بورس کالا سود خودروسازان را بالا برد؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، اگرچه معامله خودرو در بورس مورد استقبال خودروسازان، بورسی‌ها و کارشناسان عرصه خودرو قرار گرفت، اما به نظر نمی‌رسد که وزارت صمت این را بهترین مسیر عرضه خودرو بداند. باید بپرسیم که با توجه به تردیدهایی که وزارت صمت دارد، بهترین مسیر برای قیمت‌گذاری خودرو کدام است؟

به نقل از ایران جیب، همان‌طور که اطلاعیه‌های قبلی گفته بودند، در هفته جاری بیش از دو هزار خودرو در بورس عرضه شد. این موضوعی بود که برنامه میز اقتصاد به آن پرداخت و معایب و مزایای عرضه و قیمت‌گذاری خودرو بورس را بررسی کرد. این برنامه با حضور قالیباف، سخنگوی وزارت صمت، طاهری، رئیس کمیسیون مجلس شورای اسلامی و جهرمی قائم مقام بورس برگزار شد.

در این برنامه جهرمی قائم مقام بورس کالای ایران با اشاره به مقاومت‌های زیادی که درباره عرضه خودرو وجود داشته (از جمله در وزارت صمت) و هنوز هم ادامه دارد، از پیشرفت روند عرضه خودرو در بورس کالا حمایت کرد. به طور کلی عرضه خودرو در بورس کالا از آن جا که موجب کشف قیمتی بیش از قیمت کارخانه خودروها می شود، می‌تواند منجر به بهبود درآمد خودروسازان شود.

این مسئله خود به خود بر سود و در نتیجه سهام خودروسازان در بورس اثر مثبت خواهد گذاشت. این در حالی است که در سیستم قرعه‌کشی که البته تاکنونبیشتر خودروها از آن خارج شده‌اند، امکان رانت گسترده برای برندگان به وجود خواهد آمد. البته عرضه خودرو در بورس کالا، برای دولت از قبل مالیات بر ارزش افزوده منافعی خواهد داشت. به گفته جهرمی قائم مقام بورس کالا، سال گذشته دولت 7 هزار میلیارد تومان از بابت دریافت نشدن مالیات بر ارزش افزوده (بابت نرخ رقابتی خودروهای دو خودروساز) عدم النفع داشته است.

بورسی کردن خودرو مقطعی است؟

با این حال، قالیباف سخنگوی وزارت صمت این نکته را بیان کرد که عرضه خودرو در بورس کالا شاید برای مقطعی مناسب باشد. آن مقطع هم این است که تولید خودرو به حدی برسد تا خودروسازان بدون هیچ بازار موازی بتوانند با یک قیمت واحد در بازار، محصولاتشان را بفروشند وگرنه خود بورس کالا در شرایطی که تولید در نقطه تعادل خود قرار داشته باشد، یک واسطه محسوب می‌شود.

وی به ملاحظه‌ای اشاره کرد و آن این که منافع مردم از قبیل قانون طرح جوانی جمعیت و نوسازی خودروهای فرسوده باید در نظر گرفته شود. با این اوصاف این که عرضه خودرو در بورس کالا منجر به شکل گیری قیمت سوم شود، چندان اتفاق مبارکی نیست. اصل بازار خودرو این است که خودروساز مثل گذشته بتواند مستقیم یا از طریق نمایندگی‌ها خودروی خودش را بفروشد. به گفته وی، بورس کالا عملاً هزینه‌های مازاد خودروسازان را در قیمت گذاری به رسمیت می‌شناسد.
وی البته موضع وزارت صمت را این گونه تصریح کرده که وزارت صمت از عرضه همه خودروها اعم از داخلی و وارداتی در بورس کالا حمایت می‌کند.

حتی بورس طرحی برای بازگشت رانت به خودروسازان است

اما از سوی دیگر طاهری رئیس کمیسیون صنایع مجلس به طرح پیشین مجلس در این باره اشاره کرد که به طور خلاصه می گوید خودروها باید در بورس عرضه شوند، منتهی مازاد قیمت خودروها نسبت به نرخ عادلانه باید نه به جیب تولیدکننده، بلکه به سمت مصارفی نظیر توسعه حمل و نقل عمومی، تحقیق و توسعه خودروسازان و… برود.

در مجموع باید گفت همان طور که قیمت‌های کنونی رانت بزرگی را نصیب برندگان قرعه کشی خودرو می‌کند، بورسی شدن کامل خودرو نیز طبق تجربه اخیر که قیمت خودروها به قیمت بازار نزدیک بوده، رانت مابه التفاوت قیمت بازار بورس با نرخ عادلانه را نصیب خودروسازان خواهد کرد. برای همین به نظر می‌رسد توصیه هر مدل قیمت گذاری باید با در نظر گرفتن معادله ای شامل قیمت منصفانه، شناسایی رانت‌های موجود و هدایت آن همراه با برنامه زمان بندی خروج خودروسازان از زیان‌دهی باشد.