لزوم تغییر سیستم مالی بورس برای شکل‌گیری اکوسیستم استارتاپی

میلاد مرادی: همایش یلدای کارآفرینان استارتاپی در محل مرکز همایش‌های بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد. کارآفرینان استارتاپی، مدیران استارتاپ‌ها، سرمایه‌گذاران و دست‌اندرکاران این حوزه در این همایش در قالب چهار پنل به سخنرانی پرداختند.

به گزارش تجارت‌نیوز ،سورنا ستاری، معاونی علمی‌ و‌ فناوری رئیس‌جمهور و امیر هامونی مدیرعامل فرابورس ایران از مهمانان ویژه این مراسم بودند.

ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور در این همایش با اشاره به اینکه در اکوسیستم استارتاپی کشور اتفاقات خوبی افتاده است، گفت: در زمینه استارتاپ‌ها تازه اول راه هستیم و مشکلاتی در زمینه سرمایه‌گذاری جسورانه در این زمینه وجود دارد.

استارتاپ‌ها از اختلاف بپرهیزند

وی با اشاره به سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها، افزود: دولت نمی‌تواند به این حوزه ورود کند. باید بخش خصوصی به حوزه استارتاپ‌ها ورود کند. در این زمینه مقداری انحصار ایجاد شده است که امیدواریم با ورود بهتر بخش خصوصی این انحصار شکسته شود.

تلاش ما نیز این است که محیط کسب‌و‌کارهای نوپا بهبود یابد و خود استارتاپ‌ها نیز باید کمک کنند. در اقتصاد نفتی که در کشور ما وجود دارد باید برای انجام هر کاری از فردی مجوز گرفت. ما اکنون به دنبال اصلاح این روند هستیم.

وی با اشاره به بروز برخی اختلاف‌ها در بین خود استارتاپ‌ها، گفت: باید استارتاپ‌ها اتحاد داخلی خود را حفظ کنند. نباید برای همدیگر مشکل ایجاد کنند. این عدم اتحادها در نهایت به ضرر خود آنها تمام خواهد شد.در کشور باید اکوسیستم استارتاپی شکل بگیرد و در این راستا باید سیستم مالی، بورس و قوانین تغییر کند.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور در گفتگو با تجارت‌نیوز، در پاسخ به سوالی در مورد ناقص بودن برخی قوانین و مقررات مانند قوانین مالیات و بیمه برای استارتاپ‌ها، گفت: آنهایی که دانش‌بنیان هستند مشکلی ندارند. بلکه مشکل بخاطر شرکت‌هایی است که هنوز دانش‌بنیان نشده‌اند.

وی در مورد فروش ایده‌ها در فرابورس، به تجارت‌نیوز گفت: فروش ایده‌ها در فرابورس به قوت خود باقی است و در حال ادامه است.

مشکل در اجرای قوانین است

اما در همین رابطه در حاشیه این همایش حمیدرضا اعتدال‌مهر، رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی کسب‌و‌کارهای اینترنتی در گفتگو با تجارت‌نیوز، گفت: به نظرم مشکل به اجرای قوانین بیمه و مالیات برمی‌گردد. کسانی که این قوانین را اجرا می‌کنند، به مفاهمه کافی نرسید‌ه‌اند.

وی افزود: شیفتی از کسب‌و‌کارهای سنتی به نوپا در حال اتفاق است. اما افرادی که در سازمان‌های دولتی در حال تدوین و اجرای قوانین هستند، هنوز به اندازه کافی به‌روز نشده‌اند و اطلاعی از کسب‌و‌کارهای نوپا ندارند. تا بتوانند هماهنگی‌هایی را برای نیازهای جدید انجام دهند.

یک رویه در مورد تدوین قوانین کل کسب‌و‌کارها در دنیا وجود دارد. به این صورت که ابتدا کسب‌و‌کارها به وجود می‌آیند و سپس با توجه به نیازی که دارند، قوانین متناسب با آنها شکل می‌گیرد.

فرض کنید هنگامی که اولین تاکسی به کشور وارد شده است، آن کسب‌و‌کار در آن زمان نوپا بوده است. لذا متناسب با آن قوانینی به وجود آمده است. امروزه نیز تاکسی‌های اینترنتی جای تاکسی‌های سنتی را گرفته‌اند و باید قوانینی نیز برای آنها تدوین شود.

