فیبر نوری؛ دریچه‌ای به اینترنت پرسرعت/آیا شبکه فیبر نوری می‌تواند مشکل سرعت اینترنت را حل کند؟

به گزارش تجارت‌نیوز، شرکت فناپ تلکام در نشست خبری‌ای که در ۲۲ خردادماه ۱۴۰۳ ترتیب داده بود، به معرفی ظرفیت‌های موجود در حوزه فیبر نوری و اقدامات صورت‌گرفته در این زمینه پرداخت. طی این نشست، صابر فیضی، مدیرعامل شرکت فناپ تلکام، ضمن شفاف‌سازی مسائل مربوط به حوزه فیبر نوری از اصحاب رسانه خواست در فرهنگ‌سازی و کمک به رواج این تکنولوژی در بین مردم کمک کنند.

طبق آمارهایی که فیضی ارائه داد، امروزه بیشتر کشورهای پیشرفته به شبکه‌های فیبر نوری مجهزند. اما کشور ایران در این زمینه تا حد زیادی عقب مانده است و در مورد استفاده از فیبر نوری بین کشورهای جهان در رتبه زیر ۱۵۰ قرار دارد.

آیا ارتباطات زمینی هنوز توجیه‌پذیر است؟

بنا بر گفته‌های مدیرعامل فناپ تلکام، در جهان برای کنترل قوانین و ضوابت ارتباطات، سازمان‌هایی وجود دارند که مهم‌ترین آنها، سازمان جهانی ارتباطات است. همین‌طور هرساله سمینارهای جهانی در حوزه ارتباطات برگزار می‌شود. بعد از مطرح شدن اینترنت 5G در یکی از این سمینارها به این نتیجه رسیدند که هیچ روش ارتباطی جایگزین ارتباطات زمینی نخواهد شد و در ادامه بسیاری از کشورها شروع به گسترش ارتباطات زمینی کردند.

در ادامه بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی به گسترش فیبر نوری دست زدند و در یک فرایند ۱۰ساله، همه خانه‌ها به این تکنولوژی مجهز شدند. در حال حاضر فقط یک شهر در اروپا از تکنولوژی کابل نوری عقب مانده که آن هم شهر لندن است. چون شهرداری مثل آقای زاکانی دارد. در لندن اجازه حفاری در شهر را ندارند و سخت‌گیری‌های بیش از حدی از سوی شهرداری این شهر اعمال می‌شود. این موضوع همچنان محل اختلاف بین شهردار لندن و اپراتورهای اینترنت است.

فیبر نوری چیست؟

فیبر نوری، رشته‌ای باریک و بلند تشکیل‌شده از یک ماده شفاف مثل شیشه یا پلاستیک است. در این رشته، اطلاعات به وسیله نوری که در سراسر رشته وجود دارد منتقل می‌شوند. فیبر نوری پهنای باند بسیار بیشتری نسبت به سایر کابل‌ها دارد و می‌توان با آن‌، اطلاعات زیادی را در کسری از ثانیه انتقال داد. در حال حاضر، کابل‌‌های مسی علاوه بر قیمت بالا، نمی‌توانند پاسخگوی خواسته‌های مردم از نظر سرعت و محتوا باشند.  

فیبر نوری علاوه بر سرعت، قیمت کم و حجم پایین، یک حسن دیگر هم دارد. آن هم این است که فیبر نوری در مواجهه با بمب‌های الکترومغناطیسی و توفان‌های خورشیدی دچار مشکل نمی‌شود. بمب‌های الکترومغناطیسی بمب‌های بی‌صدا و بدون آتش‌سوزی هستند که برای قطع ارتباطات رادیویی و از کار انداختن وسایل الکترونیکی استفاده می‌شوند.

در مواقع استفاده از بمب‌های مغناطیسی، تمامی اشیای نیمه‌رسانا خاصیت رسانایی خود را از دست می‌دهند و اغلب وسایل الکتریکی اعم از تلفن‌ها، خطوط ارتباطی و حتی برخی اتومبیل‌ها از کار می‌افتند. در نتیجه کابل های فیبر نوری می‌توانند نقش استراتژیکی برای زیرساخت‌های ارتباطی کشور ایفا کنند.

فیبر نوری در ایران

شرکت فناپ تلکام در سال ۹۶ فعالیت خود را در حوزه فیبر نوری آغاز کرد و نخستین شهرهایی که در آنها شبکه فیبر نوری را گسترش داد رشت و فولاد شهر بود. بعدها با سیاست‌هایی که دولت سزدهم در پیش گرفت، اهمیت توسعه کابل‌های نوری بیشتر شد. 

در حال حاضر شرکت فناپ تلکام در حال پوشش‌دهی بیشتر نقاط استان‌های گیلان و همدان است. این شرکت همچنین گسترش خطوط فیبر نوری شهرستان‌های مبارکه، فولادشهر، اهواز، ماهشهر و... را نیز بر عهده دارد.

در گذشته حفاری‌هایی که برای انتقال کابل‌های نوری انجام می‌شد، باعث کاهش کیفیت آسفالت خیابان‌ها می‌شد. اما در حال حاضر این حفاری‌ها با عرض ۱۰ سانتی‌متر و عمق ۴۵ سانتی‌متر انجام می‌شوند که میزان آسیب دیدن آسفالت خیابان‌ها را به حداقل می‌رساند. سرعت این نوع حفاری نیز بسیار زیاد است و فعالیت‌های شهری را مختل نمی‌کند.

