خودرو به بورس کالا بازمی‌گردد؟

به گزارش تجارت نیوز،

تجربه عرضه خودرو در بورس کالا در سال 1401زمزمه‌های عرضه خودرو در بورس کالا را بار دیگر تقویت کرده است. البته عرضه خودرو‌های سبک و سنگین در طول 3 سال گذشته به‌طور محدود در بورس کالا انجام شده است اما ایران خودرو و سایپا که با چالش‌های قیمت‌گذاری مواجهند و شورای رقابت در سال 1401جلوی عرضه آنها را در بورس کالا گرفت قادر به عرضه محصولات‌شان نبودند.در واقع تجربه عرضه محصولات ایران خودرو و سایپا در بورس کالا به اردیبهشت سال 1401بازمی‌گردد که با تصویب شورای بورس آغاز شد اما به‌دلیل برخی مخالفت‌ها ازجمله شورای رقابت در نهایت در اسفند‌ماه همان سال متوقف شد. در این فاصله زمانی 10ماهه خودرو‌های متنوعی عرضه شد و خودروسازان از این محل منتفع شدند اما واسطه‌ها به‌شدت زیان کردند.

در این دوره خودرو‌های تارا، شاهین، پژو ۲۰۷ دستی و اتوماتیک، 4 خودرویی بودند که به‌دلیل عرضه‌های مستمر در بورس کالا، رضایت نسبی خریداران را به‌دست آوردند اما در نهایت به‌دلیل برخی مقاومت‌ها بر سر راه عرضه خودرو در بورس کالا، روش عرضه خودرو به همان روش سنتی و پر ابهام قرعه کشی و صف‌های طولانی بازگشت.

عرضه خودرو در بورس کالا چه نفعی دارد؟

در سال 1401که روند عرضه خودرو در بورس کالا به‌صورت متوالی ادامه یافته بود،در نتیجه یک فضای رقابتی در آخرین عرضه‌ها قیمت‌ها روندی کاهنده به‌خود گرفته و این موضوعی بود که مورد توجه سیاستگذاران و کارشناسان قرار گرفت. نکته اصلی در ایجاد فضای رقابتی این است که دست واسطه‌ها در قیمت‌گذاری خودرو کوتاه می‌شود و ارقام نجومی که این واسطه‌ها روی قیمت‌های کارخانه تعیین می‌کنند از بین می‌رود. همین موضوع منجر به رقابتی شدن قیمت خودرو در بورس کالا می‌شود. بررسی روند معاملات خودرو در بورس کالا در یک دوره چند ماهه یعنی از ۲۸ اردیبهشت 1401تا ۱۸ دی‌ماه همان سال نشان می‌دهد که در نتیجه فروش ۳۴ هزار و ۸۱۶ خودرو در بورس کالا، ۱۰ هزار و ۴۱۰ میلیارد تومان سود از جیب دلالان به‌خودروساز و خریدارخودرو منتقل شد.

شرایطی که بورس کالا فراهم می‌کند

نکته حائز اهمیت این است که با عرضه خودرو در بورس کالا فرآیند قرعه کشی حذف می‌شود و قیمت‌ها مطابق با مکانیسم‌های بازار در یک شرایط رقابتی تعیین خواهد شد؛بنابراین مردم هم می‌توانند مطمئن شوند که در یک فرآیند شفاف، محصول خود را خریداری می‌کنند. استفاده از مکانیسم‌های بورس کالا همچنین این امکان را به‌خودرو سازان می‌دهد که میزان پیش‌فروش خودرو را افزایش دهند چرا که در بورس کالا ابزار‌های مالی ‌ای به‌کار گرفته می‌شوند که می‌توانند این اهداف را محقق کنند؛ به‌طور مثال استفاده از اوراق سلف موازی برای فروش خودرو می‌تواند به‌خودرو سازان برای پیش فروش خودرو کمک کند و خریداران هم می‌توانند صرفا با داشتن یک کد سهامداری این اوراق را که مشتمل بر یک خودرو است خریداری و خودرو را دریافت کنند.هرچند در بورس کالا، مردم خودروها را با قیمت بالاتر از نرخ مصوب خریداری می‌کردند، اما نرخ آن از قیمت‌های بازار آزاد پایین‌تر بود.

برندگان اصلی فروش خودرو در بورس کالا، خودروسازان بودند که به جای رعایت نرخ‌های مصوب و دستوری، می‌توانستند محصولات‌شان را با قیمتی به‌مراتب بالاتر بفروشند. درواقع قیمت نهایی و معاملاتی خودروها در بورس کالا از قیمت مصوب کارخانه‌ای بالاتر و از قیمت بازار آزاد  پایین‌تر بود.