چه شد که امام اوغلو پیروز شد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، پیروزی قاطعانه اکرم امام اوغلو به عنوان شهردار استانبول و همچنین پیروزی منصور یواش به عنوان شهردار آنکارا، این دو سیاستمدار را به رقبای بالقوه اردوغان تبدیل کرده است. حالا بسیاری از تحلیلگران ترکیه، سراغ این موضوع رفته‌اند: چه شد که امام اوغلو از اردوغان سبقت گرفت؟

خانم سمرا آلکان از روزنامه نگاران ترکیه و دارای مدرک تحصیلی دکترای مدیریت، در تحلیل خود، به این نکته اشاره کرده که شکست حزب اردوغان در انتخابات شهرداری‌های ترکیه، یک اتفاق ناگهانی و یک نقطه نیست و آن را باید ادامه خطی دانست که در آن، شکست آکپارتی در همه حوزه‌های سیاسی و اجرایی به شکل تدریجی عمیق‌تر شده است.

یادداشت تحلیلی الکان را با هم مرور می‌کنیم:

در چند سال اخیر، مشی سیاسی حزب عدالت و توسعه باعث شده که گره کورهای فراوانی به وجود آید و اضطراب قابل توجهی بر مردم تحمیل شود.

برخی اتفاقات منفی مرتبط با 6 حزب مخالف اردوغان که ائتلاف ششگانه را تشکیل داده بودند، احساسات منفی در فضای سیاسی ترکیه را به اوج خود رساند. بنابراین، من می‌خواهم اعلام کنم که من به طور کلی از نتایج انتخابات شهرداری‌ها استقبال می‌کنم و بر این باورم که در این فضای استبدادی، بدون شک با توجه به شکست سنگین حزب حاکم، مخالفان، نفس عمیقی می‌کشند و در شرایط بهتری به فعالیت خود ادامه خواهند داد. 

پس از اعلام نتایج نهایی انتخابات، نظرات فراوانی مطرح شد درباره اینکه چه کسی شکست خورد و طرف پیروز کدام است. بسیاری از تحلیلگران، روی این نقطه تمرکز کردند که اساساً کدام رهبر سیاسی و کدام حزب ترکیه در محاسبات خود اشتباه کرده و چه عواملی این نتایج متفاوت را رقم زده است.

صادقانه بگویم، من در استانبول انتظار نداشتم این همه اختلاف رای به وجود آید. می‌دانستم که رقابت در استانبول بسیار جدی خواهد بود و امام اوغلو تا حدودی برای برنده شدن شانس دارد. اما انتظار اختلاف زیادی را نداشتم و فکر می‌کردم اگر هم ببرد، فاصله در یک حد ناچیز و ناپلئونی خواهد بود.

اما دیدیم که امام اوغلو، با رای بالا برنده شد. تا روزهای آخر هم فکر می‌کردم که اگر صلاح‌الدین دمیرتاش از زندان، یک نامه حمایتی به نفع مرال دانیش بشتاش نامزد دم پارتی منتشر کند، رای‌دهندگان کرد بیشتر به دانیش رای خواهند داد. اما این اتفاق نیفتاد و شواهد نشان می دهد که بخش فراوانی از کردها نیز به نفع امام اوغلو رای دادند.

حتی باید به این واقعیت اذعان کرد که ارزش و میزان رای شخصی اکرم امام اوغلو، از زمینه حزبی او نیز مهم‌تر است و قدرتمندتر از حزب جمهوری خلق ظاهر شد.

بدیهی است که برخی از این آرا، در واقع رای واکنشی هستند. به این معنی که برخی از شهروندان، به خاطر خشمی که از حزب قبلی خود داشتند، از سر عصبانیت به امام اوغلو رای دادند. 

لازم است به این نکته نیز اشاره کنم که خوشبختانه در مورد حزب عدالت و توسعه، پیش بینی اشتباهی نداشتم و اساساً حدس زدن شکست حزب حاکم چندان سخت نبود. چرا؟ به خاطر همان گلایه‌ها و موضوعاتی که همه ما از صبح تا شب در مورد آنها صحبت می‌کنیم.

در آخرین مقاله خود در مورد حزب عدالت و توسعه موارد زیر را بیان کردم: حزب عدالت و توسعه، در فضای سیاسی ترکیه، یک حزب پیشرو است. سال‌ها با گام‌هایی که برداشت، سیاست کشور را شکل داد و توده‌ها از او پیروی کردند. ولی آیا الان نیز چنین موقعیتی دارد؟ خیر من اینطور فکر نمی‌کنم. گلایه و اعتراض مردم ترکیه در بسیاری از مسائل به ویژه اقتصاد، به طور تصاعدی در حال افزایش است. اساسی‌ترین نیازهای زندگی روزانه شهروندان، به سختی قابل دسترسی هستند. با گذشت زمان، امید به آکپارتی از بین رفته و از سوی دیگر، مردم از اهمیت قانون، حکومت قانون و عدالت صحبت می‌کنند. چرا که در این حوزه‌ها، نیز ناامیدی زیادی وجود دارد. وضعیت اسفناک رسانه‌ها بر همه اینها می‌افزاید. بنابراین، مشکلات در بسیاری از زمینه‌ها انباشته می‌شود. مشکل اصلی که من می‌بینم این است که اندام‌ها و عضلات حزب عدالت و توسعه در تولید راهکار و سیاست گذاری‌ها به میزان قابل توجهی ضعیف شده است. البته دلایل زیادی پشت این موضوع وجود دارد. عوامل زیادی را می‌توان نام برد، از خودسری و تکروی گرفته تا تشکیل ساختار بسته، گوش ندادن به صدای جمعیت و فساد مالی.

