سونامی در خزر چقدر جدی است؟

کارشناسان درباره احتمال وقوع سونامی در دریای خزر هشدار می دهند و معتقدند که شهر‌های ساحلی شمالی به ویژه واحدهای مسکونی، تجاری و صنعتی احداث شده در ساحل خزر در معرض خطر قرار دارند.

به گزارش تجارت‌نیوز ، دکتر علیرضا شهیدی رئیس سازمان زمین شناسی کشور دیروز در بیست و چهارمین نشست کمیته هماهنگی آب و هواشناسی دریای خزر که با حضور کارشناسان نهادهای مختلف در تهران برگزار شد، با اعلام این هشدار جدی افزود: با توجه به موقعیت زمین شناختی ایران، کشور ما روی یک منطقه پرخطر قرار دارد و از نظر مخاطرات در جهان، مقام سوم را داریم به طوری که از ۴۳ مخاطره کشف شده در دنیا با ۳۴ مورد آن در کشور مواجهیم.

وی گفت: فعالیت گسل‌های شناخته شده در شمال کشور می‌تواند به وقوع سونامی یا امواجی منجر شود که خسارات سنگینی را به شهر‌های ما در کنار دریا وارد کند.شهیدی اعلام کرد: اخیرا نقشه لرزه زمین ساخت کشور تهیه و منتشر شده است که بر اساس اطلاعات آن در جنوب دریای خزر دو دسته گسل‌های فعال (یکی در دامنه البرز و دیگری به موازات گسل عشق آباد) وجود دارد. این اطلاعات اثبات می کند که در قسمت‌های شمالی کشور ریسک زلزله بسیار بالا است، در منطقه البرز هم گسل فعال وجود دارد و در گذشته بارها شاهد وقوع زلزله‌های زیادی در این منطقه بودیم که یکی از آن سال ١٨٥٦ میلادی با عنوان زلزله "کمس" بود که در ناحیه سمنان، دامغان و شاهرود رخ داد و تمدنی را از بین برد و دیگری زلزله ری در جنوب تهران رخ داد.

وی با اشاره به درجه خیلی بالای ریسک زلزله در شمال کشور گفت: گسل آستارا هم تقریبا در مرز کوه و دریا قرار گرفته و فعالیت این گسل به اثبات رسیده که شدت زلزله احتمالی در آن بین ۶ تا ۷ ریشتر خواهد بود.

رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی گفت: صفحه زمین‌شناسی ایران تحت فشار قرار دارد واین فشاردر منطقه زاگرس ٩ میلیمتر در سال، مرکزی ١٣، البرز و کاسپین ٦ میلیمتر در سال است که باعث وقوع زلزله می‌شود. البته تلفات در زاگرس کمتر است چون زمین آن بخش حالت پلاستیکی دارد اما تلفات در البرز به علت سخت بودن زمین بالاتر است.وی با تاکید بر اینکه مطالعات جدید نشان می دهد که گسل‌های حاشیه خزر به سمت دریا در حال پیشروی هستند، افزود: اگر در آینده زلزله‌ای رخ بدهد، در صورت وقوع فعالیت گسل در بخش داخل دریا، احتمال وقوع سونامی وجود دارد، اما اگر زلزله در بخش خشکی یا نزدیک ساحل در دریا باشد، امواجی را ایجاد می‌کند که می‌تواند خسارات سنگینی به بنادر یا شهر‌ها در کنار دریا وارد کند. به گزارش خبرنگار ما دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان میان کشورهای ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان قرار گرفته که طول آن حدود ۱۰۳۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتر و عرض آن بین ۱۹۶ تا ۴۳۵ کیلومتر است.شمار زیادی از مردم این 5 کشور در سواحل حاشیه خزر زندگی می کنند و طی 3 دهه اخیر واحدهای بزرگ صنعتی و خدماتی در اطراف این آبراه احداث شده که در صورت بروز زلزله و سونامی با یک فاجعه بزرگ انسانی روبرو خواهند شد.