وی با اشاره به اینکه در چند سال اخیر اتفاقات مثبتی در این زمینه افتاده است، گفت: خوشبختانه عده‌ای به فکر تدوین قوانین و مقررات برای کسب‌و‌کارهای نوپا افتاده‌اند. هر چند با حالت مطلوب فاصله داریم. اما وضعیت رو به بهبود است.

اعتدال‌مهر در پایان گفت: علاوه بر بحث بیمه و مالیات، در زمینه قوانین مالی و قوانین نیروی انسانی مانند گرفتن تسهیلات بانکی و عقد قراردهای کاری نیز مشکل وجود دارد و قوانین نیازمند بروزرسانی هستند.

اولین تجربه موفق از تدوین قوانین استارتاپی

در این زمینه فرهاد شیری رئیس هیئت‌مدیره استارتاپ آسان‌بار در گفتگو با تجارت‌نیوز، به تنها تجربه موفق در زمینه تدوین قوانین و مقررات استارتاپ‌ها اشاره کرد و گفت: سازمان حمل‌و‌نقل برای سهولت فعالیت استارتاپ‌ها قوانینی را در زمینه حمل بار بین‌شهری تعریف کرده است. در واقع اولین باری بود که برای یک استارتاپ چارچوب کاری تعیین کردند.

وی در پایان گفت: این قوانین و تدوین چارچوب‌ها به نام بازارگاه‌های حمل‌و‌نقل الکترونیکی از سوی وزارت راه‌و‌شهرسازی و آقای آخوندی در چند روز پیش رونمایی شد. در این زمینه به سه استارتاپ فعال در این حوزه، مجوز داده شد. اما به طور کلی مباحث حقوقی و قانونی در مورد استارتاپ‌ها شفاف نیست و نیازمند بروزرسانی است.

شفافیت لازمه ورود استارتاپ‌ها به بورس

اما در حاشیه همایش برخی از مدیران استارتاپ‌ها از وجود مشکلاتی برای ورود به بورس صحبت می‌کردند. در این راستا با امیر هامونی، مدیر عامل فرابورس ایران گفتگو کردیم.

مدیرعامل فرابورس ایران در گفتگو با تجارت‌نیوز، در مورد وضعیت استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در بورس گفت: در حال حاضر 260 شرکت دانش‌بنیان و استارتاپ از طریق معاونت علمی ریاست جمهوری به ما معرفی شده‌اند.

اکثر اینها صورت‌های مالی حسابرسی‌شده ندارند. لذا این شرکت‌ها اکنون در شرف تهیه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده هستند. البته برخی نیز این صورت‌ها را داشتند.

وی افزود: استارتاپ‌ها برای ورود به بازار سرمایه در دو زمینه مشکل دارند. یکی از آنها بحث عدم شفافیت و عدم وجود صورت‌های مالی حسابرسی شده است. مشکل دیگر نیز بحث مساله حاکمیت شرکتی است. این دو مشکل باید برطرف شود، تا روند ورود استارتاپ‌ها به بازار سرمایه تسهیل شود.

هامونی در مورد ورود شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها به بورس، گفت: این شرکت‌ها اگر بخواهند، می‌توانند در تابلوهای عمومی ما شرکت کنند و جذب سرمایه کنند. همچنین می‌توانند در تابلوهای دانش‌بنیان شرکت کنند و از طریق سرمایه‌گذاران حقیقی حرفه‌ای و کل سرمایه‌گذاران حقوقی سرمایه جذب کنند.

در حال حاضر چیزی کمتر از دو درصد ارزش بازار بورس و فرابورس متعلق به شرکت‌های استارتاپ‌ است. که البته بعضا برخی از آنها قبلا استارتاپ بوده‌اند و رشد کرده‌اند. در واقع چیزی در حدود 5 الی 6 هزار میلیارد تومان ارزش آنها است.

وی در پایان گفت: تعداد دقیق استارتاپ‌ها حدود 11 استارتاپ است که وارد فرایند پذیرش شده‌اند. چند تا از آنها بر روی تابلو هستند. برخی دیگر نیز در حال ورود به بازار هستند.

استارتاپ‌ها از کار تکراری بپرهیزند

اما در همایش یلدای کارآفرینان استارتاپی، تعدادی از استارتاپ‌های مطرح کشور در زمینه‌های مختلف حضور داشتند. استارتاپ‌هایی در زمینه‌های بسته‌بندی میوه، ارائه خدمات حقوقی، حمل‌و‌نقل، امور اجتماعی و… فعال بودند.

