کنترل هیجان بورس با کاهش ضریب اعتباری

به گزارش تجارت‌نیوز ، روز گذشته مدیریت نظارت بر کارگزاران سازمان بورس در ابلاغیه‌ای اعلام کرد ضریب اعتباری بورس و فرابورس کاهش یافته است.

بر همین اساس در ابلاغیه‌ای با موضوع مصوبه کمیته پایش ریسک بازار، آخرین تغییرات را در خصوص کاهش ضرایب تعدیل سهام‌ پذیرفته شده در بورس تهران و بازار اول و دوم فرابورس ایران و همچنین سهام‌ درج شده در بازار پایه شرکت فرابورس ایران در محاسبه حساب تضمین معاملات اعتباری اوراق بهادار را اعلام شد. همچنین این ابلاغیه از اولین روز کاری هفته آینده یعنی 4 اردبیهشت ماه قابل اجراست.

طبق ابلاغیه جدید مدیریت نظارت بر کارگزاران سازمان بورس قرار شد که ضریب سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و بازار اول و دوم فرابورس به 50 درصد قیمت پایانی، بازار پایه فرابورس 30 درصد ضریب تعیین شده در مورد سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و بازار اول و دوم فرابورس ایران و در نهایت بازار پایه نارنجی فرابورس ۲۰ درصد ضریب تعیین شده در مورد سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و بازار اول و دوم فرابورس ایران اعلام شد.

با توجه به شرایط بازار سرمایه به نظر می‌رسد که این کاهش ضریب اعتباری از 65 به 50 درصد میتواند تاثیر مثبتی روی کاهش هیجانات معاملات بازار سهام و کارگزاری‌ها داشته باشد.

وثیقه برای خرید اعتباری

بهنام صمدی، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با تجارت‌نیوز در خصوص ضریب اعتباری گفت: «برای خرید اعتباری در بازار سهام لازم است همانند بانک وثیقه بگذاریم؛ در بورس این وثیقه، سهام پرتفوی اشخاص است که سازمان بورس برای این وثیقه یک ساز و کار شناور و بنا بر شرایط بازار تعیین کرده است.»

وی ادامه داد: «پیش از این و در سال 99، سازمان بورس ضریب اعتباری را به محدوده 10 رسانده بود؛ اما زمانی که بازار ریخت و به کف قیمتی رسید، ضریب اعتباری نیز به یکباره به عدد 65 رسید.»

صمدی با مثالی در خصوص ضریب اعتباری 65 درصدی توضیح داد: «برای نمونه اگر پرتفوی 100 میلیونی در کارگزاری داشته باشید، کارگزاری می‌تواند تا 65 درصد آن را به سهامدار اعتبار دهد. البته این 65 درصد برای همه بازارها یکسان نیست؛ در ضریب اعتباری، نخست بازارهای اول و دوم بورس و پس از آن بازارهای اول و دوم فرابورس و در نهایت بازار قرار دارد.»

این فعال بازار سرمایه اظهار کرد: «بر اساس مصوبه جدید، ضریب اعتباری 65 درصدی کاهش تا 50 درصد کاهش پیدا کرده است. البته کارگزاری‌ها برای اینکه به مشکل برنخورند و کال مارجین (Margin Call) نشوند این سقف را رعایت نمی‌کردند و نهایت 10 تا 30 اعتبار به مشتری اختصاص می‎دادند.»

وی تاکید کرد: «بنابراین این مصوبه فعلا چالش خاصی در بازار ایجاد نخواهد کرد؛ چراکه کارگزاری تا کنون معمولا اعتبار 10 تا 30 درصدی تخصیص می‌داد و تنها برای مشتریان خاص و VIP از ضریب اعتباری 65 استفاده می‌کرد.»

کاهش ریسک بورس با کاهش ضریب اعتباری

صمدی در پاسخ به سوال اینکه آیا کاهش ضریب اعتباری تصمیم درستی است یا خیر گفت: «کاهش ضریب اعتباری تصمیم کاملا درستی است. بر اساس افزایش ریسک بازار سهام که قیمت سهم و شاخص کل بالا می‌رود، سازمان بورس ضریب اعتبارات را در بازار کاهش می‌دهد.»

به گفته این کارشناس بازار سرمایه با کاهش حجم اعتبارات هر شخص، کارگزاری می‌تواند این میزان اعتباری را به مشتری دیگری اختصاص دهد؛ چراکه حجم اعتباری کارگزاری‌ها محدود است. وی ادامه داد: « کاهش ضریب اعتباری تصمیم درستی بود که سازمان بورس براساس رشد بازار گرفت.»

صمدی درباره اینکه این مصوبه می‌تواند در بازار چالش ایجاد کند گفت: «کاهش ضریب اعتباری نمی‌تواند در بازار ریسکی ایجاد کند؛ زیرا کارگزاری‌ها ذاتا 10 تا 30 درصد ضریب اعتباری در نظر می‌گرفتند تا اگر پرتفوی سهامدار افت کرد به راحتی کال مارجین (Margin Call) نشوند.»

این فعال بورسی توضیح داد: «افراد اعتباری خصوصا سهامدارانی که اعتبار سنگین می‌گیرند، در مواقع حساس با هیجان و احساس تصمیم می‌گیرند؛ چراکه باید سری نقد کنند. چون به واسطه یکباره و به صورتی جهشی زیان بالا می‌رود.

وی تشریح کرد: «هر چه ضریب اعتباری کاهش یابد، مشتریان اعتباری نیز به صورت یک ریسک در بازار رفتار هیجانی از خود بروز نمی‌دهند. برای نمونه زمانی که ضریب اعتباری 10 درصد شود فروش آرام‌تر انجام می‌دهد و اصلاح سنگین و وضعیت هیجانی در بازار سهام رخ نمی‌دهد.»

با توجه به شرایط بازار سرمایه از ابتدای سال تا به امروز به نظر می‌رسد که کاهش ضریب اعتباری می‌تواند بازار از هیجان‌های منفی سنگین نجات دهد و اجازه دهد روند معاملات به صورت معقول و منطقی پیش برود.