فرونشست، اصفهان را تهدید می‌کند
«فرونشست» و «فروچاله» مهم‌ترین مسئله زیست‌محیطی این روزهای اصفهان است، مشکلی که در اثر تصمیمات اشتباه در دهه‌های گذشته حاصل شده و این روزها نصف جهان را تهدید می کند.
به گزارش تجارت‌نیوز ، بر اساس اطلاعاتی که سازمان زمین‌شناسی کشور در سال ۱۳۹۷ منتشر کرده، رقم نشست زمین در اطراف پل‌های تاریخی اصفهان عددی بین ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متر بوده که این عدد یک هشدار بزرگ می‌دهد. از طرفی هر روز ترک‌های جدید در میدان نقش جهان و بناهای اطراف آن (نظیر مسجد حکیم) پدیدار می‌شود.
تشکیل کارگروه تخصصی فرونشست در میراث فرهنگی
به نظر می‌رسد که مسئولان اداره‌کل میراث فرهنگی اصفهان نیز درباره مسئله فرونشست در آثار تاریخی حساس شدند و حتی برخی از مقامات مسئول این اداره‌کل ترک‌های حاصل شده در میدان نقش جهان را ناشی از فرونشست عنوان کردند.
در همین رابطه علی فصیحی، کارشناس ارشد اداره‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان که مأمور تشکیل کارگروه تخصصی برای مساله فرونشست در آثار تاریخی شده گفت: با توجه به اینکه موضوع فرونشست یک مساله تخصصی است، بنا شد با دعوت از متخصصان و کارشناسان این حوزه، تأثیر فرونشست در آثار تاریخی اصفهان بررسی شود.
وی ادامه داد: کارگروه تخصصی بحران فرونشست در آثار تاریخی به تازگی کار خود را آغاز کرده و در مرحله اول آثار تاریخی شهر اصفهان و در مرحله بعدی آثار تاریخی استان اصفهان بررسی خواهند شد. جلسات اولیه کارگروه تشکیل شده و از مسئولان و متولیان بناهای تاریخی خواسته شده تا آخرین وضعیت بناهای تحت مدیریت خود را ارائه دهند. تا آینده نزدیک گزارشات این کارگروه منتشر خواهد شد.
فصیحی افزود: هنوز تحقیقات کارگروه کامل نشده، با این حال بناهای تاریخی آسیب دیدند و منکر تأثیر فرونشست در آثار تاریخی نیستیم. اگرچه ممکن است برخی از آسیب‌های موجود به دلیل فرونشست زمین نباشد، اما قطعاً بناهای تاریخی در آینده نزدیک گرفتار فرونشست خواهند شد. بررسی آثار فرونشست در بناهای تاریخی نیاز به بررسی و آسیب‌شناسی بیشتر دارد.
درد بی‌درمان
پدیده نشست زمین در اصفهان پدیده‌ای نو و تازه به حساب می‌آید و برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که نمی‌توان این پدیده را فرونشست دانست. گفته‌های این صاحب‌نظران حتی ترسناک‌تر از اظهارنظرات افرادی است که بحران اصلی اصفهان را فرونشست زمین و کمبود آب می‌دانند، زیرا این گروه معتقدند اصفهان دچار دردی است که درمان ندارد.
محمدحسین رامشت، عضو هیأت علمی گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه اصفهان یکی از متخصصانی است که نظری کمی متفاوت‌تر از دیگران دارد. او درباره پدیده فرونشست گفت: در حال حاضر مشکل چاله‌ها و نشست‌هایی که ایجاد شده یک الگوریتم طبیعی است که در اثر آن دشت‌ها پایین و ارتفاعات به سمت بالا حرکت می‌کنند؛ به این موضوع تکتونیک جنبا گفته می‌شود و همیشه وجود داشته است. امروزه تکنیک‌های جدید باعث شده تا اطلاعات بیشتر و بهتری گزارش شود و تصور این است که این پدیده‌ها محدود به زمانه ما می‌شود، در صورتی که سابقه این پدیده به بیش از حفر چاه‌ها و قنات‌های قدیمی بازمی‌گردد.
وی ادامه داد: چاله‌هایی که در اثر پدیده «تکتونیک جنبا» ایجاد می‌شود، شکل و فرم خاصی دارد و در مناطقی ایجاد می‌شود که جنس متریال زمین مشخص است. این اشکال با فرم‌های چاله‌ای گسل و فرونشست تفاوت دارد و به نظر می‌رسد اصفهان درگیر این مساله است. بنابراین به نظر می‌رسد چاله‌هایی که ایجاد شده بیشتر در اثر انحلال بوده تا مسئله فرونشست.
این متخصص ژئومرفولوژی افزود: اکثر متخصصان حوزه آب و زمین‌شناسی از تکنیک هم‌بستگی در مطالعات علمی خود استفاده می‌کنند، یعنی مثلاً اگر در یک بازه ۲۰ ساله روند کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و نشست زمین محاسبه می‌شود و اگر این اعداد با هم خوانایی و هم‌بستگی داشته باشند، به هم ارتباط داده می‌شود. از همین روی شاید بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند علت اصلی نشست‌های اصفهان پدیده فرونشست است.
رامشت با بیان اینکه «پدیده‌ای که اصفهان درگیر آن است، مانند زلزله هیچ راه حل و راهکاری ندارد و به هیچ شکل نمی‌توان با آن مبارزه کرد» تاکید کرد: اگر این پدیده به شهر اصفهان و بافت تاریخی برسد، تقریباً می‌توان گفت هیچ راهکاری برای آن موجود نیست. تفاوت اصلی پدیده تکتونیک با فرونشست این است که فرونشست در مراکز دشت‌ها رخ می‌دهد، اما پدیده اول در حاشیه دشت‌ها و نزدیک به ارتفاعات. وقتی در وسط دشت کل سازه‌ها با هم نشست می‌کنند، این پدیده به چشم نمی‌آید، اما در حواشی دشت‌ها که چاله‌ها پدید می‌آیند به دلیل اختلاف سطح، این پدیده خود را نشان می‌دهد.
منبع: مهر
نظرات