اول صادرات بعد سرمایه‌گذاری و تولید مشترک
نخستین جلسه کارگروه سلامت اتاق فکر همکاری‌های اقتصادی ایران و عربستان به میزبانی دبیرخانه این اتاق فکر با حضور کارشناسان و فعالان این حوزه در اتاق بازرگانی تهران برگزار شد. در این نشست که با حضور فعالان حوزه سلامت و دارو برپا شد، صادرات دارو و محصولات بهداشتی مزیت‌دار به عنوان گام اول توسعه همکاری‌های دوجانبه مطرح شد تا پس از آن زمینه برای همکاری در حوزه سرمایه‌گذاری و تولید مشترک نیز فراهم شود.
به گزارش تجارت‌نیوز، در کارگروه سلامت اتاق فکر همکاری‌های اقتصادی ایران و عربستان، چالش‌ها و فرصت‌های همکاری در زمینه سلامت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در ابتدای این جلسه، عبدالله احمدی، مدیر پروژه این اتاق فکر، عربستان را کشوری در حال توسعه دانست که بر اساس چشم‌انداز 2030 برنامه‌ریزی کرده و به دنبال تغییر و تحول است. او افزود: عربستان کشوری است که هوشمندانه به دنبال توسعه برخی زنجیره‌های ارزش است و از این منظر به حوزه سلامت توجه داشته است.
محمد عبده‌زاده، رئیس کمیسیون سلامت اتاق بازرگانی تهران، نیز با بیان اینکه ایران و عربستان در حوزه دارو تقریباً هیچ مراوده‌ای نداشته و صادرات دارو به این کشور در حد صفر است، ادامه داد: عربستان در حوزه دارو معادل یک میلیارد دلار صادرات دارد، در حالی که صادرات داروی ما به 100 میلیون دلار نمی‌رسد و عمده آن به کشورهای سوریه، عراق و روسیه است.
به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، عبده‌زاده در ادامه با اشاره به ضرورت شناخت نیازمندی‌های طرف عربستانی در حوزه دارو گفت: ایران در حوزه داروی ساخته شده، بایوتک و واکسن‌ها دارای مزیت رقابتی است و امکان انتقال دانش فنی و سرمایه‌گذاری مشترک نیز در این زمینه وجود دارد. از طرفی، شرکت‌های خصوصی و نیمه‌دولتی در ایران به شدت به سرمایه‌گذاری نیاز دارند زیرا نرخ استهلاک آنها از نرخ سرمایه‌گذاری بیشتر شده و تجهیزات آنها فرسوده است؛ ضمن آنکه با این بهای تمام‌شده، امکان نوسازی وجود ندارد.
رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران ادامه داد: برای همکاری با عربستان در زمینه دارو و تجهیزات پزشکی، تجربه‌ای که با شرکت‌های اروپایی وجود دارد را باید پیش برد. نباید از همان ابتدا به دنبال انتقال دانش فنی بود، زیرا این کار پیچیده و زمان‌بر است. باید نگاهی بلندمدت داشت و در ابتدا برای صادرات برنامه‌ریزی کرد. بنابراین نیازمندی‌های طرف عربستانی باید مشخص شود. در گام‌های بعدی می‌توان به انتقال دانش فنی و سرمایه‌گذاری مشترک فکر کرد. برای این امر، به یک نقشه‌راه مشخص و چهارچوب‌دار نیاز داریم. نکته دیگر، نقش وزارت بهداشت طرفین و همکاری این دو وزارتخانه با یکدیگر است و باید موافقت‌نامه امضا کنند. داشتن موافقت‌نامه در سوریه به پیشبرد همکاری‌ها کمک کرد اما خلا این سند در ارتباط با روسیه مانع پیشبرد همکاری و توسعه روابط شد.
جهانبخش سنجابی، دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق، نیز ضمن اشاره به تجربه همکاری با عراق گفت: برای توسعه صنایع دارویی، دو راه پیش روی ایران قرار دارد: نخست، دریافت استانداردهای جهانی که در کوتاه‌مدت میسر نیست، اما برای صادرات و جهانی شدن ضروری است. دوم، شبیه همکاری با عراق، می‌توان از گلوگاه‌های دیگر برای پیشبرد همکاری استفاده کنیم.
حسین الله‌مرادی، از فعالان اقتصادی حوزه سلامت و از اعضای این کارگروه، در اظهاراتی تاکید کرد که داروهای فرموله شده تولیدی در ایران می‌توانند برای بازار عربستان دارای مزیت باشند. البته باید توجه داشت که عربستان سعودی، با استخدام نیروهای تحصیلکرده از بهترین دانشگاه‌های جهان یک بدنه اجرایی قوی را برای خود تشکیل داده است.
رامین خردمند، دانش‌آموخته دانشگاه شهید بهشتی تهران، نیز در ارائه‌ای به تحلیل نظام سلامت ایران و عربستان پرداخت تا مزیت‌های رقابتی ایران در مقابل عربستان را تبیین کند. در این بررسی، اطلاعاتی در مورد فروش شرکت‌های دارویی، ارزش صنعت دارویی ایران، سهم بخش‌های مختلف در کنترل داروی کشور و نقشه کلی اکوسیستم صنعت دارو ارائه شد.
