هدف‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری تجارت ایران و طالبان/ ایران گزینه‌ای جز افغانستان ندارد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، تجارت ایران و طالبان روند صعودی به خود گرفته است؛ تا جایی که اکنون مسئولان دو کشور هدف‌گذاری 10 میلیارد دلاری را در دستور کار گذاشته‌اند. 

ایران و افغانستان به دلیل قرار گرفتن در یک منطقه جغرافیایی و همین‌طور داشتن اشتراکات فرهنگی نظیر زبان، مذهب و... در طول تاریخ تعاملات اقتصادی زیادی با یکدیگر داشته‌اند. مبادلات اقتصادی دو کشور از زمان روی کار آمدن حامد کرزی (رئیس‌جمهوری افغانستان از 2001 تا 2014) تا قدرت گرفتن محمداشرف غنی (رئیس‌جمهوری افغانستان از 2014 تا 2021) سیر صعودی داشته است.

پس از قدرت گرفتن طالبان در افغانستان، جمهوری اسلامی ایران برخلاف موضع‌گیری‌های جهانی علیه این حکومت، از این دولت حمایت کرد و اکنون برنامه‌های تجاری دو دولت رو به توسعه است.  

ایران، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار در افغانستان

در زمان شروع حکومت حامد کرزی، مبادلات تجاری مخصوصاً میان افغانستان و کشور‌های همسایه اهمیت زیادی پیدا کرد. تعاملات اقتصادی ایران و افغانستان در این دوره بیشتر بر مبنای فعالیت‌های تجاری و صنعتی بوده است.

در این دوره، تراز تجاری ایران و افغانستان مثبت شد چرا‌که در سال 1381، صادرات غیر‌نفتی ایران به افغانستان 150 میلیون دلار بود. این مقدار در سال 1388، به 900 میلیون دلار رسید. در دوره ریاست‌جمهوری کرزی، ایران بیشترین سرمایه‌گذاری نسبت به سایر کشور‌ها را در افغانستان داشته است.

سیاست‌های مشابه؛ افزایش مبادلات تجاری در دوران اشرف غنی

شروع ریاست‌حمهوری حسن روحانی در سال 1392 و همین‌طور قدرت گرفتن اشرف غنی در افغانستان در سال 1393، از عوامل تاثیر‌گذار بر افزایش مبادلات اقتصادی و تجاری ایران و افغانستان بود.

هر دو سیاست‌مدار یه نقش اقتصاد در روابط سیاسی و نقش روابط سیاسی بر مبادلات اقتصادی تاکید داشتند.

در این دوره سند همکاری توسعه چابهار هم امضا شد که فرصت مناسبی برای افغانستان فراهم شد تا از این بندر به عنوان بندر ترانزیتی استفاده کند. همین‌طور ایران در این بازه زمانی، به بزرگ‌ترین صادر‌کننده کالا به افغانستان تبدیل شد.

قبل از روی کار آمدن طالبان، آمریکا چهار میلیارد دلار ارز به این کشور اختصاص می‌داد که 2.5 میلیارد دلار آن صرف واردات کالا می‌شد.

در ابتدای روی کار آمدن غنی، ایران در این کشور سفیر نداشت. افغانستان هم دلاری برای واردات از ایران نداشت. قوانین استاندارد ایران هم برای افغانستان سخت‌گیرانه محسوب می‌شد.

رشد تجارت ایران و طالبان

در حال حاضر، طبق اخبار منتشرشده، ایران و طالبان قصد دارند مبادلات تجاری خود را به سطح 10میلیارد دلار برسانند.

نایب‌رئیس اتاق بازرگانی مشهد در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، درباره عواملی که باعث شده تجارت ایران و طالبان در این برهه زمانی به هدف‌گذاری 10 میلیارد دلار برسد گفت: عوامل مختلفی باعث شده ایران و طالبان تصمیم به افزایش مبادلات تجاری بگیرند. عواملی نظیر ایجاد ثبات در افغانستان، بیشتر شدن امنیت این کشور نسبت به گذشته، کمتر شدن فساد در ساختار اداری آنها، سرعت و وحدت رویه در تصمیم‌گیری، کمرنگ شدن نفوذ آمریکایی‌ها در افغانستان و افزایش میل آنها برای همکاری با ایران از عوامل تاثیر‌گذار بر افزایش مبادلات تجاری با افغانستان هستند. البته تمام موارد ذکرشده تغییراتی هستند که در کشور افغانستان اتفاق افتاده است.

محمدعلی چمنیان درباره چالش‌های افزایش مبادلات تجاری با افغانستان عنوان کرد: یکی از چالش‌ها در این زمینه، تعهدات ارزی است. برای توسعه صادرات و افزایش مبادلات تجاری، دولت می‌تواند صادرات به افغانستان را از رفع تعهد ارزی معاف کند. این امر، به تشویق تجار در افزایش صادرات به افغانستان کمک می‌کند. بزرگ‌ترین چالش این بخش سیاست‌های بانک مرکزی است که باید اصلاح شود.