در ابتدا مراسم همایش، اکبر هاشمی مدیر مسئول هفته‌نامه شنبه‌مگ، با ارائه توضیحاتی در مورد برگزاری مراسم، اظهار کرد: در سال گذشته اکوسیستم کارآفرینی و استارتاپ‌ها مورد اتهام قرار گرفتند. در حالی‌که استارتاپ‌ها در حال خدمات‌رسانی و تسهیل ارائه خدمات به مردم هستند.

وی با اشاره به تکراری‌شدن ایده‌های استارتاپی در ایران، گفت: در حال حاضر استارتاپ‌ها علاوه بر کپی کردن ایده‌های خارجی، در حال تکرار ایده‌ها نیز هستند. همین امر باعث شده تا سرمایه‌گذاران کمتر بر روی استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری کنند.

در ادامه، مهمانان این مراسم در قالب چهار پنل به ارائه سخنرانی پرداختند. در پنل اول، مدیران استارتاپ‌ها در کنار ارائه گزارشی از روند کار خود، به بیان پتانسیل‌های موجود برای سرمایه‌گذاری استارتاپ‌ها در آن حوزه‌ها پرداختند.

امیر شکوهی‌نیا مدیر‌عامل استارتاپ نینیکس، فرید ادریسیان مدیرعامل شرکت کارانوببن، مهدی خادمی‌مقدم مدیرعامل استارتاپ اسپید و حمیده حبیبی فعال فضای سرمایه‌گذاری و تبلیغات به ایراد سخن پرداختند.

در پنل دوم این همایش، تبسم لطیفی مدیرعامل مامان‌پز، سعید لطفی مدیرعامل اسنپ‌فود و مهدی نایبی مدیر‌عامل الوپیک ضمن ارائه گزارشی از روند شکل‌گیری استارتاپ خود، به بیان آمارهایی از کسب‌و‌کارشان پرداختد.

آمارهایی از تعداد مشتریان، نیروی کار، تعداد سرمایه‌گذاران از طرف مدیران استارتاپ‌ها ارائه شد. در این پنل هر کدام از مدیران گزارشاتی را در مورد نحوه اداره و عملکرد کسب‌و‌کارشان ارائه دادند.

در پنل سوم این همایش، سه تن از فعالان استارتاپی ایران که قبلا در خارج از کشور مشغول به کار بودند، به ارائه تجربیات خود پرداختند. ایمان عقیلیان مدیرعامل وادا، محسن حاتمی بنیان‌گذار استارتاپ استادکار و همکارش در این پنل از تجربیات خود و فعالیت استارتاپ‌ها در سایر نقاط جهان صحبت کردند. در این پنل مباحثی از پتانسیل‌های ایران برای سرمایه‌گذاری در زمینه استارتاپ‌ها بیان شد.

در پنل چهارم این همایش، صحبت بر سر سرمایه‌گذاری و چالش‌های پیش‌رو برای حمایت سرمایه‌گذاران از استارتاپ‌ها بود.

در این پنل امیرهامونی مدیرعامل فرابورس ایران، رضا زرنوخی رئیس انجمن وی‌سی ایران، سعید رحمانی مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری سرآوا و محمودرضا خواجه‌نصیری رئیس شرکت تامین‌سرمایه تمدن به ایراد سخن پرداختند. چالش‌های ورود سرمایه‌گذاران به حوزه استارتاپ‌ها و همچنین چالش‌های ورود شرکت‌های استارتاپی به بازار بورس و سرمایه مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

پنل آخر این همایش به چن تن دیگر از کارآفرینان استارتاپی اختصاص داشت. حمید محمدی مدیرعامل دیجی‌کالا، محمد‌جواد شکوری‌مقدم، مدیرعامل آپارات، میلاد منشی‌پور مدیرعامل تپسی، حسام‌ارمندهی بنیان‌گذار کافه‌بازار و مجید حسینی‌نژاد مدیرعامل علی‌بابا به ایراد سخن پرداختند.

هر کدام از کارآفرینان از روند شکل‌گیری کسب‌و‌کار خود و همچنین چالش‌ها و مشکلات پیش‌روی خود پرداختند. مدیرعامل استارتاپ‎ها به ارائه آمارهایی در زمینه کسب‌و‌کارشان و همچنین وجود برخی ظرفیت‌ها در بازار استارتاپی ایران پرداختند.