در این گزارش آمده است که عربستان سعودی در رتبه ۲۶ عملکرد مراقبت بهداشتی جهان قرار دارد و بر اساس ماده ۳۱ قانون اساسی، همه شهروندان از مراقبت بهداشتی رایگان برخوردار هستند. همچنین ۱۷ شرکت اروپایی، آمریکایی و هندی در منطقه صنعتی ملک عبدالله تاسیسات صنعتی دارویی ایجاد کرده‌اند. هدف عربستان افزایش مشارکت بخش خصوصی از ۴۰ درصد به ۶۵ درصد تا سال ۲۰۳۰ با هدف خصوصی‌سازی ۲۹۰ بیمارستان و ۲۳۰۰ مرکز بهداشتی اولیه است. قانون بخش خصوصی ۲۰۱۹ به سرمایه‌گذاران خارجی از طریق مدل‌های PPP اجازه می‌دهد مالکیت، اداره و مدیریت بیمارستان‌ها و مراکز بخش خصوصی را به عهده بگیرند.
در ادامه، فاطمه حبیب‌پور، فیزیولوژیست ورزشی، بر اهمیت نقش دارو در اقتصاد مدرن تاکید کرده و گفت که توجه به بازار عربستان می‌تواند به دلیل آمار بالای دیابت در این کشور، مهم باشد. او افزود: پیشگیری و توصیه‌های ورزشی در کنار بخش بهداشت و درمان، در سطح جهانی اهمیت دارد و می‌تواند به عنوان بخشی از تفاهم و همکاری‌های بین‌المللی مورد توجه قرار گیرد.
به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، حبیب‌پور همچنین تاکید داشت که ایران می‌تواند در زمینه‌های دیابت، ناباروری و گیاهان دارویی به عنوان بخشی از راهکارهای درمانی و پیشگیرانه، نقش موثری در بازار عربستان ایفا کند.
شهریار شیرین‌زاده، از دیگر اعضای کارگروه، توضیح داد که در امارات تولید دارویی به صورت مستقل وجود ندارد و داروهای نیمه‌ساخته در این کشور بسته‌بندی شده و به نام ساخت امارات به بازار عرضه می‌شوند و امارات به عنوان یک صادرکننده مجدد به عربستان شناخته می‌شود. او سپس حضور شرکت‌های دارویی ایران در مناطق آزاد عربستان را پیشنهاد کرد و گفت: این استراتژی می‌تواند به افزایش حضور داروهای ایرانی در بازارهای بین‌المللی کمک کند.
کلثوم خیرالهی، رئیس دبیرخانه بررسی و تایید صلاحیت آزمایشگاهی همکار و مجاز سازمان غذا و دارو، هم از تجربیات موفق ایران در صادرات دارو به کشورهای لبنان، سوریه و عراق سخن گفت و افزود: صادرات داروی ایران به روسیه توفیق چندانی حاصل نکرد و به طور کلی در همکاری دارویی تجربه ناموفقی را پشت سر گذاشتیم. شرکت‌های دارویی ایرانی قادر به تأمین استانداردهای USP و BP هستند و بر اساس آخرین فارماکوپ‌های جهانی، داروهای تولید داخل را تأیید می‌کنند. تولید ماده اولیه دارویی در کشورهای اروپایی به صرفه نیست و این کشورها نیز خودشان ماده اولیه را از چین و هند تأمین می‌کنند.
به گفته او، ایران در سال ۲۰۱۷ به عنوان عضو پنجاهم پیکس (برنامه بازرسی جهانی رگولاتورهای جهان) پذیرفته شده، در حالی که عربستان در سال ۲۰۲۳ به عنوان عضو پنجاه و ششم وارد این برنامه شده که نشان‌دهنده رگولاتوری قوی سازمان غذا و دارو ایران است که صادرات دارویی کشور را با دقت و سخت‌گیری انجام می‌دهد، بنابراین امکان صادرات دارو به عربستان برای ایران وجود دارد.
حسن محمدی، عضو کارگروه سلامت اتاق فکر همکاری‌های ایران و عربستان، پیشنهاد داد که برای سال ۱۴۰۳ هیئت‌های عربستانی با حمایت معاونت علمی و فناوری به نمایشگاه ایران فارما دعوت شوند. همچنین برگزاری نمایشگاه جهانی صنایع دارویی در عربستان که بزرگ‌ترین گردهمایی حوزه دارو به شمار می‌آید، فرصت خوبی برای حضور شرکت‌های ایرانی است.
مجتبی صباعی و مهناز قمی، دو عضو دیگر این کارگروه نیز با اشاره به توسعه ورزش حرفه‌ای و قهرمانی در عربستان، اعلام کردند که صادرات مکمل‌های ورزشی می‌تواند مورد توجه شرکت‌های ایرانی قرار گیرد و ورود به بازار مکمل‌ها احتمالاً ساده‌تر باشد. در ادامه سایر حاضران نیز نظرات و دیدگاه‌های تکمیلی خود را مطرح کردند و مقرر شد که این دیدگاه‌ها در ترسیم نقشه راه همکاری‌های ایران و عربستان در حوزه اقتصاد سلامت مورد توجه قرار گیرد.
نظرات