بانک مرکزی با انتشار گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی به طور هفتگی، آخرین وضعیت از عملکرد خود و بانک‌ها در بازار باز و بازار بین بانکی را تشریح می‌کند. جدیدترین گزارشی که بانک مرکزی از عملیات بازار باز منتشر کرده، مربوط به روز 19 شهریورماه است که بررسی آن نشان می‌دهد در این هفته رقم سفارش‌های ارسالی و پذیرفته‌شده در بازار باز جهشی شدید پیدا کرده است؛ به نحوی که رقم تزریق پول بانک مرکزی در بازار باز این هفته، حدود 32 برابر هفته گذشته ثبت شده است. اما علت داغ شدن تنور بازار باز این هفته چه بود؟ جهش سفارش‌های ارسالی و پذیرفته‌شده در بازار باز بر اساس جدیدترین گزارش بانک مرکزی، در بیست و سومین حراج بازار باز سال 1403 که روز 19 شهریورماه برگزار شد، 23 بانک و موسسه اعتباری شرکت کردند تا بخشی از نیاز خود به وجوه نقد را با استقراض از بانک مرکزی تامین کنند. بانک‌ها که در هفته گذشته 19 هزار و 680 میلیارد تومان سفارش به بانک مرکزی ارسال کرده بودند، در این هفته بیش از 221 هزار و 410 میلیارد تومان سفارش در بازار باز ثبت کردند. در سوی دیگر این بازار، بانک مرکزی که در هفته گذشته تنها هفت هزار میلیارد تومان از سفارش‌های ارسالی را پذیرفته بود، در این هفته رقم تزریق پول خود در بازار باز را 32 برابر کرد و 221 هزار و 410 میلیارد تومان به شبکه بانکی وام داد. نکته درخور توجه در مورد بازار باز این هفته، بازگشت روند ثبت سفارش با سررسید بلندمدت بود. طوری که 217 هزار و 840 میلیارد تومان از سفارش‌ها با سررسید 28 روزه ثبت شد و تنها سه هزار و 570 میلیارد تومان سفارش با سررسید هفت‌روزه به بانک مرکزی رسید. حداقل نرخ توافق بازخرید اما در رقم 23 درصد ثبات باقی ماند. چرا تنور بازار باز داغ شد؟ به نظر می‌رسد علت اصلی جهش سفارش‌های ارسالی و پذیرفته‌شده در بازار باز این هفته، سررسید شدن سفارش‌های بلندمدت حراج بازار باز در تاریخ 27 خردادماه است. در بیست و دومین حراج بازار باز امسال که 27 خردادماه برگزار شد، برای نخستین بار بخشی از سفارش‌های ارسالی در بازار باز با سررسید 85 روزه به بانک مرکزی رسید. به این ترتیب، در هفته‌های پس از آن، عطش نقدینگی در بانک‌ها فروکش کرد و سفارش‌های ارسالی در بازار باز به کمترین سطح تاریخی خود رسید. حالا اما 85 روز پس از آن حراج، در عملیات بازار باز این هفته، بانک‌ها موظف بودند 194 هزار و 250 میلیارد تومان توافق بازخرید بلندمدت را تسویه کنند و همین موضوع باعث افزایش دوباره در رقم سفارش‌های ارسالی آنها در بازار باز شد. بازار باز چگونه عمل می‌کند؟ بانک‌هایی که در فعالیت‌های روزمره و تامین وجوه نقد مورد نیاز خود دچار مشکل می‌شوند، می‌توانند از سازوکار بازار باز برای جبران کسری منابع نقدی خود استفاده کنند. بازار باز این امکان را فراهم می‌کند که بانک‌ها وجوه مورد نیاز خود را از بانک مرکزی قرض بگیرند و در تاریخی مشخص و با نرخی از قبل تعیین‌شده، این وام را تسویه کنند. پرداخت این وام و تسویه آن در بازار باز به شکل خرید و بازخرید اوراق انجام می‌شود. به نحوی که بانک‌ها اوراق در اختیار خود را با نرخی مشخص به بانک مرکزی می‌فروشند و موظف می‌شوند در زمان سررسید، اوراق مذکور را با نرخ سودی مشخص که همان نرخ ریپو است بازخرید کنند. برای مطالعه بیشتر، صفحه بانک و بیمه در تجارت‌نیوز را دنبال کنید.