دکتر سحر تاجبخش مسلمان رئیس سازمان هواشناسی کشور هم در این نشست با بیان اینکه شاهد روند کاهشی تراز آب دریای خزر هستیم، بر جلوگیری از این روند تاکید کرد و گفت: در صورت تداوم این روند، امکان وقوع شرایط ناگوار زیست محیطی در مناطق ساحلی کشور‌های حاشیه این دریا وجود دارد.

وی خواستار سرعت بخشیدن به تهیه، تصویب و اجرای برنامه یکپارچه پایش و پیش بینی وضعیت هواشناسی و آب شناسی دریای خزر شد و در ادامه با بیان اینکه بیش از ۵ سال از تصویب موافقتنامه همکاری هواشناسی و آب شناسی دریای خزر از سوی نمایندگان دولت‌های عضو این مجموعه می‌گذرد، گفت: عزم جدی اعضای این کمیته بر تسریع در اجرای مفاد موافقتنامه و رسیدن به اهداف اصلی آن، برنامه یکپارچه پایش و پیش بینی هواشناسی و آب‌شناسی دریای خزر است.

رئیس سازمان هواشناسی کشور با اشاره به پیشرفت روزافزون کشور‌های حاشیه دریای خزر در زمینه توسعه شبکه پایش، ارایه خدمات هواشناسی و آب شناسی به کاربران ساحلی و دریایی و همچنین فناوری اطلاعات در گزارش‌های ملی اعضا خواستار تبادل اطلاعات بیشتر هواشناسی و آب شناسی میان کشور‌های عضو این کمیته شد. به گفته وی، تغییرات اقلیمی در اطراف دریای خزر به گونه‌ای چشمگیر بر دما، بارش و تراز آب این دریا تاثیر گذاشته و آثار زیست محیطی ناگواری به همراه داشته است.تاج بخش دریای خزر را به عنوان یک آبراه مهم و حیاتی در زمینه تبادلات تجاری میان کشور‌های حاشیه ای معرفی کرد و گفت: ارائه خدمات سازمان‌های هواشناسی و آب شناسی کشور‌های عضو به ناوگان عبوری از این آبراه منجر به افزایش ایمنی حمل و نقل دریایی خواهد شد.

وی با ابراز نگرانی نسبت به افزایش فعالیت‌های اکتشاف و استخراج نفت در بخش‌های مختلف دریای خزر گفت: حضور گسترده شرکت‌های نفتی در دریای خزر و تاسیس سکو‌های استخراج و اکتشاف مجزا از آثار زیست محیطی به دریافت خدمات تخصصی هواشناسی و آب شناسی، از پایش و پیش‌بینی شرایط دریا تا انجام مطالعات در زمینه طراحی سازه‌های فراساحل نیاز دارد.

رئیس سازمان هواشناسی کشور اضافه کرد: این امر مستلزم سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های پایش و پیش‌بینی هواشناسی و آب‌ شناسی در دریای خزر بوده و شرکت‌های نفتی به عنوان یکی از حامیان برنامه‌های کمیته (CASPCOM) می‌توانند نقش مهمی را در رسیدن به اهداف اصلی کمیته ایفا کنند.

وی به امضای کنوانسیون زیست محیطی تهران به عنوان یکی از معاهده‌های امضاشده میان کشور‌های حاشیه دریای خزر اشاره کرد و گفت: این معاهده مسایل مربوط به محیط زیست دریایی و مناطق ساحلی این دریا را مورد بررسی قرار می‌دهد که باتوجه به حساسیت بالای دریای خزر به آلودگی و پایین بودن توان خودپالایندگی این دریا، همکاری با این کنوانسیون در دستور کار کمیته قرار داشته و تفاهمنامه‌ای هم در این زمینه به امضا رسیده است.

منبع: روزنامه اطلاعات