تضمین سرمایه‌گذاری ایرانیان در افغانستان چیست؟

این فعال بخش خصوصی در پاسخ به سوال تضمین امنیت سرمایه‌گذاری با توجه به شرایط سیاسی و امنیتی افغانستان از سوی دولت توضیح داد: در این زمینه دبپلماسی به اندازه کافی فعال نیست. دیپلماسی ایران باید در این زمینه فعال‌تر باشد که بتواند تضمین‌های مناسبی ایجاد کند تا ارتباطات به صورت رسمی جلو برود. بخشی از این تضامین به ارتباطات شبکه بانکی بازمی‌گردد. بانک مرکزی، در این زمینه کوتاهی‌هایی داشته است. بانک مرکزی باید بتواند شبکه‌های بانکی را به یکدیگر متصل کند تا تجار و سرمایه‌گذاران بتوانند تضامین مناسبی از طریق شبکه‌های بانکی معتبر داشته باشند.

او درباره صنایعی که قابلیت صادرات به افغانستان را دارند توضیح داد: اکثر حوزه‌ها در افغانستان بکر و دست‌نخورده باقی مانده‌اند. بنابراین، اگر در این کشور بازاریابی به‌درستی انجام شود امکان صادرات در تمام حوزه‌ها وجود دارد.

افغانستان جزو معدود گزینه‌ها برای همکاری با ایران

چمنیان در پاسخ به این پرسش که طالبان در پرداخت حقابه هیرمند با ایران همکاری نکرده و همین‌طور اکثر کشور‌ها طالبان را به رسمیت نمی‌شناسند آیا طالبان گزینه مناسبی برای افزایش مبادلات تجاری در سطح 10 میلیارد دلار است تصریح کرد: هر‌چند شرایط ذکرشده صحیح است، اما ایران باید با توجه به شرایط و گزینه‌هایی که دارد، دست به انتخاب بزند. ایران تقربباً با هیچ کشوری ارتباطات پولی و بانکی ندارد. همین‌طور ایران امکان صادرات کالا به بسیاری از کشور‌های دنیا را ندارد. با توجه به شرایطی که وجود دارد، ایران نمی‌تواند انتخاب‌های قوی‌تری در این زمینه داشته باشد. افغانستان از معدود گزینه‌هایی است که ایران می‌تواند با آن همکاری داشته باشد.

او با اشاره به مزیت‌های رقابتی ایران و افغانستان اظهار کرد: هم‌مرز بودن ایران و افغانستان می‌تواند هزینه‌های حمل‌ونقل و سرعت تحویل کالا را افزایش دهد. این یک مزیت رقابتی نسبت به چین محسوب می‌شود. هم‌زبانی و اشتراکات فرهنگی با افغانستان باعث شده ایران نسبت به چین مریت رقابتی داشته باشد. در افغانستان، هزینه‌های تاسیس شرکت و بازار‌یابی به نسبت سایر کشور‌ها مناسب‌تر است. این مزیت‌ها می‌تواند افغانستان را به یکی از گزینه‌های ایران برای مبادلات تجاری تبدیل کند.

اقدامات دولت در راستای تقویت زیرساخت‌های بندر چابهار

نایب‌رئیس اتاق بازرگانی مشهد درباره موقعیت استراتژیک بندر چابهار که مسیر ایران، افغانستان و آسیای میانه است و اقدامات دولت و بخش خصوصی در راستای  تقویت زیر‌ساخت‌ها و دائمی شدن حمل‌ونقل در این بندر اظهار کرد: نکته‌ای که بخش خصوصی بر آن تاکید دارد، راه‌اندازی کریدور‌های جنوب شمال بوده است. قرار بود سه کریدور در شرق، غرب و مرکز ایجاد شود که این کریدور‌ها بخشی از مسیر انتقال کالا از چابهار به افغانستان را تقویت می‌کنند. توسعه این کریدور‌ها کمک می‌کند بخشی از ترانزیت کالا به افغانستان از بندر چابهار عبور کند. تقویت کریدور‌ها یک پروژه دولتی است. اما ممکن است از پیمانکاران بخش خصوصی هم در این زمینه استفاده شود.

تجارت ایران و طالبان در آینده

چمنیان درباره تراز تجاری ایران و افغانستان با افزایش مبادلات تجاری در آینده توضیح داد: ایران بیشتر صادر‌کننده خواهد بود. این مبادلات می‌تواند تراز تجاری مثبتی برای ایران ایجاد کند.

بر اساس این گزارش، افغانستان  یکی از گزینه‌های مناسب برای مبادله تجاری با ایران محسوب می‌شود، چرا‌که با توجه به تحریم‌های ایران و اینکه ایران امکان صادرات کالا به بسیاری از کشور‌ها را ندارد، مبادله تجاری با افغانستان می‌تواند بر افزایش تراز تجاری ایران تاثیر‌گذار باشد.

 برای اطلاعات بیشتر به گزارش شرط طالبان برای تجارت با ایران: از ما استاندارد نخواهید مراجعه کنید.