چرا سود سپرده بانک‌ها به ۲۰ درصد رسید؟/ نرخ بهره دستوری با اقتصاد چه می‌کند؟

به گزارش تجارت‌نیوز ؛ در روزهای گذشته خبرهایی از افزایش سود سپرده بانک‌ها دست به دست می‌شود. بر این اساس، به نظر می‌رسد که برخی از بانک‌ها سود سپرده‌های خود را به ۲۰ و حتی ۲۲درصد رسانده‌اند. در این گزارش با بهاءالدین حسینی‌هاشمی، کارشناس بانکی به گفتگو پرداختیم تا علت این افزایش سود سپرده و آثار آن را بررسی کنیم.

سود سپرده چگونه افزایش یافت؟

هاشمی در ابتدا به بررسی افزایش سود بین بانکی از ابتدای سال پرداخت و در این مورد گفت: رشد نرخ بهره بین بانکی بدست بانک مرکزی نبود و خود بانک‌ها این نرخ را افزایش دادند. وقتی بانک مرکزی جلوی اضافه برداشت‌ها را بگیرد و در این موضوع جدی باشد، بسیاری از بانک‌ها در اتاق پایاپای اسناد بانکی، بدهکار می‌شوند.

وی افزود: به همین دلیل مجبور می‌شوند که از بانک‌هایی که مازاد منابع دارند، قرض بگیرند. از آنجایی که در حال حاضر، کمتر بانکی هست که مازاد منابع داشته باشد، نرخ بازار بین بانکی افزایش یافته است. نرخ سود بانکی، شاخصی برای تعیین نرخ سود سپرده و تسهیلات است. بنابراین، بانک‌ها به خودی خود نرخ سپرده را افزایش داده‌اند.

مهار تورم با افزایش سود سپرده بانک‌ها

هاشمی در ادامه به بیان راه مهار تورم با استفاده از ابزار نرخ بهره پرداخت و گفت: اصولی در اقتصاد وجود دارند که برخی موارد را دیکته می‌کنند. برای مثال یک کشور که در شرایط تورمی است، باید سیاست انقباضی داشته باشد. یعنی نرخ بهره را افزایش دهد تا سپرده‌گذاری در بانک مقرون به صرفه شده و تقاضا برای کالا کاهش یابد. این کاهش تقاضای کالا، کاهش قیمت آن و تورم را در پی دارد. این فرایند یک مکانیزم تعدیل تورم است.

وی ادامه داد: در شرایط کنونی، نرخ تورم ایران بالای ۵۰درصد است. اصول اقتصاد می‌گوید که نرخ سود بانکی باید حداقل به میزان تورم باشد. یعنی کسی که پول خود را به عنوان سپرده در بانک قرار می‌دهد، نباید با کاهش ارزش پول خود مواجه شود. در واقع سود سپرده، باید کاهش ارزش پول ناشی از تورم را جبران کند.

متاسفانه نرخ سود سپرده در ایران ۱۸ درصد و نرخ تورم بالای ۵۰درصد است. در این شرایط مردم پول خود را از بانک خارج کرده و به بازارهای موازی مثل طلا، ارز، خودرو و مسکن می‌بردند. این موضوع باعث یک لجام گسیختگی در اقتصاد و یک تورم عمومی می‌شود. به طور کلی در شرایط فعلی، نرخ بهره باید به گونه‌ای باشد که پس‌انداز را حداکثر و تقاضا برای کالا را حداقل کند.

نرخ بهره ۲۰درصدی ادامه خواهد داشت؟

این کارشناس پولی و بانکی در پاسخ به این سوال که آیا نرخ سپرده ۲۰درصدی ادامه خواهد داشت یا نه گفت: قطعا این موضوع ادامه خواهد داشت. زیرا تورم و اقتصاد این موضوع را به بازار دیکته می‌کند. در این شرایط صاحبان سپرده‌های بزرگ، بر سر نرخ سود سپرده با بانک‌ها چانه می‌زنند و این نرخ را افزایش می‌دهند. این افزایش نرخ سود سپرده‌های خرد را هم بالا می‌برد.

وی همچنین بیان کرد: از طرف دیگر اگر بانک مرکزی بخواهد وظیفه خود مبنی بر کنترل حجم نقدینگی را انجام دهد و اسکناس بدون پشتوانه چاپ نکند، نرخ بین بانکی هم افزایش می‌یابد. این افزایش نیز بر نرخ سپرده تاثیر گذاشته و آن را بالا می‌برد.

تبعات نرخ بهره دستوری چیست؟

بانک‌های ایران با وجود تورم‌های بالای ۴۰درصد، مدت‌ها نرخ سپرده را در ۱۸درصد ثابت نگه داشته بودند.

هاشمی در پایان این گفت‌وگو به بیان تبعات این نرخ‌های دستوری در اقتصاد پرداخت. وی تصریح کرد: این سیاست‌های دستوری یا سرکوب‌های مالی به بحران‌های فعلی منجر می‌شوند. یعنی تورم و انفجار قیمت‌ها را به تاخیر می‌اندازد. چنین اقداماتی باعث شده‌اند که نرخ دلار به ۳۰هزار تومان برسد. در واقع این سیاست‌های دستوری، باعث می‌شود که تورم به عقب بیفتد اما به شکل شدید‌تری و در قالب بحران خود را نشان دهد.