اعلام ورشکستگی کرد یا نخواست برگردونه، مردم متضرر میشن و دستشون به هیچ جا بند نخواهد شد . چون قانونی برای حمایت از مال باخته نداریم . ولی اگه چند قسط عقب بیوفته ، قانون به کمک بانک میاد و بقیه ماجرا ….»
«خیلیم عالی دستت درد نکنه که دلار میگیری ریال اونم وام با بهره میدی.دلارم پررررر.»
برای اطلاعات بیشتر درباره دریافت تسهیلات با سپرده‌ارزی به گزارش دلار بده وام بگیر! / جمع کردن دلار مردم بدون هیچ ضمانتی! مراجعه کنید.
نظرات