حزب حاکم باید چه کند؟

حالا زمانی است که حزب عدالت و توسعه، باید پس از این شکست سنگین انتخاباتی حسابرسی خود را انجام دهد. بدیهی است که این شکست یک شبه نبوده و پیشینه‌ای برای آن وجود دارد.

به عنوان مثال، می‌توان گفت از سال 2015 میلادی به بعد، رفته رفته آرای حزب عدالت و توسعه کاهش یافته است. اما رو به مُسکن آورده و با رفع موقتی مشکلات به ویژه در ایام انتخابات، راه حل‌های کوتاه مدت و عجولانه‌ای ارائه کرده است.

به تعبیری دیگر، با جارو خاک و خاشاک را به زیر فرش برد. مهمترین این مشکلات بحث قانون و عدالت است. اگرچه ممکن است در نگاه اول، تصور شود که اقتصاد مهمترین عامل است اما در واقع، عدم استیلای قانون و بی‌توجهی به عدالت، ریشه همه مشکلات است.

پس از کنار نهادن نظام پارلمانی و تاسیس سیستم حکومتی جدید، بحران در این حوزه بیش از پیش عمیق شد. خودسری و تشکیل ساختار بسته و یک قبضه، مشکلات ترکیه را چند برابر کرد.

تیم‌های دولت، اکثراً بی‌کفایت بودند، حافظه نهادی نهادها، فرهنگ سازمانی و ظرفیت نهادی رو به نزول رفت و به همین دلیل ناکارآمدی در هر زمینه‌ای ظاهر شد و مشکلات متعددی در هر زمینه‌ای وجود داشت.

در حالی که وصله زدن در یک ناحیه انجام می‌شد، پارگی‌های عمیق در قسمت‌های دیگر رخ می‌داد. بسیاری از مسائل به شکل زنجیره‌ای یکدیگر را تحریک کردند. تورم و هزینه‌های بالای زندگی، یک رویداد ناگهانی و اتفاقی نبود. اگرچه اخیراً تلاش‌هایی برای اصلاح اشتباهات صورت گرفته است، اما حل مسائل بزرگ مستور مانده زیر کوه یخ کار آسانی نیست. 

سبقت امام اوغلو از اردوغان

همواره اردوغان را به عنوان رهبری شناخته‌ایم که استادِ ایجاد حس همدلی و همراهی بین مردم است. اما در جشن‌های بزرگداشت آتاترک، رفتار بدی نشان داد و علاوه بر هواداران حزب جمهوری خلق، گروه‌های دیگر نیز ناراحت شدند.

در عین حال، شکست ائتلاف ششگانه، باعث شد که بسیاری از مردم ترکیه، احساس کنند که حزب جمهوری خلق، یگانه حزب قدرتمندی است که می‌تواند راهکار نشان دهد. به ویژه پس از آن که اوزگور اوزل به جای کلیچدار اوغلو رهبر حزب شد.

در ماه‌های اخیر نیز، دیدیم که اکرم امام اوغلو، به سیاستمداری تبدیل شده که می‌تواند به خوبی، حس همدلی را به وجود آورد و میلیون‌ها نفر را با خودش همراه کند.

با شرایط امروز می‌توانم بگویم که امام اوغلو قدرت اردوغان را به شدت تضعیف کرده است. بی‌تعارف بگویم، به دلیل بسیاری از مسائلی که در بالا ذکر کردم، موج معترضین مردمی در جستجوی جهت خود بود و یکی از مهم‌ترین بازیگرانی که این مسیر را به سوی حزب جمهوری خلق هدایت کرد، امام اوغلو است.

او این کار را از طریق سیاست‌های مردمی انجام داد. او این کار را با توسل به همه اقشار جامعه، بدون ایجاد تفرقه در جامعه انجام داد. بنابراین، این نتیجه یک دستاورد استراتژیک بزرگ برای امام اوغلو است، اما از طرف دیگر مسئولیت بزرگی نیز بر دوش او گذاشته شده است.

اگر امام اوغلو بتواند با افزودن نکات مثبت بیشتر به توانایی همدلی جمعی خود با جمعیت بدون تکبر پیش رود، می‌تواند مهمترین نامزد انتخابات ریاست جمهوری آینده باشد. در این زمینه، اعضای تیم اطراف او نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. تا جایی که من می‌بینم، او یک تیم حرفه‌ای و منسجم در اطراف خود دارد.

از سوی دیگر، داشتن یک تیم ناظر واقع بین نیز مهم است که خطاهای او را سریعاً یادآوری کند. امام اوغلو تاکنون نشانه‌هایی از ویژگی‌های رهبری خود را نشان داده و از این نقطه به بعد، امام اوغلو را می‌توان به عنوان رهبر آینده‌دار سیاست ترکیه معرفی کرد.