آیا می‌توان عقب‌ماندگی ایران را جبران کرد؟

بر اساس سیاست‌های اصل ۴۴ شرکت‌های خصوصی در زمینه ارتباطات و اینترنت موظف‌اند درصدی از درآمد خود را برای گسترش شبکه فیبر نوری در کشور اختصاص دهند و این موضوع در بودجه ۱۴۰۳ و برنامه هفتم درج شده است.

سرعت پیشرفت شبکه‌های فیبر نوری تاکنون در ایران بی‌سابقه بوده است و انتظار می‌رود تا دو سه سال آینده، عقب‌ماندگی ایران در این زمینه جبران شود. بر اساس گفته‌های مدیرعامل فناپ، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری ۲۰۰ هزار خانوار به شبکه فیبر نوری متصل شوند.

اکنون در ایران ۱۰ شرکت فعال در زمینه فیبر نوری وجود دارد که یکی از آنها شرکت فناپ تلکام است. بر اساس توافقی که بین شرکت‌‌های فعال در این زمینه صورت گرفته، هر شرکت، گسترش شبکه فیبر نوری قسمتی از کشور را بر عهده گرفته است.

چالش‌های سرعت‌بخشی به اینترنت

طبق صحبت‌های فیضی، یک گره اساسی که در گسترش تکنولوژی فیبر نوری وجود دارد این است که مردم هنوز با مزیت‌های این تکنولوژی آشنایی ندارند و منافع خود را در استفاده از این شبکه نمی‌بینند. ما باید بتوانیم استفاده از فیبرهای نوری را در بین عموم مردم رواج دهیم. که این فرهنگ‌سازی بر عهده رسانه‌هاست.

مشکل دیگری که گریبان‌ خطوط فیبر نوری را گرفته این است که در شهرداری‌های شهرهای مختلف، نقشه درست و دقیقی از حفاری‌های قبلی در دست نیست و این موضوع انقال خطوط فیبر نوری را در شهرها دشوار می‌کند.

شایعاتی نیز درباره فیبر نوری رواج دارد؛ برخی می‌گویند فیبر نوری می‌تواند برای شکستن حریم خصوصی افراد استفاده شود. اما باید گفت کیفیت حفظ حریم خصوصی در فیبر های نوری به‌مراتب بالاتر از کابل‌های مسی است. در صورت قطع شدن کابل‌های فیبر نوری، ارتباط به‌کل قطع می‌شود و استفاده از کابل‌های فیبر نوری امن‌ترین روش ممکن است.

آیا استفاده از این تکنولوژی برای مردم به‌صرفه است؟

موضوعی که کمتر کسی به آن دقت می‌کند هزینه‌هایی است که مردم بابت اینترنت پرداخت می‌کنند. طبق آمار و ارقامی که کارشناسان این حوزه به دست آورده‌اند، هزینه متوسط استفاده از پهنای باند اینترنت همراه در ایران، ۲۵۰ هزار تومان در ماه است. این در حالی است که استفاده از سیستم اینترنت ثابت، حداقل ۵۰ درصد برای مشترکان صرفه اقتصادی به ارمغان می‌آورد.

مزیت دیگری که در این زمینه وجود دارد صرفه‌جویی در زمان است و آن اتلاف وقتی که در شبکه‌های قدیمی رخ می‌داد، در شبکه‌های فیبر نوری رخ نمی‌دهد. همچنین باید به این موضوع توجه کرد که قیمت اینترنت فیبر نوری در ایران نسبت به دنیا بسیار به‌صرفه‌تر است.

با وجود هزینه اولیه انتقال فیبر نوری به داخل خانه‌ها باید گفت برای این فناوری نیاز نیست مودم‌های گران‌قیمت خریداری کرد. بلکه می‌توان با کمک تبدیل‌های مربوط به این کار، مودم‌های قدیمی را به شبکه فیبر نوری متصل کرد. هرچند طبیعتاً استفاده از مودم‌های ADSL نمی‌تواند به سرعت مودم‌های جدید برسد.

از طرفی، شرکت فناپ تلکام طرحی به دولت پیشنهاد کرده است مبنی بر اینکه مودم‌های مخصوص فیبر نوری با تخفیف یا اقساط در اختیار مردم گذاشته شوند. 

رقابت با سایر گزینه‌ها

سوالی که پیش می‌آید این است که با وجود پیشرفت‌هایی که در حوزه اینترنت همراه رخ داده و ارتقاع اینترنت‌های 5G و 6G و همچنین گسترش اینترنت‌های ماهواره‌ای در دنیا، آیا هنوز استفاده از ارتباطات زمینی توجیه‌پذیر است؟

درست است که سرعت اینترنت‌های همراه همواره رو به افزایش است، اما مساله مهم‌تر چگونگی دسترسی افراد به این امکانات است. با افزایش سرعت اینترنت‌های همراه، طول امواج رادیویی استفاده‌شده در آنها کاهش می‌یابد. با کاهش این طول موج، نفوذپذیری این امواج به داخل ساختمان‌ها بسیار کم و در طبقات پایین ساختمان‌ها دسترسی به این اینترنت مشکل می‌شود. اینترنت 5G و 6G زمانی کارآمد است که افراد در فضای باز از آنها استفاده کنند. 

از طرفی، در مقایسه با اینترنت ماهواره‌ای، ارتباطات زمینی هم قیمت ارزان‌تری دارند و هم در حال حاضر بیشتر در دسترس مردم ایران هستند.

برای مطالعه بیشتر، صفحه تکنولوژی در «تجارت‌نیوز» را دنبال کنید.